آسیاب دهنه رقه یکی از معدود آثار تاریخی ایران است که هنوز در حال فعالیت است. سازه ای که بیش از چهارصد سال قدمت دارد و هنوز مردم بشرویه و منطقه از آن استفاده می کنند، به همین دلیل آسیاب های بشرویه به یکی از جاهای دیدنی استان خراسان جنوبی تبدیل شده است. آسیاب دهنه، مربوط به دوره قاجار است و در شمال غربی روستای رقه در بخش ارسک از شهرستان بشرویه واقع شده است. این آسیاب در تاریخ ۱۲ دی ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۴۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آسیابهای بشرویه
آسیاب های بشرویه یکی از دیدنی های استان خراسان جنوبی هستند. این آسیاب های قدیمی در جاده قدیمی بشرویه به رقه قرار دارند. در جاده قدیمی بشرویه به سمت طبس هفت آسیاب قدیمی دیده می شود. این آسیاب ها به نامهای سروش، میرزا، زنگی، آقا (شیخی)، دهنه، میو (رودی) و فروغ شناخته می شوند. آسیاب دهنه رقه بشرویه در مجاورت قلعه دختر بشرویه قرار دارد. آسیاب های میو و فروغ هم بعد از قلعه واقع شده اند.
این آسیاب ها در حقیقت به موازات جریان آب قنات بشرویه و به فاصله یک کیلومتر از یکدیگر ساخته شده اند. جالب اینجاست که برخی از آسیاب های بشرویه هنوز فعال هستند. این اتفاق یک پدیده نادر در میان آثار باستانی محسوب می شود. همین گزینه می تواند برگ برنده منطقه نمونه گردشگری بشرویه باشد. زیرا بر خلاف سایر آثار باستانی گردشگران می توانند یک سازه قدیمی و باستانی را فعال و در حال کار ببینند.
ساختار آسیاب دهنه رقه
هر آسیاب دارای مخزنی مدور است که آب قنات از طریق یک کانال به آن جاری می شود. عمق این مخزن ۱۲-۱۰ متر، قطر دهانه آن ۲ متر و قطر کف آن نیم متر است. مجرای باریکی برای خروج آب از مخزن طراحی شده است. آبی که از این مجرا خارج می شود از ارتفاع تقریبی ۵ متر بر روی توربین چوبی ریخته و آن را به حرکت در می آورد. حرکت این توربین سبب حرکت اهرم و لغزیدن سنگ های آسیاب روی یکدیگر می شود. برای ریزش دانه های گندم نیز سیستمی طراحی شده تا به تدریج دانه ها را از سوراخ سنگ بالایی به میان این دو سنگ بریزد. در نهایت آرد گندم تنها با تکیه بر منابع طبیعی محدود کویر تولید می شود.
درواقع آسیاب دهنه رقه بشرویه با مصالحی چون سنگ لاشه، گچ، ساروج، آهک، قلوه سنگ و آجرهای مربع شکل ساخته شده است. نکته جالب این است که آسیاب دهنه رقه بشرویه کاملاً در زیر زمین احداث شده است. تاریخ ساخت این سازه ها به طور دقیق مشخص نیست. اما بنا بر برخی اسناد موجود مانند وقف نامه ها، کارشناسان قدمت آسیاب های بشرویه را حدود چهارصد سال تخمین می زنند. علاوه بر آن گفته می شود آسیاب دهنه قدیمی ترین آنها است. روستای رقه در فاصله هجده کیلومتری شهر بشرویه قرار دارد.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.