محله عودلاجان که مهمانخانه پهلوان رزاز در آن واقع شده است از مهمترین محلات تاریخی تهران است که کوچه‌پس‌کوچه‌های تنگ و باریکش پُر است از بنای‌های تاریخی. بافتی که سال‌ها به دلیل بی‌کفایتی در راس شهرداری تهران، لودرها روی آن ویراژ داده‌اند و بخشی از مهمترین خانه‌های تاریخی‌اش را به بهانه‌های واهی به مسلخ تخریب و مسطح‌سازی بردند تا به خیال خودشان بافت اجتماعی منطقه را از آسیب پاک کنند اما نتیجه کارشان بلاتکلیفی بیش از ۸ هکتار زمین شد که زمانی زیباترین خانه‌های تاریخی تهران بودند.این محله این روزها از سه طرف تحت تهاجم بازار تهران قرار گرفته و حتی اماکن عمومی آن مثل مدرسه را نیز به کارگاه و انبار تبدیل کرده‌اند اما هنوز اندک امیدی به زندگی و برگرداندن آن به عنوان قلب تاریخی پایتخت وجود دارد.
در یکی از گذرگاه‌های اصلی این محله، یک خانه تاریخی متعلق به پهلوان رزاز، یکی از پهلوانان بزرگ ایرانی، قرار دارد که از دوره قاجار به جای مانده و امروزه در قالب یک مهمانخانه، پذیرای گردشگران خارجی است.اقامتگاهی تماشایی که با قیمت پایین اتاق‌هایش، پای گردشگران خارجی را به این محله باز کرده و موجب رونق مجدد این محله تاریخی شده است. در بنا خزینه، حوضخانه، بادگیر و براساس شنیده‌ها زورخانه خصوصی حسن رزاز وجود داشته است. سید حسن شجاعت معروف به سید حسن رزاز ( زاده ۱۲۵۷ تهران – ۱۳۲۰ تهران) باستانی کار و پهلوان تهران در دوره قاجار و پهلوی است.این بنا در قلب محله تاریخی عودلاجان را پس از مدت‌ها جست‌وجو برای ایجاد یک هاستل انتخاب می‌کند تا به گفته خودش از تجربه سال‌ها سفر ارزان به دور دنیا و دیدن ده‌ها هاستل استفاده کند و رونق گردشگری را به شکل دیگری به قلب تاریخ تهران ببرد.
قدمت مهمانخانه پهلوان رزاز
سال ساخت خانه پهلوان رزاز دقیقا مشخص نیست، اما قدمت این ملک به دوره قاجاریان بازمی‌گردد. در سال ۱۲۷۰ شمسی، زمانی که سال‌ها از ساخت این ملک گذشته بوده است، خاندان شجاعت آن را می‌خرد. این خانه از خانه‌های اعیانی محله میرزا محمود وزیری بوده و خزینه، آب‌انبار، حوضخانه و بادگیر داشت.چند سال بعد، در زمان پهلوی دوم و در سال ۱۳۳۴ حاج حسن قمی، قسمت غربی ساختمان را که پیش‌تر زورخانه و آب‌انبار پهلوان رزاز بوده، تخریب و مجددا بازسازی می‌کند و بخش زیادی از زیرزمین‌های خانه را، به دلیل شغل خود، به سردخانه مرغ و گوشت تبدیل می‌کند و تمام دیوارها را سیمان‌کاری و عایق‌کاری کرده و با یونولیت و فوم می‌پوشاند. بعد از فوت حاج حسن قمی، نوه ایشان، بدون آن‌که تغییری در بنا ایجاد کند تا سال ۱۳۹۵ در قسمت غربی خانه ساکن می‌شود.در سال ۱۳۹۵، آقای جعفرنژاد این ملک را از نوه حاج حسن قمی خریداری می‌کند. آقای جعفرنژاد که از تورگردان‌های باسابقه به شمار می‌رود و به سبب سفرهای زیادی که انجام داده و هاستل‌های متنوع و ارزان‌قیمتی را در سراسر دنیا دیده است، همیشه رویای افتتاح یک هاستل را در ایران در سر می‌پرورانده است.
این مهمانخانه با رنگ‌های شاد و طراحی پر رمز و راز خود، به سبک عمارت‌های اعیانی دوره قاجار، دارای ۴۴ تخت دو طبقه راحت و مجهز به امکانات رفاهی، محیطی درخور و شایسته را برای اقامت گردشگران و مهمانان فراهم کرده است.
از همین رو، وی در طی سال‌های قبل، به دنبال خانه موردنظرش، از خانه‌های بسیاری در محلات مختلف تهران بازدید کرد که اغلب این خانه‌ها رو به ویرانی و تخریب بودند و یا وراث بی‌شماری داشتند که همین امر دشواری‌های فراوانی در معامله ایجاد می‌کرد. تا این‌که نوبت به این خانه رسید که هنوز افرادی در آن سکونت داشتند و سرپا بود و معماری کلاسیک ایرانی داشت.
پس از خریداری ملک توسط آقای جعفرنژاد، ابتدا وی قصد داشت با مرمتی ساده و جزیی، این بنا را برای هاستل آماده کند. با آغاز کار مرمت زیرزمین‌ها، وی متوجه قدمت بیش از ۱۰۰ ساله این بنا شد و پس از صحبت با همسایه‌ها و اهالی محل، به پیشینه تاریخی این ملک و ارتباط آن با پهلوان رزاز پی برد.
بنابراین، از آن پس، پروسه مرمت این بنا تغییر کرد و مسیر دیگری را برای حفاظت از آن طی نمود. در نتیجه، با حفظ اصالت بنا، تحت نظر مرمت‌کار و ناظر عالی میراث فرهنگی، با مقاوم‌سازی ویژه و صرف هزینه‌ای قابل‌توجه، این مکان به عنوان محل اقامت گردشگران و هم‌چنین بازدیدگنندگان در شب یلدای سال ۱۳۹۷ افتتاح شد.
سرگذشت پهلوان رزاز
پهلوان حسن رزاز در سال ۱۲۵۸ در تهران به دنیا آمد. وی پس از گذراندن دوره مقدماتی علوم دینی در تهران، برای ادامه تحصیل به نجف رفته و در کلاس‌های آخوند خراسانی، یکی از رهبران مشروطه شرکت کرده و تا درجه اجتهاد نیز پیشروی کرد.حسن رزاز مامور رساندن اسناد مهم و محرمانه به علمای ایران بود. این ماموریت و ارتباط وی با مشروطه‌خواهان تهرانی، باعث خشم محمدعلی شاه قاجار شد و در نتیجه، محمدعلی‌شاه حکم اعدام وی را صادر کرد.اما با ترس از محبوبیت او، پهلوان رزاز را مدتی زندانی و سپس آزاد می‌کنند. وی لباس روحانیت را از تن به در می‌کند. پهلوان حتی در سلسله دراویش، به درجه شیخیت نیز رسیده بود، اما لباس شیخیت را نیز به تن نمی‌کند و شغل پدرش را که برنج‌فروشی بوده، برمی‌گزیند. به این دلیل به نام رزاز، به معنی برنج‌فروش، معروف می‌شود.
در تمام این سال‌ها، صدای ضرب و زنگ و کباده در گذر میرزا محمود عودلاجان، از خانه پهلوان رزاز به گوش می‌رسیده است. وی در آن دوره، پهلوان اول شهر می‌شود. در زمان‌های قدیم، پهلوان‌های اول شهر اجازه زنگ داشتند و به اصلاح صاحب‌زنگ بودند. به این صورت که وارد هر زورخانه‌ای که می‌شدند، مرشد برای آن‌ها زنگ می‌نواخت. پهلوان رزاز آخرین پهلوان صاحب‌زنگ در ایران بود.
این خانه دو در چوبی بسیار زیبا در قسمت جنوبی و شرقی عمارت دارد. با عبور از در اصلی و بزرگ خانه که با پنجره‌های رنگارنگ، به زیبایی طراحی شده، وارد راهرویی می‌شوید که در سمت چپ توسط پلکانی چوبی به پشت‌بامی که مجهز به روف‌گاردن و فضای سبز کوچکی‌ست، و نیز اتاق‌هایی که در قسمت غربی عمارت است، منتهی می‌شود.
در همین راهرو، وسایل زورخانه نظیر زنگ، میل، کباده و تخت‌شنا چیده شده است. کمی جلوتر، سمت چپ، پلکانی وجود دارد که می‌توانید با استفاده از آن به اتاق‌های زیرزمین شرقی دسترسی داشته باشید.سمت راست، اتاقی با درها و پنجره‌های چوبی، شیشه‌های رنگارنگ و پرده‌هایی سفید وجود دارد که انتهای آن به بالکن حیاط منتهی می‌شود و مسئولین مهمانخانه در این قسمت ساکن هستند.
انتهای راهرو دری قرار دارد که با گذر از آن و پایین رفتن از چند‌پله، وارد حیاطی بی‌نظیر و باشکوه می‌شوید. معماری دوره قاجار، درها و پنجره‌های بزرگ چوبی، بازی نور و شیشه‌های رنگ، حوض فیروزه‌ای با فواره‌ای در وسط آن، گلدان‌های تزیین شده در اطراف و تلمبه آبی که در کنار حوض تعبیه شده، رنگ و بوی تاریخی خانه را حفظ کرده است.
چندین ورودی در حیاط، برای دسترسی به زیرزمین‌ها و طبقات بالاتر تعبیه شده است. در قسمت شمالی دو ورودی به زیرزمین شمالی قرار دارد که در انتهای آن، موزه‌ای کوچک از لوازم قدیمی و سنتی در داخل ویترین وجود دارد. همین‌طور یک اتاق تماشایی که با صندلی‌ها، لوازم و اثاثیه قدیمی به سبکی سنتی به همراه یک تلویزیون تزیین شده است.
اطراف قسمت شمالی خانه، دو ورودی وجود دارد که شما را به اتاق‌های طبقه اول می‌رساند. آنجا ستون‌ها و بالکنی زیبا دارد و نام پهلوان رزاز با گچ‌بری‌های زیبایی در قسمت شمالی عمارت، نقش بسته است. صندلی‌ها و میزهایی در حیاط و بالکن، برای نشستن و لذت بردن هر چه بیشتر از این فضای دلنشین قرار داده شده است.
این مهمانخانه با رنگ‌های شاد و طراحی پر رمز و راز خود، به سبک عمارت‌های اعیانی دوره قاجار، دارای ۴۴ تخت دو طبقه راحت و مجهز به امکانات رفاهی، محیطی درخور و شایسته را برای اقامت گردشگران و مهمانان فراهم کرده است.
نحوه دسترسی
در محله عودلاجان تهران، مهمانخانه پهلوان رزاز به آدرس میدان بهارستان، خیابان مصطفی خمینی، پایین‌تر از چهارراه سرچشمه، حدفاصل خیابان امیرکبیر و خیابان پانزده خرداد، انتها کوچه افشار، خیابان جاویدی، نبش کوچه شجاعت قرار گرفته است. مهمانان و گردشگران می‌توانند از طریق خط دو مترو، در ایستگاه بهارستان پیاده شده و کمی پایین‌تر از میدان بهارستان، اتوبوس‌های میدان‌بهارستان- میدان‌شوش را سوار شده و در ایستگاه دوم و هم‌چنین مسیر بالعکس، از میدان شوش در ایستگاه تکیه رضا‌قلی خان، از اتوبوس پیاده شوند.سپس در سمت غرب خیابان، کوچه افشار را تا انتها پیش روند. کمی بالاتر نبش کوچه شجاعت، مهمانخانه پهلوان رزاز، با ظاهری سنتی قرار گرفته است. بعلاوه، با وسیله نقلیه شخصی نیز می‌توانید خود را به میدان بهارستان رسانده و طبق آدرس در خیابان مصطفی خمینی به مسیر ادامه دهید. زمان بازدید از خانه پهلوان رزاز، روزهای جمعه از ساعات ۱۱ الی ۱۷ و هزینه آن ۵۰۰۰ تومان به ازای هر نفر است.
تلفن تماس: ۳۶۸۳۳۸۹۲ – ۰۲۱
نظر کاربران :
سلام میخاستم بدونم این مدل خانه ها رو برای عروسی ایرانی اجاره نمیدهند؟
سلام عزیزم چرا اتفاقا اجاره میدن و من مراسم عقدم رو اونجا گرفتم