جشن سیرسور جشن زیبایی ست که امروزه کمتر نامی از آن در میان است اما شایسته توجه بیشتر است .جشن‌های ایرانی پیوندی ناگسستنی با طبیعت دارند، از این روی پیوسته شادابی و سرزندگی را برای مردمان به ارمغان می‌آورند.ایرانیان باستان توجه ویژه‌ای به زیست‌بوم، بهداشت غذا و غذا خوردن داشتند و بر اساس باورهای خود جشن‌های بسیار بر پا می‌داشتند. یکی از این جشن‌ها سیرسور یا جشن سیر بوده است.
«سیر سور» یا «جشن سیر» پیش و پس از اسلام در نواحی مختلف ایران در روز چهاردهم دی ماه برگزار می‌شد. به نوشته ابوریحان بیرونی در کتاب « آثارالباقیه»، ایرانیان جشن سیر یا «سیر سور» را در «روز چهاردهم» یا «روز گوش» از دی ماه برگزار می‌کنند.جشن سیرسور در چهاردهم دی هر سال برگزار می شد . در این روز اتفاقات بدی نظیر کشته شدن جمشید و غلبه دیوان بر انسان ها به وقوع پیوست . ایرانیان سیر را مظهر رفع بلا و مشقت می دانستند و برای رفع بلا در خوراک هاشان از سیر استفاده می کردند . به همین منظور در روز چهاردهم دی برای رفع شر و بدی جشن سیرسور را برگزار می کردند و در آن غذاهای متنوعی از سیر آماده و میل می نمودند . در این روز مردم خوراک‌های ویژه‌ای می‌پختند. در این خوراک‌ها از سیر و سبزی‌های دیگر استفاده می‌کردند و از خوردن چربی دوری می‌جستند .
در این روز سیر و سبزی را باگوشت پخته میخوردند و شراب می نوشیدند.و صورتی از خمیر،یا گل سرخ می ساختند و در فردای جشن سیر سور ، یعنی پانزدهم دیماه بالای در گاه منزل مینهادند. در چنین روزی جمشید کشته شد و دیوان غالب شدند و مردم برای رفع شر آنان با خوراک‌های‌شان سیر میخوردند تا آثار شر شیاطین رفع شود. از آن پس هر سال در این روز از دی ماه – این جشن را برپا می‌کردند. در تقویم ایرانی روز چهاردهم دیماه به نام «روز ملی تغذیه» نام‌گذاری شده است. انجمن تغذیه ایران، روز ۱۴ دیماه همزمان با سیرسور را به عنوان «روز ملی تغذیه و سلامت» نام‌گذاری نموده و برای این انتخاب از گروه تغذیه همه دانشگاه‌های کشور نیز نظرخواهی کرده است که حدود ۹۰ درصد دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی با این انتخاب موافقت کرده‌اند. اگرچه این روز هنوز در تقویم ملی ایرانیان ثبت نشده است ولی انجمن تغذیه ایران هر ساله این روز را در جمع متخصصان تغذیه جشن می‌گیرد.
به نظر می‌رسد که در این اسطوره مردم بر بنیان تجربه برای در امان‌ماندن از بیماری‌ها (دیوان) از خوردن خوراک‌های چرب پرهیز نمودند و برای بهره‌مندی از خواص سیر در درمان بیماری‌ها از جمله کاهش چربی خون همراه با غذای خود سیر مصرف نمودند.به روایت بیرونی، براساس سنتی که میان برخی از به‌دینان (زرتشتیان) رایج است، در ۴ روز از هر ماه یعنی روزهای دوم (بهمن) و دوازدهم (ماه) و چهاردهم (گوش) و بیست و یکم (رام) از کشتن حیوانات و خوردن گوشت آنان پرهیز می‌کردند که به این روزها «نَبُر» می‌گویند.
زرتشتیان با سیر خوراکی آیینی به نام «سیروسدو»( Sirosedow) درست می‌کردند که از ترکیب سیر و گیاه سداب (Ruta graveolens) و روغن کنجد و سرکه و پیاز و نان تهیه می‌شد که در گاهنبار و مراسم روز و سال درگذشته به کار می‌رفت.
«ابن خلف تبریزی» در «برهان قاطع»، «سیر سور» را با « روز گوش» یکی دانسته و آن را نام «روز چهاردهم از هر ماه شمسی» می‌داند و می‌گوید که «فارسیان در این روز عید کنند» و «در این روز گوشت و سیر، برادر پیاز، خورند» تا خود را ایمن دارند. ولی چنان که دکتر محمدمعین در زیرنویس برهان قاطع با استناد به «آثارالباقیه ص۲۶۶» و «یشت‌ها ص ۳۷۴» تاکید می‌کند، «سیر سور» نام روز چهاردهم از هر ماه سال شمسی نیست و جشنی بوده که ویژه روز چهاردهم دی ماه بوده است.
بیرونی در کتاب «قانون مسعودی» نیز به سیرسور اشاره نموده و «گردیزی» در کتاب «زین الاخبار» از «سیر سور» یاد می‌کند و می‌نویسد: «در این جشن مغان طعام‌ها سازند و بخورند و چنین گویند که آن طعام‌ها مضرت دیوان را دفع کند، سنت بر آن بود که در این روز از خوردن چربی خودداری کنند».
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.