مقبره حسن زیرک ، آرامگاه استاد حسن زیرک در شهر بوکان می باشد. زیرک استعداد زیادی در سرودن شعر و آهنگسازی داشت و دوره‌هایی را نیز به همکاری با رادیوهای ایران و عراق پرداخت. علاوه بر آثاری که از وی به جا مانده‌اند، ترانه‌هایش در سرتاسر شهرهای کردنشین محبوبیت زیادی دارند. مقبره حسن زیرک امروزه بر فراز کوه ناله‌شکن قرار دارد و از دیدنی های بوکان محسوب می‌شود.
حسن زیرک که بود؟
استاد “حسن زیرک” به سال ۱۳۰۰ در شهرستان بوکان استان آذربایجان غربی چشم به جهان گشود. در سن ۵ سالگی از مهر پدر محروم گشت. بدبختی، تلخی و سختی‌های فراوانی چشید. زندگی را با درد و رنج گذراند و عمری را در شهرهای کردنشین ایران و عراق سپری کرد. مدت زیادی در بخش کردی رادیو بغداد همکاری کرد. از سال ۱۳۳۷ که بخش رادیو کردی ایران در تهران برای اولین بار افتتاح شد همکاری خود را با این مرکز آغاز نمود. حسن زیرک گرچه به خاطر شرایط سخت زندگی از نعمت درس و تحصیل بی‌بهره ماند، ولی استعداد کم‌نظیری در سرودن شعر و آهنگسازی کردی داشت.
این استعداد به همراه صدای منحصر به فرد، سبب گردید که خالق آثار مانا و ماندگاری در عرصه موسیقی کرد باشد و ترانه‌هایش در سرتاسر شهرهای کردنشین محبوبیت یابد، به شکلی که همچنان صدای او در جای جای مناطق کردنشین و در کوچه‌ها و خیابانها و در خانه‌ها و مغازه‌ها طنین‌انداز می باشد.
حسن زیرک که در رادیو کردی تهران فعالیت داشت با خانم میدیا زندی گوینده بخش کردی ازدواج کرد که حاصل آن ازدواج دو دختر به نامهای مهتاب (آرزو) و مهناز (ساکار) بود که چند ترانه را برای فرزندانش اجرا کرده است. زندگی حسن زیرک همیشه با کوچ و آوارگی همراه بود. یکی از شهرهایی که در آن مدت زیادی اقامت داشت کرمانشاه بوده که همکاری او در این شهر با هنرمندان برجسته کرمانشاهی همچون استاد مجتبی میرزاده، محمد عبدالصمدی، اکبر ایزدی و بهمن پولکی سبب خلق آثار زیبایی شد. سالهای پایانی زندگی زیرک در تلخی و ناکامی گذشت. او در این سالها دیگر آن بلبل خوشخوانی نبود که از بامداد تا شامگاه نغمه‌خوانی کند. در منطقه بوکان قهوه‌خانه ای دایر کرد و در میان مردمی که دوست‌شان داشت و دوستش داشتند آخرین نفس‌هایش را در رنج و بیماری کشید تا سرانجام در چهارم تیرماه ۱۳۵۱ در بیمارستان شهر بوکان به علت بیماریی لاعلاج چشم از جهان فروبست و بر فراز کوه ناله‌شکن که از کوههای معروف و زیبای آن منطقه است به خاک سپرده شد.
استاد شهرام ناظری هنرمند بلند آوازه موسیقی سنتی ایران در خصوص صدای حسن زیرک چنین اظهار داشت: “در خصوص مرحوم حسن زیرک، در مجموع فقط می‌توانم بگویم که یک انسان نابغه به معنای واقعی بود، یعنی در همان لحظه که وارد ارکستر رادیو می‌شد و به اتاق ضبط می‌رفت؛ بداهتا شعر می‌سرود، آهنگ می‌ساخت و آن را می‌خواند که تا کنون چنین موردی در موسیقی سابقه نداشته است”.
سرکار خانم میدیا زندی همسر حسن زیرک در کتاب “چریکه کردستان” در خصوص این هنرمند می‌نویسد: “حسن زیرک بزرگمردی است که در هر کجا کردی وجود داشته باشد و در هر کشور کردنشین همانند ستاره‌یی درخشان می‌فروزد و آوای ملکوتی‌اش دل هر دلداری را به جنب و جوش در می آورد. می‌توان گفت هر کجا کرد باشد حسن زیرک نیز هست، چرا که در خانه هر کردی، آوا و آوازهای او وجود دارد و همه روزه آوای لذت‌بخش این نابغه بزرگ به گوش می‌رسد و هیچگاه باور نخواهیم کرد که حسن زیرک مرده باشد. اکنون که حدود ۳۰ سال از درگذشت او می‌گذرد هنوز وی در خانه هر کردی حضور دارد”. رفتار دولت وقت با حسن زیرک او را دچار مشکل فراوانی کرد، به ویژه وقتی که دکتر شیخ عابد سراج‌الدینی رییس وقت برنامه‌های کردی رادیو تهران بود به او اجازه کار نداد و این کار چنان تاثیر منفی بر دل لطیف حسن گذاشت که دیگر هیچ وقت به رادیو برنگشت و با دلی شکسته باروبند خود را به سوی بغداد پیچید. هنگامی که به بغداد رسید در آنجا نیز او را دچار مشکل کردند، او را گرفته و روانه زندان کردند. پس از رهایی از بغداد مجددا به تهران برگشت، در تهران نیز ساواک او را گرفت و شکنجه داد که جریان شکنجه‌اش در ساواک را خودش در نوار گفته که صدای او هنوز به یادگار مانده است و این رویدادها نشان دهنده این است که حسن زیرک نه در ایران و نه در عراق روی خوشی و راحتی و آزادی را ندید.
همسر مرحوم حسن زیرک که خودش گوینده بخش کردی رادیو تهران قدیم است در ادامه می‌نویسد: “حسن زیرک نزدیک به هزار ترانه در تهران و کرمانشاه اجرا کرده بود و بخاطر همین ترانه‌های او بود که روزانه نزدیک به دو هزار نامه نوشته می‌شد و حتی درون نامه پول قرار می‌دادند تا ترانه مورد درخواست آنان پخش شود و در کل، برنامه‌های کردی رادیو تهران و کرمانشاه بخاطر صدای دلنشین حسن زیرک مورد توجه همه قرار گرفته بود. آن موقع هر روز دو بار برنامه (ما و شنوندگان) پخش می‌شد و حسن زیرک با صدای رسا و لذت‌بخش خود باعث معروفیت و کیفیت و شکوفایی برنامه‌های کردی در تهران و کرمانشاه شده بود و سیل نامه‌های طرفداران ترانه‌های او هر روز به رادیو جاری بود. اما پس از این همه خدمت، حسن زیرک را دیگر به رادیو راه ندادند و او را از یاد بردند. درحالی که در ۲۸ مرداد ۱۳۴۱ که برد ایستگاه رادیوی کرمانشاه به صد کیلو وات رسیده بود صدای حسن زیرک به همه شهرها و روستاهای کردنشین می‌رسید”.
فاروق صفی‌زاده بوره‌که‌یی ، از محققان ارزشمند در خصوص حسن زیرک می نویسد: “حسن زیرک بیش از هزار و پانصد ترانه ساخته است و همه آهنگ‌های ترانه‌ها و بیشتر سروده‌های آن را خود می‌ساخته و می‌سروده است. از آهنگ‌های این هنرمند بزرگ بیشتر ترانه‌سرایان امروز فارس و کرد و بیگانه و ترک نیز سود جسته‌اند و امروز هر آهنگی که پدید می‌آید نشانی از آهنگ‌های این هنرمند را در خود نهفته دارد. هنگامی که به آهنگ‌های او گوش فرا می‌دهی، زندگی را با همه آزارها و مویه‌ها و رنج‌هایش درمی‌یابی. بر همین پایه آهنگ‌های حسن زیرک نشانه زندگی هر کرد آریایی رنج‌کشیده را در خود نهفته دارد”. استاد مجتبی میرزاده نوازنده ویولون و موسیقیدان بود.مقبره حسن زیرک یکی از جاهای دیدنی شهر بوکان می باشد.
نحوه دسترسی
آدرس : استان آذربایجان غربی، بوکان، بر فراز کوه ناله شکن، مقبره حسن زیرک
نظر کاربران :
راه نزدیکتر و مسقیم تر از طرف فلکه کلتپه میباشد