مسجد عمادالدوله کرمانشاه نام مسجدی تاریخی در شهر کرمانشاه است. این مسجد از آثار دورهٔ قاجاریه است. ساختمان نخستین مسجد در سال ۱۲۸۵ ه.ق توسط امامقلی میرزا عمادالدوله (والی غرب و سرحددار عراقین) ساخته شده‌است. پس از ساخت این مسجد، بانی آن یکی از درهای حرم علی را به کرمانشاه آورد و در این مسجد نصب نمود و به جای آن در نقره‌ای دیگری را وقف آستانه علوی نمود. این درگاه که امروزه در مدخل مسجد و بازار زرگرها قرار دارد و به «قاپی شاه نجف» مشهور است، به دوره صفویه تعلق دارد. در دیگر مسجد در ضلع جنوب غربی قرار داشته که توسط دالانی به تقاطع بازار زرگرها و بازار حوری آباد متصل می‌شود. این تقاطع زیر بزرگ‌ترین گنبد بازار که به میدان مشهور است قرار دارد.
معماری بنا
معماری این مسجد تاریخی تلفیقی از زیبایی هنر دست سازنده و روح معنوی و دینی است که در نگاه اول، نظر گردشگر و بیننده را به خود معطوف ساخته و زبان تحسین و تمجید را می‌گشاید. مسجد به صورت چهار ایوانه و با یک مناره است و از بخش‌های مختلفی از جمله سردر، صحن، ایوان، شبستان ستوندار و حجره‌های متعدد تشکیل شده است و در حال حاضر به‌عنوان حوزه علمیه امام صادق (ع)، مورد استفاده قرار می‌گیرد. صحن مسجد با ابعادی تقریبی و برابر با ۳۰ در ۲۴ متر ساخته شده که در پیرامون آن ایوان‌ها، حجره‌ها و دهنه‌های متعددی نیز بنا شده است.
ایوان بخش جنوبی صحن درواقع ورودی شبستان اصلی و با درنظر گرفتن ایوان‌های دیگر مسجد، دارای ارتفاع بیشتری است. هنرمندان و استادکاران در این قسمت از مسجد نسبت به سایر ایوان‌ها، تزئینات زیباتر و غنی‌تری را انجام داده‌اند که بسیار جالب و تماشایی است. جالب است بدانید که کف ایوان و ازاره این ایوان با سنگ مرمر پوشیده شده و این امر در قرن اخیر صورت گرفته است. همچنین در قسمت‌های بالای ازاره نیز می‌توان کاشی‌کاری زیبایی را مشاهده کرد.
کتیبه های مسجد
وجود کتیبه‌ای منقوش به قصیده‌ای روی کاشی‌کاری‌های ایوان، نام پادشاه وقت ناصرالدین شاه و نام بانی را در کنار تاریخ ساخت که ۱۲۸۵ هجری قمری است، عنوان می‌سازد. در ضلع خلفی ایوان نیز می‌توان درگاهی را مشاهده کرد که گردشگارن با عبور از آن به شبستان مستطیلی شکل وارد می‌شوند.
شبستان مسجد
شبستانی که طاق و گنبد آن روی ۱۴ ستون آجری در میان و دیوارهای جانبی قرار گرفته است. سازندگان این بخش از مسجد عمادالدوله، آجرکاری ساده‌ای را برای دیوارها و سطوح پوشش بنا درنظر گرفته و اجرا کرده‌اند و آن‌ها را بدون تزئینات ویژه‌ای بنا کرده‌اند. این در حالی است که گنبد جانب محراب در همین قسمت از مسجد بهره‌مند از تزئینات و زیباسازی است. محرابی در بخش میانه ضلع جنوبی شبستان به چشم می‌خورد که با تزئینات کاشی‌کاری زیبا و هنرمندانه‌ای نظر بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌سازد.
ستون‌ها نیز با مقطع‌های مربعی شکل به ابعاد ۸۰ در ۸۰ سانتی‌متر ساخته شده که سازندگان گوشه‌های آن را بریده و به این ترتیب در ساقه به صورت یک هشت ضلعی زیبا و تماشایی خودنمایی می‌کند. کف و ازاره بنای مسجد نیز با پوششی از سنگ مرمر دیدنی و زیبا جلوه می‌کند. از نکات جالب و ویژه در مورد شبستان، تامین روشنایی آن است که با طراحی روزنه‌هایی که در راس پوشش شده است، ایجاد می‌شود.
برج ساعت
در بخش شمالی صحن مسجد، می‌توان شاهد ایوانی کوتاه بود که برج ساعتی بر فراز آن تعبیه شده است. همچنین در دو ضلع غربی و شرقی این ایوان کوتاه، دو ایوان آن هم به صورت قرینه از یکدیگر ساخته شده است. حجره‌های متعددی را می‌توان در اطراف و گرداگرد این ایوان‌ها مشاهده کرد که از تزئینات کاشی‌کاری زیبا و تحسین‌برانگیزی برخوردار است. این تزئینات در نمایی که به سمت صحن ایوان‌ها نیز قرار دارد، انجام شده است. در بخش میانه صحن مسجد، حوضی قرار گرفته است که ساخت آن مربوط به دوران اخیر و از بخش‌های جدید این بنای تاریخی محسوب می‌شود.
در بخش زیرین حوض، زیرزمین یا سردابه‌ای ساخته شده است که امروزه طلاب از این مکان برای انجام ورزش بهره می‌برند. با توجه به کتیبه‌ای که در ایوان جنوبی مسجد قرار دارد، تمامی هزینه ساخت مسجد توسط شخص عمادالدوله حاکم وقت کرمانشاه تامین و پرداخت شده است و سازندگان برای این مسجد تاریخی، دو ورودی یکی ورودی اصلی و دیگری ورودی فرعی طراحی و بنا کرده‌اند. یکی از این ورودی‌ها در راسته زرگرها است که درواقع همان ورودی اصلی مسجد است و ورودی دیگر نیز در راسته بزازان قرار دارد. راسته‌ای که به چهار سوق بازار کرمانشاه منتهی می‌شود.
ویژگی مسجد
یکی از مهم‌ترین نکات در مورد مسجد عمادالدوله، حضور دروازه‌ای از حرم مطهر حضرت علی (ع) است که به دلیل قرارگیری آن در این مسجد، احترام و ارزشی خاص و مثال‌زدنی را در بین مردم مخصوصا مردم بازار قدیمی شهر، کسب کرده است. «قاپی شاه نجف» یا «بقای شاه نجف»، نامی است که این دروازه متعلق به دوران حکومت صفویان به آن شهرت یافته و به دلیل حضور آن در مسجد و تعلق خاطری که بازاریان و مردم اهالی به آن دارند، با وجود مساجد دیگری در مجاورت آن، همچنان نماز جماعت باشکوه و با جمعیت قابل توجهی، برگزار می‌شود. به نظر می‌رسد که بانی پس از نصب این درب ارزشمند، دربی از جنس نقره به آستانه مقدسه علوی، اهدا می‌کند. البته ناگفته نماند که این در چوبی در دوران اخیر به گونه‌ای کاملا نامتعارف و غیراصولی رنگ‌آمیزی شده است.
موقعیت قرارگیری مسجد عمادالدوله در عصر حاضر به‌گونه‌ای است که با توجه به تغییرات متعددی که در بافت شهر در دوران مختلف تا به امروز صورت گرفته است، همچنان به عنوان یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی استان کرمانشاه در مرکز آن محسوب می‌شود؛ دلیل این امر نیز به دلیل حضور این مسجد تاریخی در مرکز شهر، نزدیک به بازار و نیز به دلیل قرارگیری در مجاورت بازار سنتی شهر است. همچنین این مسجد از قسمت شرقی به بازار زرگرها، از سمت غربی به محله گمرک، از شمال به مسجد جامع و اداره اماکن و از جهت جنوبی به بازار بزازان محدود می‌شود.
نحوه دسترسی
آدرس : کرمانشاه، ضلع غربی خیابان مدرسه، نرسیده به سه‌راه نواب، روبروی سبزه میدان، داخل بازار زرگرها
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.