قهر خزر

آمارها نشان می دهد که خارج از محدوده طرح سالم سازی، دریای مازندران دام خود را برای قربانیان گسترانده است. قربانیانی که واقعیت دریا و جریان های شکافنده آن را با تلاطم آرام استخرهای شنای اشتباه گرفته اند و پای همین اشتباه جان خود را از دست دادند. سالم سازی طرح دریا، تلاشی برای حفظ جان مسافران ناآشنا به فن شنا در دریای مازندران است که نادیده گرفتن به این طرح و گاهی انجام اقدام خودسرانه تبعات و اثرات جبران ناپذیری را هرساله به بار می آورد.

بر اساس آمارهای رسمی سازمان پزشکی قانونی کشور، در سال ۱۴۰۱، تعداد یکهزار و ۱۵۲ نفر به علت غرق شدگی در کشور فوت کردند. این میزان کاهش ۱.۱ درصدی به نسبت سال ۱۴۰۰ داشت، اما همچنان رقم بالایی محسوب می‌شود. از کل این میزان، ۹۳۹ نفر را مردان و ۲۱۳ نفر را زنان تشکیل می‌دادند. در حالی‌که تعداد مردان فوت شده بر اثر غرق شدگی در سال ۱۴۰۰ بیشتر از این میزان و برابر با هزار و ۸ نفر و تعداد زنان کمتر از این میزان و برابر با ۱۵۷ نفر بود.

همچنین در سال ۱۴۰۱ بیشترین فوتی‌های غرق شدگی به ترتیب در استان‌های مازندران با ۱۶۱ نفر، گیلان با ۱۱۹ نفر، خوزستان با ۹۸ نفر و فارس با ۹۷ نفر بوده است.

آمارهای سازمان پزشکی قانونی کشور می‌گویند که از کل فوتی‌های غرق شدگی در سال ۱۴۰۱، تعداد ۵۵۶ نفر در تابستان جان خود را از دست دادند که ۴۸.۳ درصد از فوتی‌های غرق شدگی کل آن سال را در بر می‌گیرد. از طرفی بیشترین آمار غرق شدگی با ۲۶۹ نفر در مرداد ماه و کمترین میزان با ۳۲ نفر در بهمن ماه ثبت شده است.

همچنین بنا به اظهار نظر کارشناسان و دست اندرکاران حوزه عملیاتی امداد و نجات غریق در سواحل دریای خزر در مازندران ۹۸ درصد غریق خارج از طرح دریا غرق شدند و اکثر این افراد غیر بومی بودند.
شنا در خارج از طرح های دریا بدون در نظر گرفتن عمق و وسعت آن، آشنانبودن با فن شنا، عدم آگاهی از تفاوت شنا در دریا و استخر از دلایل غرق شدگی اعلام شده است.
استانداری مازندران به همراه نهادهایی همچون هلال احمر، ورزش و جوانان، اداره کل امور اجتماعی استانداری به عنوان دست اندرکاران اجرای طرح سالم سازی دریا همزمان با آغاز فصل تابستان و اوج گیری حضور مسافران، اجرای این طرح را آغاز می کنند و تا پایان تابستان ادامه می دهند.
انتخاب نقاطی از دریا، قرار دادن تجهیزات و نیروی انسانی به عنوان ناجیان غریق در محدوده اجرای طرح سالم سازی دریا، فرصتی برای شنای بدون دغدغه ایجاد می کند.
اما در این میان هستند افرادی که درگیر و دار این فکر برای شنا در محدوده طرح سالم سازی دریا و خارج از آن، با این خیال که خارج از طرح دریا ناجی غریقی و سوتی برای اخطار وجود ندارد، گزینه خطرناک شنای خارج از طرح سالم سازی دریا را انتخاب می کنند.

درحالی که هر فردی اصلی ترین عامل برای مراقبت از خود به شمار می رود و اینگونه اقدامات باعث آسیب به افراد می شود که ناشی از تصمیم خود آنان است.
امسال نیز در بیش از ۵۵۰ نقطه از سواحل دریا در مازندران طرح سالم سازی دریا در حال اجراست تا محیط امنی برای شنای مسافران و گردشگران در ۴۴۷کیلومتر از سواحل دریای خزر در مازندران فراهم شود.

تلاش مسوولان مازندران به عنوان استانی که بیشترین تعداد مسافر در ایام سال میزبانی می کنند برای حفظ امنیت جانی افراد در سواحل دریا از خطر غرق شدن به اتخاذ تمهیدات لازم برای استقرار نیروهای ناجی غریق در نقاط حادثه خیز خلاصه نشده است و اقداماتی فراتر از این موضوع هرساله در پیش گرفته اند.

راه اندازی سامانه هوشمند ساماندهی سواحل یا طرح GIS در سواحل دریای خزر در مازندران است که در این مرحله ۳۰۰ نفر از سرناجیان استان به این سامانه مجهز شدند.

ناجیان غریق مستقر در سواحل در صوت مواجه با حوادث دریایی، با آموزش‌هایی که دیده اند پیش از اینکه هلال احمر و اورژانس به صحنه برسند عملیات احیای قلبی و CPR را انجام می‌دهند که این اقدام نقش زیادی در زنده ماندن غریق دارد.

این سامانه باعث شده تا سرعت خدماتدهی به افراد حادثه دیده در سواحل افزایش یابد و فرصت طلایی ارائه خدمات در این موارد از دست نرود. به طوریکه بنا به گفته رئیس هیات نجات غریق مازندران بکار بردن این سامانه اثرات مثبت خود را در کاهش تعداد غریق در تعطیلات اخیر نشان داده است.

با همه این اوصاف و فراهم کردن زیرساخت های لازم، ‌ مازندران با جنگل های سر سبز و دریای نیلگون سالانه میزبان حضور میلیونی مسافران از اقصی نقاط کشور است اما آنچه می تواند خاطره ای خوش را برای مسافران رقم بزند لحاظ کردن نکات ایمنی از سوی خود افراد است موضوعی که مسوولان حوزه امداد و نجات مازندران بر روی آن تاکید دارند و می گویند :‌ نه تنها استان بلکه کشور به این انداره نیروی امدادی ندارد که بتواند در تمامی عرصه های جنگلی و سواحل دریا و یا دیگر نقاط گردشگری نیرو بکار بگیرد تا افراد دچار حادثه نشوند.

آنها اظهار داشتند :‌در تمام این موارد آنچیزی که ابزار قدرتمند وتاثیر گذار در کنترل و جلوگیری از بروز حوادث می شود رعایت نکات ایمنی از سوی خودِ‌مردم و به نوعی خود نظارتی آنها است.

رئیس هیات نجات غریق مازندران روز دوشنبه افزود :‌ سالانه بیشتر از یک هزار ناجی غریق در زمان اجرای طرح سالمسازی دریا در سواحل مستقر می شوند تا مردم را نسبت به خطرات شنا در دریا هشدار دهند.

نقی کریمیان افزود:‌در این میان نیز افرادی بدون توجه به تذکرات ناجیان غریق در مناطق ممنوعه شنا وارد دریا می شوند و هر ساله شاهد بروز حوادث غمبار فوت براثر غرق شدن افراد هستیم.

وی ادامه داد :‌متاسفانه بسیاری از افراد که گرفتار جریان های شکافنده دریا خزر می شوند با تصور اینکه شنا در این دریا همچون شنا کردن در استخر است دست به این کار می زنند که دچار وضعیت اسفناک می شوند.

رئیس هیات نجات غریق مازندران گفت: اما وضعیت دریای خزر فراتر از تصورات مردم از وضعیت شنا در استخر و حتی رودخانه ها است و این باعث شده تعدادی از مسافرانی که برای شنا به دریا می روند غرق می شوند.

وی اظهار داشت : امسال در طرح سالمسازی دریا یک هزار و ۵۰۰ ناجی غریق در سواحل دریا مستقر شدند علاوه بر این تعداد یک هزار و ۵۰۰ ناجی غریق توسط پلاژداران و مجموعه های خدماتی رفاهی حاشیه سواحل نیز مشغول ارائه خدمات هستند.

کریمیان گفت :‌ اما نادیده گرفتن توصیه های ناجیان غریق و شنا در مناطق ممنوعه باعث شده تا افرادی در این بین غرق شوند و جان ببازند که هیچکسی جز خود این افراد در از دست دادن جانشان مقصر نیستند.

در همین حال مدیرعامل جمعیت هلال احمر مازندران به عنوان متولی اصلی پیشگیری از غریق در دریای مازندرانی خزر پیشتر از کمبود امکانات و تجهیزات مورد نیاز ناجیان غریق و امدادگران این نهاد برای کمک و خدمات رسانی به حادثه دیدگان خبرداد.

غلامعلی فخاری با اشاره به ابلاغ استاندار مبنی بر انتخاب جمعیت هلال احمر به عنوان مسوول پیشگیری از کاهش غریق در دریای مازندرانی خزر افزود :‌ اول تیرماه زمان آغاز طرح دریا در سواحل این استان است که نیروهای امدادگران و ناجیان غریق در نقاط مشخص شده حضور دارند تا از ورود افراد به مناطق ممنوعه شنا جلوگیری کنند و یا غریق های احتمالی را از دریا نجات دهند.

وی ادامه داد :‌ انجام عملیات بازدید و نجات غریق در دریا به امکانات و تجهیزات ویژه خود نیاز دارد که جت اسکی و آمبولانس از جمله این ملزومات است که جمعیت هلال احمر مازندران در این بخش با کمبودهایی مواجه است که عدم رفع آن در زمان اجرای طرح می تواند درد روند عملیات امدادی تاثیر گذارد.

مدیرعامل جمعیت هلال احمر مازندران گفت :‌ هرچند رایزنی هایی برای تحویل ۱۰ دستگاه آمبولانس از استان های همجوار انجام شدو این تجهیزات به مازندران اختصاص یافته است اما موفقیت در کاهش تعداد غریق در سواحل دریا منوط به رعایت نکات ایمنی از سوی مردم است.

وی ادامه داد:‌موضوعی که بسیار از سوی مسافران و افراد غیر بومی که به مازندران سفر می کنند نادیده گرفته شده است و همواره باعث بروز حوادث غم انگیز غرق شدن می شود.

بیش از ۱۵ دستگاه اجرایی و دولتی در اجرای طرح سالم‌سازی دریا مشارکت دارند و پیشتر هیج برنامه راهبردی و ریل گذاری سرمایه گذاری در سواحل استان مازندران وجود نداشته است که فقدان این چنین راهبردی چالش های زیادی را دامن زده است.

مازندران ۱۵ شهرستان ساحلی دارد که محمود آباد با ۳۰ کیلومتر ساحل آزاد و بیش از ۱۲۰ راه دسترسی دارای ۱۶ طرح، بابلسر با ۲۷ کیلومتر نوار ساحلی و ۱۳ کیلومتر نوار ساحلی قابل شنا، از شاخص‌ترین شهرستان های مرکزی استان در اجرای این طرح محسوب می شوند.

سواحل دریای خزر یکی از حادثه خیزترین آب های کشور محسوب می شود که هر ساله صدها مسافر و بومی را به کام مرگ می کشاند. عمق متغیر، وجود گرداب های زیرسطحی، ساخت و سازهای چندین دهه پیش در زمان پسروی دریا و ورود رودخانه ها و ایجاد جریانات کششی هرکدام باعث شده تا سواحل مازندران میزبان غرقی های بیشماری باشد و حتی از ظرفیت های کم نظیر این بخش در ابعاد مختلف استفاده نشده است.