روستای ورچه خمین

روستای ورچه خمین ، روستایی از توابع بخش کمره شهرستان خمین در استان مرکزی ایران است. این روستا از توابع شهر خرم‌دشت قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۷۵۲ نفر بوده‌است.از جنوب غربی به کوه شیرخانی و از شمال شرقی به کوه اوغلان پیر محدود می‌شود. موقعیت جغرافیایی روستا کوهستانی است و توپوگرافی منطقه از سمت غرب به شرق و از شمال به جنوب هموار می‌شود که یک تشکیل یک دشت کوچک را شکل می‌دهند و روستای ورچه در محدوده این دشت و دامنه این ارتفاعات استقرار یافته است.

روستای ورچه با مختصات ۴۹ درجه و ۵۵ دقیقه عرض شمالی و ۳۳ درجه و ۴۷ دقیقه طول شرقی در محدوده خرمدشت از بخش کمره و شهرستان خمین واقع شده. فاصله این روستا تا مرکز دهستان و بخش روستای کمره حدود ۳۶ کیلومتر و تا مرکز شهرستان خمین حدود ۲۲ کیلومتر و تا شهر اراک مرکز استان معادل ۴۵ کیلومتر است.

ارتفاع روستا از سطح دریا ۲۰۸۵ متر برآورد شده است. ارتفاعات مشرف به روستا کوه خانه نیاز با ارتفاع ۲۶۷۰ متر واقع در شمال غرب، کوه سه دره با ارتفاع ۲۳۵۱ متر واقع در جنوب، کوه قزل داغ با ارتفاع ۲۲۷۰ واقع در شرق و کوه شیرخانی با ارتفاع ۲۸۵۹ متر واقع در غرب است.آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و در زمستان سرد و خشک است این روستا به دلیل برخورداری از آب و هوای معتدل دارای مناظر و جلوه های طبیعی زیبا، مزارع حاصلخیز و مراتع سرسبز است دامنه های کوهستانی روستا در زمستان با پوشش برف، زیبا و بسیار جذاب است.

مردم روستای ورچه خمین

مردم روستای ورچه به زبان های فارسی و ترکی سخن می گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. درآمد اکثر مردم روستای ورچه از فعالیت های زراعی، دامداری و باغداری تامین می شود. گروهی نیز در امور خدماتی و تولید صنایع دستی اشتغال دارند. محصولات زراعی روستا شامل گندم، جو، نخود، لوبیا، پیاز و سیب زمینی است. انواع میوه ها مانند سیب، انگور و زردآلو از محصولات باغی روستاست. پرورش گاو، گوسفند، بز، مرغ و خروس خانگی و زنبور عسل از مهم ترین فعالیت های دامداری به شمار می آیند. تولید گوشت قرمز و لبنیات مانند شیر، ماست، دوغ، کشک و خامه و عسل در روستای ورچه رواج دارد. در کنار فعالیت های زراعی زنان روستا به تولید انواع جوراب های پشمی و بافت فرش نیز می پردازند.

آیین‌ها و بازی‌های محلی همچون مراسم باران‌خواهی یا کوسه‌گلین در هنگام خشکسالی، چهارشنبه‌سوری، مراسم تحویل سال نو و مراسم روز عرفه یا علفه شامل چیدن مقداری علف از بیابان و قرار دادن آن کنار آینه، قرآن و چراغ روشن در آخرین روز سال از جمله مراسم‌های آیینی و ملی در این روستا‌ست.این سنن زنده یادآور دوستی‌ها و ادامه جریان زندگی در روح و جان آدمی است که شاید در زندگی شهری به خاطره‌ای در گوشه‌های ‌ذهن بدل شده باشد.

برگزاری مراسم شب چله، باران خواهی یا کوسه گلین در هنگام خشکسالی، چهارشنبه سوری، سیزده بدر و مراسم تحویل سال نو در روستا رواج دارد. مراسم روز عرفه یا علفه شامل چیدن مقداری علق از بیابان و قراردادن آن کنار آینه، قرآن و چراغ روشن در آخرین روز سال می باشد. بازی های محلی روستا شامل دوز بازی، دستمال بازی، الک بازی، خط بازی کفتر بازی است. مراسم سیاه بازی نوعی نمایش است که با اجرای نقش های حاجی و غلام صورت می گیرد. این مراسم بسیار تماشایی و جذاب است.

مهم ترین آلات موسیقی که در مراسم محلی عروسی و جشن ها اجرا می شود عبارتند از: دهل، تنبک، کمانچه، دف و بالابان.

معماری روستا

روستای ورچه در یک محدوده کوهستانی استقرار یافته و بافت مسکونی متراکمی دارد. اکثر خانه ها در کنار یکدیگر در یک طبقه و با سقف های مسطح که به وسیله تیرهای چوبی، کاهگل، گل و قیر پوشش یافته ساخته شده اند. مصالح عمده به کار رفته در بنای خانه ها آجر، خشت، گل، سنگ، گچ، سیمان، چوب و آهن است. خانه های قدیمی روستا اکثرا ایوان دار هستند. و با محیط کار و زندگی در آمیخته اند. در این خانه ها معمولا فضاهایی برای نگهداری دام ها، انبار علوفه، انبار غله و غیره احداث شده است. در خانه کسانی که به تولید فرش اشتغال دارند، مکانی برای نگهداری دار عمودی فرش ایجاد شده است.

غذاهای محلی

غذاهای محلی روستای ورچه عبارتند از: نان فطیر، نان کماج، نان آرتی، انواع آش، خورشت، اشکنه و آبگوشت.

صنایع دستی

صنایع دستی که توسط زنان تولید می شوند، عمدتا شامل فرش های دستبافت در طرح های اراکی و انواع جوراب های پشمی است.

جاهای دیدنی روستای ورچه خمین

جاذبه های گردشگری روستای ورچه به دلیل برخورداری از اقلیم معتدل مناظر و جلوه های طبیعی بسیار زیبایی دارد. امامزاده ورچه (خمین)، در روستای ورچه، از توابع بخش مرکزی شهرستان خمین در استان مرکزی ایران و۷ کیلومتری روستای شهید پرور ورچه واقع شده است. درخت‌های صنوبر سر به فلک کشیده در کنار باغ‌های اطراف این روستا را که طبیعت چشم‌نواز و هوای مطلوبی را برای آن رقم زده یکی از پارامتر‌های مهم در جذب گردشگر به این منطقه دانست. مناظر زمستانی و پر برف کوه شیر خانی در جنوب غربی و جلوه های بهاری آن که با گیاهان و گل های خودرو پوشیده می شود، بسیار جالب توجه است.

انواع گیاهان دارویی از قبیل خاکشیر، گل گاوزبان، کاسنی، گل ختمی، کتیرا و حیات وحش روستا با جانورانی مانند شغال، گرگ، روباه، خرگوش، قوچ، میش و کبک نیز از دیگر جاذبه های طبیعی روستا به حساب می آیند. در این روستا همچنین آثاری بر دیواره کوه و دره یافت شده که شاخص‌ترین آن اثر پنجه نیاکان‌مان است که بر روی سنگ‌های این دیار خودنمایی می‌کنند. سنگ‌نگاره‌های کهن مربوط به هزاره ششم پیش از میلاد تا دوره ساسانی از آثار تاریخی این دیار کهن است و بارزترین این آثار نقش پنجه‌های دست مربوط به هزاره سوم تا هزاره اول قبل از میلاد است که بر سنگ‌های این منطقه نقش بسته و به عنوان برگی از تاریخ کهن سرزمین‌مان در پناه این روستا آرام گرفته است.