جستجوی شهر به شهر :
رزرو هتل رزرو هتل های شهر وان ترکیه

شهر بیارجمند

تاریخ بروزرسانی :
۱۶ شهریور ۱۳۹۳

بیارجُمَند ، بخش و شهری در استان سمنان . نام شهر ظاهراً از ترکیب نام دو قریة بیار (جمع بئر به معنای چاه ) و جُمند در قومس * (= کومش ) پدید آمده است . بیارجمند در گذشته ولایت «بیار و جمند» را تشکیل می داده است . مقدسی در قرن چهارم مطالب فراوانی دربارة بیار، که اجداد مادری او اهل آنجا بوده اند، ذکر کرده است . به نوشته او، بیارشهرمانندی در کورة قومس بوده که دژ و بارو و مزارع و تاکستان و باغهای میوه داشته است . وی همچنین از پرورش شتر و گوسفند و تولید روغن در آنجا یاد کرده و می نویسد که ، شهر منبر (مسجد جامع ) و بازار نداشته ، و خرید و فروش در خانه ها انجام می شده است . در این منطقة کم آب ، آسیابها در زیرزمین ساخته شده بوده و آب از بالا بر آنها می ریخته است . اهالی شهر در ضدیّت با کرّامیّه سخت تعصب داشته اند. در زمان مقدسی ، شهر از دست دیلمیان در آمده بوده است و سامانیان بر آن حکومت داشته اند (ص ۲۶، ۳۵۶، ۳۵۷، ۳۶۷؛ ایرانیکا ، ذیل «بیار»).

در ۳۸۸، ابن اسفندیار (ج ۲، ص ۸)، از قلعة جُمند (جومند) نام می برد که ابوعلی حمویه ، نصربن حسن فیروزان را در آنجا پناه داد. در ۴۰۷ نصر از بیار و جومَند به ری رفت و از ترس قابوس و لشکریانش ، راه بیابان را طی کرد (رشیدالدین فضل الله ، ص ۱۴۴؛ عتبی ، ص ۳۶۰). یاقوت حموی بیار را شهری در قومس بین بسطام و بیهق ضبط کرده و چندتن از ادبا و علمای آنجا را نام برده است (ج ۱، ص ۷۷۲).

در اوایل قرن هشتم ، حمدالله مستوفی بیار را شهری متوسط و با هوای معتدل ، از اقلیم چهارم در خراسان دانسته ، که حاصلش غله و اندکی میوه است (ص ۱۵۰). در دورة سربداران (۷۳۷ـ ۷۸۸) بیارجمند و مناطق اطراف آن به دست امیر عبدالرزاق سربدار افتاد (پطروشفسکی ، ص ۵۲). خوافی در بیان وقایع ۷۴۰، از تصرف بیارجمند و نواحی اطراف از جمله دامغان و بسطام و سمنان ، به دست وجیه الدین مسعود باشتینی سربدار خبر می دهد (ج ۳، ص ۵۹).

در ۸۶۴، سلطان حسین میرزا (از سلسلة تیموریان ) به دلیل ناامنی و غارت قبایل عرب در نواحی بیار و جمند، عبدالعلی ترخان را به سرکوبی آنان فرستاد (خواندمیر، ج ۴، ص ۱۲۲). از اواخر قرن دوازدهم به بعد، جهانگردان اروپایی که از حاشیة شمالی کویر بزرگ گذشته اند، درباره بیار مطالبی نوشته اند. کاپیتان کلارک به حدود دویست خانه و آبیاری با قنات در بیار اشاره می کند ( ایرانیکا ، همانجا؛ نیز

رجوع کنید به شیندلر، ص ۱۶۸). مک گرگور در اوایل قرن چهاردهم / اواخر قرن نوزدهم ، در سفر خود به منطقة کویر مرکزی ایران ، گذشتن از منطقة بین سمنان و بیارجمند و سبزوار

در شمال ، و یزد و نایین و بیابانک در جنوب را از گذشتن از دریاها خطرناکتر می داند (ص ۱۰۲). در دورة قاجاریه ، بیارجمند از بلاد خراسان ، نزدیک سبزوار، بود و جایی خوش و هوایی دلکش داشت (شیروانی ، ص ۱۵۲). اعتمادالسلطنه سخنان پیشینیان را دربارة بیار تکرار کرده و اطلاع جدیدی از وضع آن زمان شهر به دست نداده است ( رجوع کنید به ج ۱، ص ۵۲۰). وی جومند را نام قلعه ای در قومس که برخی آن را جومَندر و جوزْمندر نوشته اند، ضبط کرده است (ج ۴، ص ۲۲۹۳). در ۱۳۱۱ ش ، بیارجمند از بلوکات شاهرود، در مجاورت بلوکات فرومَد، خارتوران ، طرود و زیراِستاق بود که مرکز آن بیار و محصولات مهم آن پنبه و انگور و توتون بود (کیهان ، ج ۲، ص ۲۰۷، ج ۳، ص ۱۷۷).

امروزه ، بیارجمند مرکز بخشی به همین نام در شهرستان شاهرود از استان سمنان است . بخش بیارجمند در منطقة کویری و مشتمل بر دو دهستان به نامهای خارتوران / خارطوران (به مرکزیت زمان آباد؛ در نیمه اوّل قرن نهم ، حافظ ابرو خاروطبران را ترکیب دو قریة خار و طبران می داند رجوع کنید به ج ۲، ص ۱۰۷) و بیارجمند (به مرکزیت خانخودی ) است . از شمال به بخش میامی (شهرستان شاهرود)، از مشرق به بخشهای داورزن و رودآب (شهرستان سبزوار) و بخش انابد/انابت (شهرستان برداسکن )، از جنوب به بخشهای مرکزی و دستگردان (شهرستان طبس ) و از مغرب به بخش مرکزی شاهرود محدود است . آبادیهای آن عمدتاً در دشت قرار دارد، به طوری که در ۱۳۷۵ ش از ۱۲۶ آبادیِ بخش ، استقرار ۹۶ آبادی در دشت ذکر شده است (مرکز آمار ایران ، ۱۳۷۶ ش الف ، ص ۷). مهمترین کوههای آن عبارت اند از: کوه پیغمبر (مرتفعترین قله : ۲۶۵ ، ۲ متر) در جنوب آبادی زیور و جنوب غربی آبادی صالح آباد در حدود ۱۲۳ کیلومتری جنوب شرقی بیارجمند؛ کوه منفرد آسیاب (مرتفعترین قله : ۰۵۵ ، ۲ متر) در حدود ده کیلومتری شمال غربی بیارجمند؛ سوخته کوه (مرتفعترین قله : ۴۱۶ ، ۲ متر) در حدود هفده کیلومتری شمال غربی شهر بیارجمند؛ قلعه آهو (مرتفعترین قله : ۹۲۰ ، ۱ متر) در حدود پانزده کیلومتری شمال غربی شهر بیارجمند؛ یَزدو (مرتفعترین قله : ۶۴۱ ، ۱ متر) در جنوب آبادیِ یزدو در حدود ۲۳ کیلومتری جنوب شرقی شهر بیارجمند؛ و چاریانو (مرتفعترین قله : ۶۲۰ ، ۱ متر) در حدود دوازده کیلومتری شمال غربی شهر بیارجمند. رود کال شوراب ، خارتوران و رودهای موسمی و سیلابی کالِتگوک ، کالِتلخه بو و آب گورخو در آن جریان دارد.تلخاب از چشمه های مشهور بیارجمند (با آب نسبتاً شور)است . آبیاری زمینهای زراعی با چندین رشته قنات و چاههای عمیق و نیمه عمیق صورت می گیرد و بیشتر آبادیهای آن کشتزارهای موقت دارد.

محصولات عمدة آن گندم ، جو، پنبه و زیره است که بعضی صادر می شود. ازگیا، کتیرا و گز و تاغ دارد و از زیا، روباه و شغال و گرگ و آهو و خرگوش و کبک در آن یافت می شود (ایران . وزارت دفاع . ادارة جغرافیائی ارتش ، جاهای متعدد). نواحی شمالی و دامنه های آن ، مراتعِ دامهاست ، به طوری که بیارجمند قشلاق دامداران سنگسری است . دهستان خارتوران نیز قشلاق طایفة سنگسری و کردهای قوچانی و گله داران تُرشیزی است (حقیقت ، ص ۲۶۱،۲۶۳). شترداری در برخی نواحی آن رایج است . دارای صنایع دستی قالی ، قالیچه ، پشتی ، گلیم و نمد است . فرشبافی آن با طرحهای سبزواری ، کاشی ، بلوچی و تنگی و نقشهای گلریز، جقه ای و چهارخانه مشهور است (ایران . وزارت دفاع . ادارة جغرافیائی ارتش ، جاهای متعدد).

طبق قانون تقسیمات کشوری مصوب ۱۶ آبان ۱۳۱۶، بخش بیارجمند در شهرستان شاهرود از استان دوم (مازندران ) تشکیل شد. در ۱۳۴۰ ش ، با جدا شدن سمنان از استان دوم ، تابع فرمانداری کل سمنان گردید . زبان اهالی ، فارسی با گویش محلی است و مردم منطقه پیرو مذهب شیعه (اثنا عشری ) و سنی حنفی اند .

جمعیت بخش بیارجمند در ۱۳۷۵ ش ، حدود ۰۰۰ ، ۷ تن بود که از این تعداد حدود ۸۵۰ ، ۳ تن در دهستان خارتوران به سر می بردند. بقعة مشهور به قبر حضرت جرجیس پیغمبر در فریدا (=فریدر از آبادیهای دهستان خارتوران ) قرار دارد (ایران . وزارت کشور. ادارة کل آمار و ثبت احوال ، ج ۱، ص ۲۷۹).

شهر بیارجمند (جمعیت طبق سرشماری ۱۳۷۵ ش : ۶۲۶ ، ۲ تن )، در ارتفاع ۱۰۸۰متری در ۱۱۲ کیلومتری جنوب شرقی شهر شاهرود، در دشت گسترده ای در جانب جنوبی رشته کوه البرز شرقی و حاشیة شمالی دشت کویر واقع است . راه اصلی شاهرود ـ سبزوار از شمال آن می گذرد. میانگینِ حداکثر

مطلق دمای آن در تابستان ْ۴۴ و میانگین حداقل آن در زمستان ْ۱۵- است . بارش سالانة آن نیز حدود ۱۱۰ میلیمتر است . دق بیارجمند (شوره زار) در جنوب شرقی شهر بیارجمند در شمال آبادی دره دایی قرار دارد ( جغرافیای کامل ایران ، ج ۲، ص ۷۷۶). بیارجمند با راه اصلی به شهرهای میامی و شاهرود در شمال و شمال غربی و نیز به شهر داورزن و سبزوار مرتبط است . خانخودی و زمان آباد نیز از طریق راههای فرعی با بیارجمند ارتباط دارند. شهر دارای مسجد جامع (متعلق به دورة افشاریه ) و چند زیارتگاه از جمله «پیر بریانه » و «پیر آهوان » است . جشن سَدة مردم بیارجمند از مهمترین جشنهای محلی منطقه است که پنجاه و پنج روز مانده به آخر سال برگزار می شود. اهالی معتقدند که با شروع گرما، مقدمات سبز شدن گیاهان بویژه گندم فراهم می شود و لذا در این روز در محله های شهر، سده (بوته های بیابانی با گُلهای سفید و ریز) روشن می کنند .

بیارجمند 1 شهر بیارجمند

بیارجمند شهر بیارجمند

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
[امتیاز: 2 میانگین: 1]
           
برو بالا
 

نظر کاربران :

  • پریسا کریمی

    یکی از وجه تسمیه های بیارجمند به معنی لغوی این کلمه برمیگرده (آبادانی در کویر) یه شهر کوچیک که آب مصرفی و کشاورزیشو با حفر چاه و قنات تامین میکرده و برعکس بسیاری از شهر ها و روستاهای کشور سکونت اولیه در کنار رود یا چشمه نبوده بلکه در دل کویر اولین ساکنین شروع به دامپروری و کشاورزی میکنن انگور و خربزه ش فوق العاده ست و توی کل کشور بدون اغراق بی نظیره

    ۱۴ مهر, ۱۳۹۸ پاسخ دادن
  • سید امیرمحمد عدل

    شهری آرام بود روز ۱۰ فروردین که تمامی شهر های ایران از شلوغی و مسافران نوروزی مملو است این شهر آرام و خلوت بود اگر این شهر جاده مستقیم به شاهرود داشت ،نه مسیر فعلی که از میامی میگذرد، خیلی خوب بود تمامی مسافران استان خراسان جنوبی و جنوب خراسان رضوی که به تهران میروند از این مسیر بردسکن انابد بیارجمند استفاده میکردند .

    ۱۳ مهر, ۱۳۹۸ پاسخ دادن
  • سید محمد حسینی

    جای خیلی خوبه آرامی هست و مناسب برای گذراندن یک روز بی سر و صدا

    ۸ اسفند, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • رها مسعودی

    من اینجا سکونت داشتم در خانه یک محلی و بسیار مهمان نوازی کردن.خیلی جای آرامبخشی بود

    ۵ دی, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • حسین نجاتی

    باسلام
    شهرستان جمع وجور آرام خوب وساکتیه

    ۲۷ آذر, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *