گردشگری ، مسیری برای توسعه کردستان

آنچه بیش از همه، در نقشه راه توسعه کردستان، زیرساخت و ظرفیتش آماده است حوزه گردشگری است، جاذبه های طبیعی از جمله کوه های سربه فلک کشیده، رودهای خروشان و روستاهای تاریخی، در کنار ظرفیت های گردشگری سلامت و حتی زیارت بیش از هر مزیت دیگری در مسیر توسعه کردستان چشم نوازی می کند.

به گزارش ایرنا، استان کردستان به دلیل برخورداری از جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و معنوی منحصربفرد یکی از مقاصد گردشگران است، به عنوان مثال می‌توان به جشن‌ها و آداب و رسوم خاص منطقه همچون جشن نوروز همراه با شادی و پایکوبی مردم، جشن شکرگزاری محصولات کشاورزی و مراسم‌های معنوی مانند عروسی پیرشالیار و دف‌نوازی در کنار فرهنگ غنی مردم منطقه اشاره کرد.

از سوی دیگر تاکنون ۲ هزار اثر شامل آثار تاریخی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول شامل بناها، محوطه ها و تپه‌ها، قنات و مکان‌های طبیعی در استان کردستان شناسایی شده که از این تعداد ۹۵۰ اثر آن به ثبت ملی رسیده است.

در کنار موارد فوق، معرفی شهرهای مختلف استان کردستان از جمله سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی، دف و کتاب، ظرفیت های مرزی و ضرورت بهره گیری از گردشگری سلامت، جاذبه های زیارتی و جشنواره های متنوع فرهنگی از دیگر ظرفیت های لازم برای توسعه گردشگری در کردستان است، با این حال به نظر می رسد استان کردستان به دلیل عدم برخورداری از «زیر ساخت های مناسب گردشگری» در بخش های عمرانی و فرهنگی با چالش های جدی مواجه است که پرداختن به آنها ضروری است.

بازاریابی، یکی از ارکان مهم در بحث توسعه گردشگری است، هدف از بازاریابی گردشگری ترویج کسب و کار، متمایز کردن آن از رقبا، جذب مشتری و ایجاد آگاهی از جاذبه های گردشگری یک منطقه است، بسیاری از استراتژی‌های بازاریابی مدرن گردشگری از اینترنت استفاده می‌کنند، وب‌سایت‌ها، تبلیغات آنلاین، ایمیل و پلت‌فرم‌های رسانه‌های اجتماعی اغلب نقش کلیدی را در این زمینه ایفا می‌کنند.

در استان کردستان اگرچه به صورت سازمان یافته و رسمی اقدام چندانی در این حوزه انجام نشده است اما به نظر می رسد همه گیر شدن فضای مجازی به کمک این صنعت شتافته است و توانسته است تا حد زیادی زیبایی های کردستان را به مردم و ایران و حتی جهان بشناساند.

پخش سریال «نون خ» در صدا و سیما یکی از عوامل مهم در معرفی کردستان به ویژه روستاهای منطقه اورامان به گردشگران بود به طوری که منطقه بکر هورامان که تا چند سال پیش ناشناخته بود اکنون به یکی از مناطق گردشگرپذیر کشور تبدیل شده است و شمار زیاد گردشگران این منطقه در بهار امسال، مصداق این نوشته است.

«نون خ» یک مجموعه تلویزیونی است که تاکنون سه فصل آن به کارگردانی سعید آقاخانی و نویسندگی امیر وفایی ساخته شده است و در نوروز ۱۳۹۸ از شبکه یک پخش شد.

«نون خ» مخفف نام نقش اصلی این سریال یعنی نورالدین خانزاده است. سریال «نون خ» که در روستاهای منطقه هورامان ساخته شده است پربیننده‌ترین سریال نوروز ۱۳۹۸ بود. این سریال در سه فصل در سال های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ با داستان های متفاوت از شبکه یک سیما و شبکه تماشا پخش شد و سه سال پربیننده ترین سریال های نوروزی صدا و سیما بود.

به دنبال پخش این سریال تعداد زیادی گردشگر در چند سال گذشته راهی منطقه هورامان شده اند به طوری که یکی از کارشناسان گردشگری منطقه معتقد بود که مقصد گردشگران شهرهای مرکزی کشور و حتی تهران از شمال به سوی غرب و هورامان تغییر کرده است.

یکی دیگر از عوامل رشد تعداد گردشگران منطقه هورامان به ویژه گردشگران خارجی، ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان در یونسکو در سال ۱۴۰۰ بود، «منظر فرهنگی هورامان» مرداد سال گذشته در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو به عنوان بیست و ششمین اثر میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.

پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان با ۷۰۰ روستا در استان‌های کرمانشاه و کردستان با حدود ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم قرار دارد که ۱۰۶ هزار هکتار آن مربوط به عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار نیز جزو حریم است.

به دنبال ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان نیز گردشگران خارجی بیشتری راهی این منطقه شده اند که تداوم آن باعث معرفی بیشتر منطقه به توریست های خارجی می شود که می تواند ارز آوری مناسبی برای کشور داشته باشد.

زیر ساخت، از دیگر عوامل تاثیرگذار و عناصر اصلی شکل دهنده ساختار فضایی گردشگری محسوب می شود، وجود زیرساخت های مطلوب گردشگری در نواحی روستایی ضمن پاسخگویی به نیاز گردشگر امکان سفر مجدد او را افزایش می دهد.

یکی از مشکلات خدمات گردشگری در اماکن گردشگرپذیر استان از جمله مناطق روستایی، کمبود مکان ‌های سکونتی و هتل ‌های مناسب در تمام فصول سال و برای همه قشرهای جامعه با درآمدهای مختلف است.

در نوروز امسال و ۲ نوبت تعطیلی بعد از آن به مناسبت های شهادت حضرت علی (ع) و عید فطر که کردستان به ویژه شهرهای گردشگر پذیر آن از جمله مریوان، بانه، کامیاران و منطقه هورامان با شمار زیادی گردشگر مواجه شده بود ضعف زیر ساخت به روشنی خود را نشان داد به طوری که همه مراکز اقامتی این مناطق همان شب اول تکمیل شدند و خیلی از گردشگران مجبور شدند یا منطقه را ترک کنند و یا با سختی بتوانند شب را در چادر روز کنند.

تقویت مزیت های مرزی و گردشگری سلامت از دیگر ظرفیت های مهم برای توسعه گردشگری کردستان است استان همچنین دارای ۲ پایانه مرزی مهم باشماق مریوان و سیرانبد بانه است که باعث رونق بالای این دو شهر شده است به طوری که این دو شهر به خاطر وجود کالاهای خارجی و وارداتی به یکی از مقاصد گردشگران تبدیل شده است.

از سوی دیگر نزدیکی مراکز درمانی استان کردستان به بسیاری از شهرهای عراق، ارزان بودن خدمات درمانی در کردستان به نسبت هزینه‌های بالای درمانی در کشور عراق و پیشرفت چشمگیر ایران در ارائه خدمات درمانی استاندارد دلایلی است که می‌تواند موجب توسعه گردشگری سلامت در استان کردستان شود.

در حال حاضر شهروندان عراقی می‌توانند از طریق پایانه‌های مرزی مثل سیرانبند بانه و باشماق مریوان به استان کردستان وارد شوند. در این بین، بیمارستان‌های بعثت، توحید و تامین اجتماعی سنندج و بیمارستان فجر مریوان توانسته‌اند که مجوز پذیرش بیماران بین الملل (IPD) را از وزارت بهداشت دریافت کنند.

در این میان ساخت و راه اندازی مراکز درمانی مجهز، جذب پزشکان کار آزموده و خبره در کنار تبلیغات و بازاریابی مناسب می تواند زمینه توسعه این بخش از گردشگری را در کردستان فراهم کند.

«فرهنگ گردشگر پذیری» در بحث جذب گردشگر به مراتب مهمتر است زیرا آنچه که می تواند باعث جذب گردشگران بیشتر و مراجعه مجدد آنها به منطقه شود نحوه تعامل و برخورد مردم به ویژه افراد مرتبط با صنعت گردشگری با آنها است.

اگرچه فرهنگ غنی و مهمان نوازی مردم کردستان بر کسی پوشیده نیست و در تاریخ این سرزمین زبانزد خاص و عام بوده و همواره به عنوان یکی از ویژگی های مردم یاد شده است اما گاها دیده می شود به دلیل ضعف زیرساخت های منطقه از جمله کمبود هتل و اماکن اقامتی، متاسفانه برخی سودجویان از فرصت سو استفاده کرده و کرایه مراکز بوم گردی یا خانه های استیجاری را چند برابر قیمت به گردشگران اجاره می دهند.

با این حال گردشگری – به شرط حفظ بافت فرهنگی و زیست محیطی – با استفاده از ظرفیت های طبیعی و فرهنگی موجود در نواحی روستایی می تواند نقش مهمی در تجدید حیات روستا، ایجاد اشتغال و درآمد برای روستاییان و در نهایت توسعه یکپارچه و پایدار روستایی داشته باشد.

استان کردستان دارای ۳۲ هتل، ۲ هتل آپارتمان، ۲۴ مهمانپذیر، ۱۳۰ رستوران بین راهی و ۳۲ ‌واحد اقامتگاه بوم گردی در ۱۰ شهرستان است.

پارک آبیدر و موزه خانه کُرد سنندج، دریاچه زریبار مریوان، منطقه هورامان، غار کرفتو دیواندره، روستای پالنگان کامیاران، بازار شهرهای سنندج، بانه و مریوان و قرآن تاریخی نگل از جمله مکان‌های گردشگری استان کردستان است که هرساله بیشترین آمار بازدید گردشگران را به خود اختصاص می‌دهد.