خانه حسن‌پور اراک بنای تاریخی ارزشمندی است که در اولین گذر سمت چپ بعد از چهارسوق بازار اراک، در مقابل گذر مدرسه سپهداری قرار دارد. این عمارت در زمان حکومت احمد شاه قاجار بنا و در ابتدا شرکت فرش در آن را‌ه‌اندازی شد. بعدها این خانه به مدرسه مجیدی تغییر کاربری داد. در نهایت این بنا به خانه مسکونی مرحوم جواد حسن‌پور و بعدها به موزه صنایع دستی و هنرهای سنتی تبدیل شد که از نمایشگاه‌های گوناگون تشکیل یافته است.این اثر به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی اراک، در ۱۶ فروردین سال ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۱۹۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تاریخچه بنا
خانه حسن پور از خانه‌های تاریخی اراک با صد سال قدمت است که در دوره احمد شاه قاجار بنا شده است. تحقیقات صورت گرفته حاکی از آن است که ساخت بنا در زمان یکی از تاجران و بازرگانان فرش در سلطان آباد (اراک امروزی) که حاج علی مشیری نام دارد، صورت گرفته است. این خانه تاریخی در ابتدا مکانی به عنوان شرکت فرش و بعدها به عنوان مدرسه‌ای که مدرسه مجیدی نام داشت، به تعلیم و تربیت پرداخته و نام آخرین مالک خانه مرحوم جواد حسن‌پور نام دارد که به‌عنوان خانه مسکونی مورد استفاده قرار داده است.
اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال ۱۳۴۷ خانه را از وارثان آقای حسن‌پور خریداری کرده و به بازسازی و مرمت بنا پرداخته است. سرانجام در بیستم خرداد ماه سال ۱۳۸۲ به عنوان موزه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در مرکز استان به بهره‌برداری رسیده است.
معماری بنا
این بنا دو طبقه بوده و در زمینی به مساحت ۶۰۰ مترمربع ساخته شده است. طبقه همکف برای اتاق‌های زمستان‌نشین، مطبخ، انبار آذوقه و ورودی اصلی بنا و طبقه اول برای اتاق‌های شاه‌نشین و تابستان‌نشین در نظر گرفته شده است. مانند ساختمان‌های اولیه مسکونی شهر سلطان آباد (اراک فعلی) بنایی درون‌گرا است که شامل یک حیاط مرکزی بوده و در سه جهت شرق، غرب و شمال اتاق‌هایی دارد که رو به حیاط می‌شود. خشت سازه اصلی ساختمان را تشکیل داده است.
تزئینات بنا
خانه به وسیله آجر نماکاری شده است و بیشتر تزئینات بنا را کاشی‌کاری و آجرکاری تشکیل می‌دهد. این خانه از سه طرف غرب، شرق و شمال شامل بخش شبستان و اعیان‌نشین می‌شود. اطاق‌های مسکونی، آشپزخانه، انبار، دستشویی و نانواخانه در سمت شبستان‌ها قرار دارد. مکان هایی مختص ذخیره انواع مواد غذایی در آشپزخانه و انبار به کار رفته است. سر تا سر بخش اعیان‌نشین به وسیله درها و گذرگاه‌ها به همدیگر مرتبط می‌شوند. حدود ۱٫۵ متر کف حیاط پایین‌تر از کف خیابان بوده و نور مورد نیاز اتاق‌ها از حیاط تامین می‌شود. سنگ آهک، آجر، خشت، گل و چوب مصالح این خانه را تشکیل می‌دهد. همه نمای بیرونی ساختمان با آجر، کاشی و شکل‌های اسلیمی آجری آراسته شده است.
بخش‌های تشکیل دهنده خانه حسن پور
نمایشگاه خط و خطاطی: این بخش شامل نمایش آثار خوش‌نویسی و تذهیب هنرمندان معاصر است.
نمایشگاه سفال، شیشه و سرامیک: آثار گوناگونی از انواع ظروف سفالی، شیشه و سرامیک به نمایش گذاشته شده است.
نمایشگاه فرش و گلیم: یکی از مناطق معروف فرش‌بافی استان مرکزی فرش‌های منطقه ساروق است که به همراه گلیم نقش برجسته خمین و دیگر فرش‌ها در این بخش وجود دارد.
نمایشگاه فلز و آثار حجمی: در این مجموعه آثار قلم‌زنی هنرمندان اراکی، ملیله‌کاری زنجان، ورشو و برنج بروجرد و دیگر آثار ساخته شده با فلز مشاهده می‌شود. این بخش نمایشگر هنر قلم‌زنی استادان بزرگی نظیر استاد باباخانی است، این هنر دشوار و ظریف که با قیر داغ و آب سرد سرو کار دارد، به زیبایی درخشش می‌کند.
نمایشگاه اثرهای چوبی: آثار چوبی منبت و معرق تشکیل‌دهنده بیشترین آثار این قسمت است.
نمایشگاه منسوجات: این قسمت شامل انواع لباس‌های سنتی است. همچنین نمایشگاه ترمه‌دوزی و نمایشگاه معرف لباس‌های اصیل ایرانی نظیر قشقایی و غیره دیده می‌شود که نمادی از طایفه‌های با غیرت ایرانی است.
غزال‌های تراشیده شده بر روی چوب، مجسمه‌هایی که چگونگی کندن چاه در گذشته را به نمایش می‌گذارد، شغل پنبه‌زنی و قالی‌بافی سنتی توسط هنر دست و مجسمه‌سازی در این موزه معرفی می‌شود که فرصتی مناسب برای آشنایی نسل جدید با گذشته نه خیلی دور پدران و مادران است.
موزه حسن‌پور ایجاد فرصتی مناسب در آدمی برای رفتن به گذشته و آشنایی با هویت خویش است که نتیجه این آشنایی، افتخار به ایرانی بودن است. این موزه همه روزه به جز روزهای دوشنبه از ساعت ۸ صبح الی ۲۰ شب در اختیار بازدیدکنندگان قرار می گیرد.
نحوه دسترسی
برای رفتن به موزه حسن‌پور وارد بافت تاریخی اراک و مجموعه بازار درگذار سپهداری به فاصله ۵ متری از گذر اصلی مجموعه شوید. به گونه‌ای که از این موزه می‌توانید به کهن‌ترین مسجد و مدرسه شهر اراک یعنی مدرسه سپهداری و همچنین به حمام چهارسوق که حمام قدیمی شهر است و دیگر نقاط بازار مانند قدیمی‌ترین بانک که بانک ملی نام دارد، برسید.
آدرس :اراک، بعد از چهارسوق بازار، اولین گذر سمت چپ، مقابل گذر مدرسه سپهداری
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.