جستجوی شهر به شهر :
رزرو هتل رزرو هتل های شهر وان ترکیه

آتشکده بهرام یزد ، دارای آتشی به قدمت ۱۵۰۰ سال

تاریخ بروزرسانی :
۲۶ بهمن ۱۴۰۱

آتشکده بهرام یزد یکی از آثار تاریخی یزد است که در خیابان آیت الله کاشانی واقع شده است .این آتشکده متعلق به زرتشتیان می باشد. شامل ساختمان مشجری است که در قرن اخیر در دوران پهلوی ساخته شده است. در این محل آتش مقدس که برای زرتشتیان مقدس می باشد و دارای قدمتی هزار و پانصد ساله بوده و باید همیشه روشن نگهداشته شود نگهداری و از آن مراقبت می شود.آتشکده یزد یکی از نمادهای شهر یزد و بخشی از میراث فرهنگی و تاریخی این شهر کهن و نمونه‌ای از همزیستی ادیان گوناگون در کنار یکدیگر محسوب می‌شود. این آتشکده در تاریخ ۲۲ شهریور ۱۳۷۸ هجری شمسی با شماره ثبت ۲۴۳۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تاریخچه بنای آتشکده بهرام یزد

ساختمان اصلی در و سط حیاط و بر بلندی قرار دارد و آنرا درختانی همیشه سبز احاطه کرده اند. حوضی مدور و بزرگ در محور ورودی بنا به آن زیبایی خاصی بخشیده است. آتش در محفظه ای بلندتر از سطح زمین در اتاقی نسبتا وسیع و دور از تابش خورشید قرار گرفته و اتاقهایی برای مراسم نیایش پیرامون آن طراحی شده است.

y2 1837 آتشکده بهرام یزد ، دارای آتشی به قدمت 1500 سال

بنای فعلی آتشکده در سال ۱۳۱۳ خورشیدی با همت و کمک مالی زرتشتیان یزد و پارسیان هندوستان احداث گردیده است . ساختمان آتشکده با معماری زیبای برگرفته از هنر معماری هخامنشیان ( در تخت جمشید ) در وسط حیاطی بزرگ و سر سبز و بر بلندی قرار گرفته و بر پیشانی عمارت نقش (( فروهر )) جلوه گر است . اهمیت آتشکده به قدمت آتش درون آن است که گفته شده از حدود ۱۵۲۰ سال پیش تا کنون فروزان مانده و حفاظت گردیده است .
ساختمان کنونی آتشکده یزد در آبان ماه ۱۳۱۳ خورشیدی با سرمایه‌ یک زرتشتی پارسی به نام «همابائی» بر قطعه زمینی که از سوی چندتن از زرتشتیان ایران ازجمله برادران امانت به نامگاه پدرشان اردشیرمهربان رستم امانت وقف شد، ساخته شد.نقشه‌ آتشکده ورهرام یزد ازسوی مهندسان پارسی کشیده شد و شادروان «ارباب جمشید امانت» سرپرستی و نظارت ساخت این بنا را بر دوش داشت.

تاریخچه آتش آتشکده بهرام یزد

طبق نوشته‌ها و نقل قول‌های تاریخی به نظر می‌رسد در زمان حکومت پادشاهان ساسانی، سه آتشکده به‌دلیل قدمتشان از شکوه و اهمیت بالایی برخوردار بودند: آتشکده‌ آذر گشنسب یا آذرگشسب در شهرستان تکاب در تخت‌سلیمان، آتشکده‌ آذر برزین‌مهر در روستای فشتنق خراسان رضوی و آتشکده‌ کاریان یا آتشکده‌ آذرفرنبغ کاریان فارس در روستای کاریان از توابع جویم لارستان.

آتش بهرام (ورهرام) یا آتشی که در آتشکده یزد نگهداری می‌شود، پیشینه‌ای نزدیک به ۱۵۰۰ سال دارد و آتش اصلی یکی از آتشکده‌های مهم دوران ساسانی یعنی آذرفرنبغ فارس است. متاسفانه مسئولان و محافظان این آتش در قرن دهم میلادی به‌دلیل حمله‌ دشمنان به شهر یزد مجبور به انتقال آتش به آتشکده‌ بزرگ شهر شدند؛ اما این آتشکده نیز تخریب شد و زرتشتیان را وادار به جابه‌جایی مجدد آتش مقدس خود کرد. آن‌ها در غاری که در کوه اِشکَفت یزدان (بین عقدا و پارس‌بانو) رفتند و آتش ورهرام را به‌مدت ۳۰ سال از گزند بیگانگان حفظ کردند.

روستای ترک آباد

به نظر می‌رسد پس از آن مجبور به انتقال مجدد آتش ورهرام شدند و به‌مدت دو قرن دیگر برای جلوگیری از تجاوز بیگانگان در روستاهای محل زندگی زرتشتیان یزد مورد حفاظت و پاسداری قرار گرفت. در سال ۷۵۰ هجری قمری، روستایی به نام ترک‌آباد در نزدیکی اردکان ساخته شد و اکثر زرتشتیان یزد به‌ویژه موبدان به آن منطقه نقل‌مکان کردند. آتش مقدس نیز به ترک‌آباد منتقل شده و به‌مدت ۳۰۰ سال در روستای ترک‌آباد نگهداری می‌شد. متاسفانه جامعه‌ زرتشتیان ترک‌آباد به‌مرور زمان از یکدیگر گسیخته شد و آتش مقدس بار دیگر به شریف‌آباد منتقل و در سال ۱۱۸۹ هجری قمری مجددا به یزد بازگردانده شد. زرتشتیان مجبور شدند آتش مقدس را در محله‌ دستوران یزد (کوی موبدان) در خانه‌ کوچکی به‌صورت مخفیانه نگهداری کنند.

آتشکده بهرام یزد 2 آتشکده بهرام یزد ، دارای آتشی به قدمت 1500 سال

این مسئله ادامه داشت تا اینکه رضاشاه دستور احداث آتشکده‌ یزد را صادر کرد. سرانجام زرتشتیان توانستند عبادتگاهی در شان و منزلت خود داشته باشند. آتش مذکور در ظرفی بزرگ از جنس برنز درون محفظه‌ای شیشه‌ای و مرتفع‌تر از سطح زمین در اتاقی بزرگ و تقریبا دور از نور خورشید نگهداری می‌شود.

یک نفر مسئولیت روشن نگه داشتن آتش را بر عهده دارد که با عنوان «هیربد» شناخته می‌شود. وی روزانه در چند نوبت با افزودن قطعه‌ای چوب خشک و مقاوم‌تر از سایر چوب‌ها همچون چوب بادام و زردآلو، این آتش را حفظ می‌کند. خاکستر حاصل از سوخت فاقد ارزش است و به هنگام نیاز تخلیه می‌شود. بازدیدکننده‌‌ها می‌توانند این آتش را از پشت شیشه ببینند؛ چراکه نفس‌های آدمی‌ نباید با آتش پاک تماس پیدا کند.

آتشکده بهرام یزد4 آتشکده بهرام یزد ، دارای آتشی به قدمت 1500 سال

معماری بنا

با بررسی ساختمان‌هایی که به‌عنوان آتشکده‌ استفاده می‌شدند، به این اصل می‌رسیم که از دوران باستان، آتشکده‌ها بدون هرگونه تجملات و زرق‌و‌برق و به‌صورت مکانی ساده و مقدس طراحی و ساخته شده‌اند. آتشکده بهرام نیز همانند همتایان خود، از معماری و طراحی ساده و زیبایی برخوردار است. طراحی این مکان بر اساس سلسله مراتب و حوزه‌بندی فضایی آتشکده‌های پارسیان هند انجام شد؛ گرچه مشابه بناهای مناطق کویری ایران، الگوهای معماری معاصر یزد را دارد. این بنا در مرکز حیاط قرار گرفته است و درختان همیشه سبز، آن را محصور کرده‌اند. ارتفاع آن ۲۱ متر بالاتر از سطح زمین است و برای ورود به آن باید از هشت پله‌ بالا رفت.

آتشکده بهرام یزد5 آتشکده بهرام یزد ، دارای آتشی به قدمت 1500 سال

نگاره فروهر

نگاره‌ فروهر و سرستون‌های سنگی، ابهت و زیبایی خاصی برای ساختمان آتشکده‌ بهرام به ارمغان آورده‌اند. این سرستون‌ها و سنگ‌های گلدار پایین دیوارها از هنرمندی استادکاران و هنرمندان استان اصفهان حکایت دارند که پس از تراشیدن سنگ‌ها در اصفهان، آن‌ها را به شهر یزد منتقل کردند. ظاهرا کاشی‌کاری نگاره‌ فروهر نیز توسط هنرمندان استان یزد انجام شده است. طراحان و استادکاران همچنین دیوارهای داخل ساختمان را با اشکالی از تصاویر زرتشت و جمله‌هایی برگرفته از کتاب مقدس اوستا، بسیار زیبا و هنرمندانه تزیین کرده‌اند.

آتشکده 2 آتشکده بهرام یزد ، دارای آتشی به قدمت 1500 سال

حوضی دایره‌ای و بزرگ در ابتدای ورودی عمارت آتشکده، زیبایی ویژه‌ای به این بنای مقدس بخشیده که طبق آیین حوض‌‌های سراسر دنیا، کف آن توسط سکه‌های بازدیدکنندگان پر شده است. به نظر می‌رسد قرارگیری آتشکده در مقابل حوضی از آب، از خصوصیات این مکان‌ها محسوب می‌شود. آتش مقدس در اتاقی نگهداری می‌شود که معماران در مرکز ساختمان احداث کرده بودند تا به این ترتیب از تابش نور خورشید دور بماند. در اطراف آن نیز اتاق‌هایی برای انجام فریضه‌ نماز و نیایش مخصوص زرتشتیان در نظر گرفته شده است.

آتشکده بهرام یزد 1 آتشکده بهرام یزد ، دارای آتشی به قدمت 1500 سال

سایر بخش‌های آتشکده بهرام یزد

تالار ورجاوند

آقای جمشید امانت در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی، تالار و آب‌انباری را به یاد همسر خود در مجموعه آتشکده یزد بنا کرد. ساختمان تالار در سال ۱۳۸۱ هجری شمسی به‌دلیل کهولت، تخریب و غیرقابل استفاده شد. مهندس پرویز ورجاوند این تالار را بازسازی کرد و عملیات مرمت ساختمان به سبک بناهای قدیمی را در سال ۱۳۸۷ هجری شمسی به پایان رساند. وی این کار را به یاد پدر و مادر خود، دکتر فریدون ورجاوند و دولت رستمی انجام داد و نام ورجاوند بر تالار ماند.

اکنون تالار ورجاوند به نمایشگاهی تبدیل شده است که در آن می‌توانید بیشتر با زرتشتیان، سنت‌ها و آداب دینی آن‌ها آشنا شوید. در اینجا ماکت‌هایی ساخته شده‌اند که هرکدام لباس‌هایی خاص بر تن دارند. در یک گوشه چشمتان به سفره عقد و عروس و داماد می‌افتد و درباره‌اش می‌خوانید و در جایی دیگر از سفره نوروزی و مراسم پیروان این دین اطلاعات کسب می‌کنید. نماز زرتشتیان و آیین سدره‌پوشی را این تالار می‌شناسید و می‌توانید آداب دینی را درک کنید.

آتشکده بهرام یزد2 آتشکده بهرام یزد ، دارای آتشی به قدمت 1500 سال

آب‌انبار آتشکده یزد

جمشید امانت آب‌انباری را نیز در آتشکده زرتشتیان بنا کرد. امروزه این آب‌انبار در طبقه زیرین تالار ورجاوند قابل بازدید است. در این فضا و پیش از ورود به آب‌انبار با فضایی نمایشگاهی مواجه می‌شوید و می‌توانید تصاویر عکاسان مختلف از موضوعات مرتبط با زرتشتیان را ببینید.

در گوشه‌ای از سالن نمایشگاه باید از پله‌ها پایین بروید تا به آب‌انبار وارد شوید. انتهای این راه پله در گذشته مسدود بود و افراد با استفاده از شیری که در پایین مخزن آب تعبیه شده بود، از آب استفاده می‌کردند. حالا این شیر و دیوار حذف شده است تا گردشگران بتوانند وارد فضای آب‌انبار شوند. از دریچه بالای آب‌انبار، آب قنات به داخل می‌آمد تا مردم به آن دسترسی داشته باشند. تعدادی جای پا در دیواره آب‌انبار و حدفاصل دریچه بالا تا کف دیده می‌شود که برای ورود افراد در مواقع اضطراری بودند.

آتشکده بهرام یزد1 آتشکده بهرام یزد ، دارای آتشی به قدمت 1500 سال

آداب ورود به آتشکده بهرام یزد

آتشکده یزد مکانی مقدس است و آدابی برای ورود به آن وجود دارد:

مردان و زنان باید هنگام ورود به این مکان پاکیزه باشند.
قداست این مکان در میان زرتشتیان مانند مسجد برای مسلمانان است و بانوان در دوره‌های خاص نمی‌توانند به آن وارد شوند.
مردان زرتشتی به هنگام ورود از کلاه سفید و زنان از روسری سفید به‌همراه لباس رنگ روشن استفاده می‌کنند و کفش‌های خود را درمی‌آورند.
کسی نباید به آتش مقدس نزدیک شود؛ چراکه نفس انسان آن را آلوده می‌کند.

نکات بازدید از آتشکده بهرام یزد

برای استفاده از وسایل نقلیه عمومی، سوار بر اتوبوس‌هایی شوید که از خیابان آیت‌الله کاشانی عبور می‌کنند. ایستگاه اتوبوس در چند قدیمی در ورودی آتشکده قرار دارد.
احترام به عقاید، باورها و رسوم را فراموش نکنید و حرمت این مکان مقدس را نگه دارید.
بازدیدکنندگان این آتشکده می‌توانند این آتش همیشه فروزان را از پشت دیوار شیشه‌ای ببینند.
از ساعت هشت تا ۱۲ و از ۱۷ تا ۲۰ می‌توانید برای بازدید به این مجموعه مراجعه کنید.
آتشکده بهرام یزد همه روزه، به‌جز روزهای تعطیل، باز است.

آتشکده بهرام یزد آتشکده بهرام یزد ، دارای آتشی به قدمت 1500 سال

نحوه دسترسی

آدرس :شهر یزد، بلوار شهید منتظر قائم، خیابان آیت‌الله کاشانی

برای آشنایی بیشتر با شهر یزد پیشنهاد می کنیم مطلب سیری در یزد را مطالعه بفرمایید.

آتشکده بهرام یزد 3 آتشکده بهرام یزد ، دارای آتشی به قدمت 1500 سال

آتشکده بهرام یزد3 آتشکده بهرام یزد ، دارای آتشی به قدمت 1500 سال

آتشکده بهرام کجاست ؟

این آتشکده در شهر یزد،بلوار شهید منتظر قائم، خیابان آیت‌الله کاشانی، رو‌به‌روی جاده اکبر واقع شده است.

قدمت آتشکده چقدر است ؟

بنای آتشکده در دوران پهلوی ساخته شده ولی آتش آن ۱۵۰۰ سال است که خاموش نشده است.

رفتن به آتشکده شرایط خاصی دارد؟

باید هنگام ورود به این مکان پاکیزه باشید. قداست این مکان در میان زرتشتیان مانند مسجد برای مسلمانان است و بانوان در دوره‌های خاص نمی‌توانند به آن وارد شوند. 

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
[امتیاز: 1 میانگین: 5]
           
برو بالا
 

نظر کاربران :

  • کامران فاضلی

    آتشکده یزد یکی از بناهای مقدس زرتشتیان است که به آن «آتشکده بهرام» یا «آتشکده وَرهُرام» نیز می گویند.

    ۴ بهمن, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • حسن حسن زاده

    بنايي زيبا و ديدني با معماري عالي يك مكان مقدش و البته جذاب و چشم نواز است

    ۲۹ دی, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    تخت جمشید روستای کندوان زیبایی های گیلان سد شاه عباسی طبس اماکن دیدنی یزد