شهر آبدان

آبدان شهری است در استان بوشهر ایران.
شهر آبدان مرکز بخش آبدان در شهرستان دیر است.
براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت شهر آبدان ۶۰۵۸ نفر (۱۲۲۴ خانوار) می‌باشد.

وجه تسمیه

آبدان یعنی جایی که آب فراوان دارد. چنین اسمی برای این منطقه چندان هم بی‌مسمی نیست زیرا آبدان دره‌ای به نام درة جاشک دارد که سیلاب‌ها و حوضة آبریز دو رشته کوه که باهم دوازده کیلومتر فاصله دارند، به سوی این دره جاری می‌شود و پس از آبیاری کردن زمین‌های کشاورزی که در دو طرف جادة بوشهر کنگان در شمال آبدان قرار دارد، به خور بردستان و سپس به خلیج زیبای فارس می‌ریزد.
بومشناسی

مردم آبدان فارسی زبانند اما با گویش یا گونه زبانی منحصربه‌فرد آبدانی صحبت می‌کنند.

آبدان طایفه‌های سرشناسی چون خوانین و کرمی‌ها و فخرایی‌ها دارد که همگی با حکومت مرکزی مبارزه می‌کرده‌اند.
تاریخچه

آبدان قدمتی ۳۰۰ ساله دارد. البته آثار و بناهایی مربوط به قبل از اسلام در اطراف وجود دارد که نیاز به حفاری و کارشناسی دقیق دارد اما اصل اینکه چه زمانی آبدان دارای سکنه بوده و بعنوان یک روستای متمرکز وجود داشته و داد و ستد در آن رونق داشته مربوط به دوره افشاریه می‌باشد.

آبدان در سال ۱۳۷۹ از دهستان به شهر تبدیل شد.
آثار تاریخی

آبدان آثار تاریخی نیز دارد که عبارتند از: سد ساروجی که از ملاط ساروج ساخته شده و امروز مخروبه است و در کوه گُلی قرار دارد که در شمال شرقی آبدان است. قلعة پشمه که از چند اتاق تودرتو ساخته شده و در ارتفاع ۸۰۰ متری کوه پشمه در شمال شرقی آبدان قرار دارد. بردن مصالح ساختمانی تا چنین ارتفاعی، امروز نیز کار دشواری است. کلات منقلی در ۱۰ کیلومتری غرب آبدان در روستای خرگونه قرار دارد. ارتفاع این کلات ۸۰ متر است و باد و باران درحال تخریب منقل‌های سفالی این کلات است. قلعة شیرین نیز در کوه‌های غربی آبدان، نزدیک روستای خرگونه است. از این قلعه چشمه‌ای‌آب و چند اتاق مخروبه باقی‌مانده است. تل کچاوه، تل گنبدان، تل اردو، ساروج‌های تنگ نخل، برکة دی‌نظر و سیل‌بند کوه‌نی از دیگر آثار قدیمی آبدان است که تقریباً همگی درحال تخریبند و کاش تا کاملاً نابود نشده‌اند، سازمان میراث فرهنگی برای مرمت این آثار تاریخی اقدام کند.
شغل

شغل بیشتر مردم آبدان کشاورزی و تولید گوجه فرنگی است. آبدان، از نخستین مناطقی است که سال‌ها پیش در جنوب ایران، در فصل زمستان و در زمانی که در هیچ نقطه کشور امکان تولید گوجه فرنگی نبود در این نقطهٔ کشور گوجه فرنگی کاشت، داشت و برداشت شده و روانه شهرها و روستاهای کشور شد. هر چند اکنون در بیشتر مناطق همجوار و حتا استان‌های همسایه گوجه فرنگی کشت می‌شود اما بازار سراسر کشور و حتا بازارهای صادراتی کماکان گوجه تولید آبدان را به دلیل برخورداری از طعم و مزه خاصش می‌پسندد.
راه‌های ارتباطی

جاده ارتباطی کشوری بوشهر – بندر عباس از شهر آبدان می‌گذرد.
اماکن مذهبی

بقعه بی بی دولت: مربوط به سده‌های متاخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان دیر، شهر آبدان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۳۳۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.