شهر بن

شهرمذهبی بن در۲۵ کیلومتری شمال شهرکرد و درحاشیه جاده ای که شهرکرد مرکز استان را به سد زاینده رود و از آنجا به داران و از طرف دیگر به استان مرکزی متصل می سازد، قرار دارد این شهر بر روی عرض جغرافیایی ۳۲ درجه ۳۳دقیقه و طول جغرافیایی ۵۰ درجه و ۴۵ دقیقه قرار گرفته است و ارتفاع آن از سطح دریا ۲۲۰۰ متر می باشد .شهر بن از شمال به سد زاینده رود ، از جنوب به کوه بن و روستای وردنجان ، از غرب به کوه افغان و روستای لارک (لاطان ) و از شرق به کوه شیراز و سامان محدود می شود ، جمعیت شهر بن در حدود ۱۸۰۰۰ نفر است که غالب آنها به زبان ترکی تکلم می کنند ( بر اساس تحقیقا انجام شده گویش ترکی بن با زبان ترکی آذری و تا حدودی استانبولی قرابت بسیاری دارد که این امر نشان دهنده این نکته است که اجداد مردمان بن عشایر آذری زبانی بوده اند که در زمان حکومت صفویه برای تعدیل نیروی عشایر بومی منطقة چهارمحال و بختیاری در این مکان اسکان داده شده اند همچنین در این تحقیقات به این نکته اشاره شده است که با توجه به گویش خاص مردم بن انتساب آنها به عشایر ترک زبان قشقایی نادرست می باشد و احتمالاً اجداد اهالی بن قسمتی از طوایف قزلباش ( هفت طایفة ترک منطقة آذربایجان در زمان صفویه ) بودند که در زمان صفویه به این منطقه کوچ داده شده اند .) شغل بیشتر مردمان بن کشاورزی ، باغداری و دامپروری است و گردو ، بادام ،آلوچه و هلوی باغات بن شهرت و طرفداران زیادی دارد ./
وجه تسمیه شهر بن :
شهر بن از جمله شهر های قدیمی چهارمحال و بختیاری است قبل از آنکه شهر بن در این محل ایجاد گردد ، اجداد و ساکنین فعلی در ادامه دره ای که هم اکنون شهر در آن موجود است و در نزدیکی امامزاده بابا پیر احمد ساکن بوده اند ، از طرف دیگر با توجه به اینکه شهر بن از جمله شهرهائی است که به دلیل مقاومت مردم آن در مقابل افغانها سقوط نمی کند می توان یقین یافت که این شهر در آن زمان از جمله نقاط آباد منطقه چهارمحال و بختیاری بوده است توجه در ریشه لغوی و وجه تسمیه شهر بن نیز تا حدودی واقعیت را روشن می سازد افراد مسن و سالخورده محلی در مورد وجه تسمیه این شهر می گویند شهر بن از نظر موقعیت جغرافیائی در محدوده ای بین حوزه نفوذ خوانین بختیاری و خوانین قشقائی بوده است و از این نظر به” بین” معروف بوده که به مرور کلمه” بین” به” بن” تغییر شکل داده است بعضی دیگر هم معتقدند کلمه بن از لغت بُن به معنی ریشه آمده است بدین معنی که چون شهر بن در دامنه کوه قرار گرفته در قدیم می گفتند که شهری که در بُن کوه قرار گرفته است .

موقعیت طبیعی شهربن:
۱
– کوه افغان به زبان محلی قوقان :
کوهی است طولانی ، سرسبز و سردسیر .که در دامنه این کوه چشمه های آب سرد و گوارا جاری می باشد که این کوه به باغات این چشمه مشرف می شود. در ابتدای این کوه گرداب واقع شده است در این کوه آب انباری توسط افغانها ساخته شده است.

۲-کوه شیراز :
که سه چهارم آن در املاک بن قرار دارد و از شمال شرقی این کوه به املاک سامان محدود می شود . روایت شده است که : شخص دامداری در این کوه گوسفند چرانی می کرده است و یک روز متوجه می شود بزی از گله جدا شده در شکاف سنگی داخل می شود و از آب آن می‌نوشد بعد از آن اتفاق شبان هر روز برای نوشیدن آب به آنجا می رفت تا یک روز برای اینکه بداند عمق آب چقدر است نی را در داخل آب می کند و آب نی را با خود می‌برد . یک سال بعد نی را در بازار شیراز می بیند و خواستار آن می شود داستان به خان شیراز می رسد و او را می خواهند خان شیراز چند نفر از مباشران خود را همراه چوپان به محل عبور آب می فرستد و به مباشران می گوید وقتی آنجا را یافتید چوپان را بکشید تا جریان سرچشمه آب پنهان بماند . روایت دیگر می گوید طایفه ای از اتابکان فارس به این محل آمده و این کوه را ییلاق خود قرار داده و از این جهت کوه را کوه شیراز می گویند .

۳– کوه جنگی بن :
کوهی است مرتفع که سنگر سوق الجیشی مردمان بن در زمان حمله متجاوزان به این شهر بوده است و در جنوب کوه مزبور زمینهای مرغوب و زراعتی می باشد که شاه نشین می نامیدند و به روایت دیگر عده ای از طایفه اتابکان زمینهای این بخش را پایتخت خود قرار دادند و چون این زمینها مورد قبول واقع نشد زمینها را ترک کردند .
نقاط سیاحتی و زیارتی بخش بن
۱- مجتمع تفریحی گرداب بن
۲ – تندیس یادبود میرزا حبیب دستان بنی
۳- پارک ملت شهر بن
۴- منطقه شکار ممنوع شیدا
۵- حاشیه سد زاینده رود در یانچشمه ( باغ شهر شیدا )
۶- پیست اسکی بارده
۷- زیارتگاه امامزاده بابا پیر احمد و باغات مربوطه در حاشیه زاینده رود
۸- زیارتگاه امامزاده سَیّد بهاءالدین محمد شیخ شبان
۹- زیارتگاه امامزاده سَیّد محمّد بارده
۱۰- زیارتگاه بابامحمود شهر بن
۱۱- زیارتگاه امامزاده حارث بن علی جمالو
۱۲- پل های تاریخی : حاج الله یار و حاج مهدی
۱۳-حمام تاریخی چندصدساله
۱۴-قنات های تاریخی چندصدساله
۱۵-درختان گردوی چندصاله درباغات درازدره

مردم شناسی
مردم شهر بن به زبان فارسی و ترکی قشقایی تکلم می‌کننداقلیتی نیز گویش بختیاری دارندو در این شهر باغداری و دامپروری رواج فراوان دارد . تالاب بن هم از جاذبه‌های گردشگری این شهر می‌باشد. شهر بن از لحاظ قدمت و ساختار بسیار قدیمی می‌باشد. کارخانجات مهمی در بن بدست مهندسین فرنگ رفته این شهر که تمایل به ساخت شهر خویش دارند افتتاح شده‌است که از بزرگ‌ترین انها کارخانه گازکربنیک (CO2)این شهر است. از مراکز سیاحتی و زیارتی بخش بن امامزاده باباپیر احمد ، امامزاده سید محمد بارده ،امامزاده سید بهاالدین محمدشیخ شبان ، حاشیه سد زاینده رود ، باغهای حاشیه رودخانه زاینده رود ، گونی باغ ، قاراتینگه ، ماقارآشنا، آق بولاغ چینه و … می‌باشد .

زادگاه میرزا حبیب دستان بنی
بن زادگاه میرزا حبیب دستان بنی معروف به میرزا حبیب اصفهانی است. وی خطاط، نویسنده و مترجم بزرگی در عصر خویش بود و نخستین دستور زبان فارسی را به رشته تحریر درآورد. مردم قریه بزرگ بن اصفهان نزدیک پایتخت نه در مدت محاصره ونه پس از سقوط آن در برابر افغانان سر تسلیم فرود نیاوردند وتمام دستجات افغانی را که از طرف محمود برای سرکوبی مردم قریه گسیل گشته بودند شکست داده ، منهدم کردند. سرانجام سردار افغانی با روستائیان بن اصفهان صلح شرافتمندانه‌ای منعقد کرد. محمود که مایل بود بهانه‌ای به دست آورده پیمان صلح را نقض ومردم بن را قلع وقمع کند جاسوسان خویش را مخفیانه به این قریه اعزام کرد وآنها را مامور ساخت کاری کنند که مردم قریه نخست پیمان را بشکنند ولی روستائیان قریه جاسوسان را خفه کرده جنازه آنان را نزد محمود فرستادند.