خانه امیر ارشد

این ساختمان سنگی که به «داش ساختمان» مشهور است، از بناهای زیبا و منحصربه ‌فرد و از آثار مهم تاریخی و ثبت‌ شده شهرستان ورزقان است که در طول سال بخصوص در فصول بهار و تابستان پذیرای صدها گردشگر داخلی و خارجی است.خانه امیر ارشد با بهره‌ گیری از شیوه‌ معماری تاریخی منطقه و سبک ویژه‌ ابنیه قاجاری طراحی و ساخته ‌شده است و نمایانگر تفکرات، باورها و نحوه زندگی مردم منطقه است.بنای داش ساختمان در اواخر قرن سیزدهم هجری قمری توسط مهندس کرسنسکی مهندس و معمار خوشنام روس ساخته ‌شده و طی سالهای گذشته توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری مرمت شده است.

این خانه تاریخی یک طبقه بوده و سقف طبقه همکف آجری با طاقهای آهنگ متقاطع است. سقف طبقه اول نیز چوبی می باشد. ساختمان دارای دو بال در جانبین شمالی و جنوبی و ایوانی در سمت غربی است. بدنه ساختمان از سنگ بوده و وسعت آن ۱۱۰۰ مترمربع می باشد.ساختمان به شکل عقاب بال گشاده در حال حمله و یا حرف (لا) می باشد. ساخت آن از سال ۱۲۹۵ خورشیدی آغاز و وموقع کشته شدن امیر ارشد در سال ۱۳۰۰ خورشیدی کامل نشده بود.

امیر ارشد
سام خان (امیر ارشد) و برادرش محمد حسین خان (سردار عشایر) در زمان مظفرالدین شاه قاجار در دستگاه حکومتی نظام السلطنه (حاکم آذربایجان) بودند.این دو برادر در انقلاب مشروطیت، هر دو در اردوی دولتی بوده و مخالف انقلاب مشروطیت بودند. بعدها که قوای حکومت مشروطه تحت فرماندهی «یپرم خان» ارمنی برای سرکوبی عشایر متمرد و دفع حملات رحیم خان چلبیانلو به قاراداغ گسیل شد، امیر ارشد و برادرش به خانه های ستارخان و باقر خان در تبریز پناهنده شدند و انجمن ایالتی تبریز آن دو را مورد عفو قرار داده و حکومت شهرستان اهر را به ایشان واگذار نمود.
پس از آن سلطه امیر ارشد در قراجه داغ گسترش یافت و عشایر متمرد این سامان مغلوب وی شدند تا جایی که وی ایل محمد خانلو را به کلی مستاصل نمود.وی با بیوک خان فرزند رحیم خان چلبیانلو در افتاده و چلبیانلو ها را مغلوب و پراکنده کرد. او همچنین به عنوان سرحد دار ارس و مانع نفوذ بلشویسم به ایران لقب گرفت.وی روستای اوخارا «Ovkhara»، «آبخواره» امروزی، واقع در دهستان سینا را مقر فرماندهی خود قرار داد. او در آنجا عمارت های باشکوه و مجللی را توسط مهندس کرسلنسکی روس  ساخت.
امیر ارشد، فرماندهی شجاع و متهور بوده و در امور نظامی دارای مهارت و تخصص کافی بوده است. وی توسط یکی از افراد خودی با گلوله مورد هدف قرار گرفت و کشته شد.

موقعیت مکانی:
این بنا در روستای «آبخواره»، به فاصله ۱۲ کیلومتری غرب ورزقان قرار گرفته است.