سنگ نگاره قیر و کارزین، یکی از آثار تاریخی استان فارس است که در آن نقش رستم یا قدمگاه که بر روی قطعه سنگی بزرگ کنده شده است . این نقش برجسته، حجاری از یک سرباز را بر روی یک تخته سنگ بزرگ نشان می دهد که کمان را برای تیراندازی گشوده است. از این اثر به عنوان «تنها اثر پارتی حجاری شده در استان فارس» یاد شده است. این سنگ نگاره در تاریخ ۱۰ آذر ماه ۱۳۵۴ هجری خورشیدی با شماره ۹۳۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در سه کیلومتری شهر قیر مرکز شهرستان قیر و کارزین و در سمت چپ جاده قیر- فیروزآباد در منطقه ای میان گردنه سم دلدل و گلومش، نقش برجسته یک سرباز پارتی دیده می شود. نقش برجسته سرباز پارتی با تیر و کمان کشیده، تیردان و کلاه خود بر روی یک تخته سنگ بزرگ مکعبی شکل به طول ۲۴۰ و عرض ۱۷۰ سانتی متر حجاری شده که صحنه یک تیراندازی را به تصویر می کشد؛ قدمت این اثر به بیش از دو هزار سال می رسد. نقش برجسته سرباز پارتی که در منطقه به نقش رستم معروف بوده و در قدیم به آن قدمگاه می گفته اند تنها اثر پارتی حجاری شده در فارس به شمار می رود که تا به امروز هیچگونه اقدام حفاظتی برای جلوگیری از تخریب و نگهداری از این اثر برجسته تاریخی صورت نگرفته است.
نقش برروی تکه سنگی بزرگ تراشیده شده و زیر آنرا جستجوگران گنج حفاری کرده اند و عده ای دیگر نیز درتلاش برای از بین بردن این اثر بر روی آن حکاکی کرده اند. هیچ تلاشی برای نگهداری از نقش انجام نگرفته است. چهره سرباز نامشخص بوده و پوشش او نیز قابل تشخیص نیست. شاید چهل سال پیش چهره و پوشش او قابل تشخیص بود. این مطلب نشان می دهد که اگر از این آثار عکس نداشته باشیم شاید ده سال دیگر از این آثار به جز خاطره چیز دیگری نخواهد ماند. سا‌لها است نقش برجسته سرباز پارتی در شهرستان قیر و کارزین توسط هر کودک و یا هر رهگذر ناآشنا با میراث گرانبهای تاریخی این سرزمین با استفاده از پتک، سنگ، میخ و یا رنگهای شیمیایی و هر ابزار دیگری تخریب شده و روز به روز به پایان عمر خود نزدیک می شود. با توجه به خارج از محدوده شهر بودن این اثر تاریخی و تنها اثر پارتی حجاری شده در فارس و در سایه بی توجهی مسئولان میراث فرهنگی در فراهم نکردن هیچگونه اقدامات و تدابیر حفاظتی و نگهداری این اثر حتی در حد فنس کشی و حصار کشی احتمال می رود در آینده نچندان دور اثری از آن باقی نمانده باشد.
تاریخچه
این نقش مربوط به دوره اشکانی است که در سالهای ۲۵۰ پیش ازمیلاد تا ۲۲۴ میلادی و بعد از دوره سلوکیان در ایران حکومت می کردند و آنها را با نام امپراتوری پارت ها نیز شناخته می شوند. این سلسله توسط ارشک پایه گذاری شد و به دست اردشیربابکان اولین پادشاه سلسله ساسانی خاتمه یافت. ارشک توانست به سلسله سلوکیان که دست نشانده روم باستان توسط اسکندر بود خاتمه دهد. البته دراین دوره ایران به صورت ملوک الطوایفی اداره می شد و ارتش دائمی نداشت و در کل قدرت دوران هخامنشیان را نیز نداشت. همینطور در استان فارس نیز قدرت چندانی نداشته و از همین استان نیز ضربه خورد. اردشیر بابکان که خود را از نژاد کیانیان می دانست و به این امید که ایران را به دروه قدرت هخامنشیان برگرداند توانست این سلسله راشکست دهد و سلسله ساسانی را پایه گذاری کند.
سنگ نگاره های ایران
در گوشه و کنار این کشور کمتر منطقه ای وجود دارد که در آن سنگ نگاره و نقش برجسته های تاریخی وجود نداشته باشد. بر اساس آمار اعلام شده در کتاب سنگ نگاره های ایران حداقل پنجاه هزار اثر تاریخی از این دست در حدود ۲۳ استان کشور وجود دارد. سنگ نگاره ها نخستین نقش و نگارهای ایجاد شده توسط انسان در طول تاریخ هستند و قدمت برخی از این آثار به حدود چهل هزار سال پیش می رسد.
نحوه دسترسی به سنگ نگاره قیرو کارزین
نقش رستم (قیر) یا نقش برجسته سرباز پارتی را می توانید درفاصله حدود سه کیلومتری در جاده قیر به فیروزآباد، درسمت راست جاده مشاهده کنید. که البته حدود صد مترتاجاده اصلی فاصله دارد و هیچ تابلوی راهنمایی وجود ندارد. فقط تابلویی زردرنگ برای معرفی پروژه جاده ای جدید است که فعلا هیچ عملیاتی برای آن انجام نشده و دقیقا از کنار این نقش عبور می کند.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.