دروازه غار تهران

دروازه غار تهران نام یکی از دروازه‌های قدیمی شهر تهران بود که در اطراف حصار ناصری (حصاری که در عهد ناصرالدین شاه قاجار در اطراف شهر طهران یا به اصطلاح آن روز، در اطراف دارالخلافه ناصری کشیده شده بود)، قرار داشت. این دروازه در حد فاصل بین خانی آباد و میدان شوش در حوالی مکانی که امروزه در آن میدان غار (شهید هرندی) بنا شده‌است، واقع بود. محل دقیق این دروازه حد فاصل میدان شوش و میدان راه آهن می‌باشد که در شمالی‌ترین قسمت محله باغ آذری بوده است .

بر کاشیکاری زیبای این دروازه تصاویری از نبرد رستم و دیو سفید نقش شده بود که حتی تا زمان تخریب این دروازه، بسیار سالم و دست نخورده باقی‌مانده بود. به همین دلیل کاشی‌های نقاشی شده مربوط به دروازه غار، به موزه ایران باستان انتقال یافتند تا در آنجا نگهداری شوند. این نقش زیبا دارای رقم استاد محمد کاشی‌پز شیرازی است و پیداست که این هنرمند اهل شیراز سازنده این کاشی‌ها و نقش مندرج بر آن بوده است. هرچند از زندگی این هنرمند اطلاعی در دست نیست. تاریخ ساخته شدن این نقش کاشی بر اساس مندرجات آن، در سال ۱۲۶۳ هجری قمری بوده‌است.

اکنون که دروازه ی یاد شده تخریب شده است، به جای آن دروازه ای جدید ساخته شده.دروازه غار یا همان هرندی اگر چه در قلب تهران یعنی منطقه ۱۵ جا خوش کرده است اما همانند جزیره‌ای جدا افتاده می‌ماند که محرومیت‌ها در ابعاد مختلف حتی در معماری شهری و خانه‌سازی‌ها نیز رخ نمایان می کند.هرندی یکی از قدیمی‌ترین محلات شهر تهران بوده که از شمال به خیابان مولوی مرکزی از جنوب به خیابان شوش از غرب به خیابان خیام و از شرق به خیابان ری منتهی می‌شود.

این محله که به گفته اهالی، محل زندگی معتادهاست و با آسیب‌های اجتماعی و مشکلات فراوانی دست به گریبان است همچنان مورد بی توجهی قرار دارد ، هرچند که اقدامات فرهنگی قابل توجهی از سوی شهرداری منطقه برای مرمت و نگهداشت اماکن تاریخی در حال اجراست ولی سوالی که مطرح است این است که آیا بنای تاریخی بدون مردم معنی پیدا خواهد کرد .