قلعه و غار جوشاتو شاهین دژ

قلعه و غار جوشاتو شاهین دژ ، که جنبه دفاعی داشته و از آثار تاریخی شهر شاهین دژ در کنار دریاچه ارومیه و زرینه رود می باشد .همچنین غار جوشاتو و سنگ نوشته های منطقه از جاذبه های تاریخی شاهین دژ است که در روستای جوشاتو واقع شده اند. از نظر باستان شناسی هنوز کاوش و بررسی کامل در این منطقه انجام نشده ولی همچنان از نظر تاریخی ارزشمند می باشند.

حوضه رودخانه زرینه رود واقع در جنوب دریاچه ارومیه، به جهت شرایط مناسب زیست محیطی از دوره پیش از تاریخ به بعد مورد توجه گروه های مختلف انسانی قرار گرفته که شاهد آن حضور تعداد زیاد محوطه های باستانی است. متاسفانه این منطقه به صورت علمی بررسی و مطالعه نشده و محوطه های بسیاری ناشناخته باقی مانده است. یکی از این محوطه ها قلعه جوشاتو، واقع در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی شهرستان شاهین دژ و جنوب استان آذربایجان غربی است که به دلیل موقعیت استراتژیک، ابعاد و ساختار معماری فوق العاده و منحصر به فرد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مهمترین اثر معماری قلعه جوشاتو، یک دیوار دفاعی به طول باقیمانده ۶۷ متر است که با تخته سنگ های بزرگ و مهارت فوق العاده در ضلع شرقی محوطه ساخته شده که در نوع خود منحصر به فرد است. بقایای معماری مشهود محوطه معرف دو سبک متفاوت معماری و احتمالا دو دوره ساخت و ساز است. با این حال اکثر سفالینه های مطالعه شده مربوط به سنت سفال نخودی ساده عصرآهن III و بویژه سنتی است که در محوطه های مانایی دیده می شود. با توجه به سنت سفالگری و داده های معماری و نیز موقعیت محوطه در مرکز قلمرو پادشاهی مانّا، قلعه جوشاتو به احتمال بسیار یکی از استحکامات مهم و مرکزی مانّایی بوده که در اوایل قرن هشت ق.م ساخته شده است. البته این احتمال وجود دارد که دیوار دفاعی اصلی جوشاتو توسط اورارتویی ها ساخته شده و بعد از عقب نشینی آنها، مانایی ها با بازسازی قلعه آن را مورد استفاده قرار داده اند.

غار جوشاتو

بین جوشاطوی علیا و سفلی، غاری با همین نام قرار گرفته است. ورودی غار به گونه‌ ای است که یک نفر به سادگی از آن عبور می‌ کند. در این غار همچنین راهروهای پرپیچ و خمی وجود دارد که به علت نبود امکانات و افراد متخصص، همچنان ناشناخته مانده است. داخل غار اتاق‌ هایی وجود دارد که با چیدن سنگ بر روی هم شکل گرفته ‌اند. در این غار همچنین محلی به نام زندان یا سیاهچال وجود دارد و در بین اتاق ‌ها فضاهایی که به محراب شبیه است به چشم می خورد.