آسیاب آبی دوسنگی که هنر دست مردمان خلاق میبد و یکی از جاذبه های توریستی و گردشگری این شهرستان است، با توجه به مصالح به کار رفته و نوع معماری آن، مربوط به دوره متاخر اسلامی (صفویه) است و وجه تسمیه آن نیز مربوط به محل قرارگیری آسیاب است.از مهمترین ویژگی‌های آسیاب آبی دوسنگی این است که در زیر زمین به صورت دستکند ساخته شده و نمونه آن تا به حال مشاهده نشده و همچنین آسیاب آبی دوسنگی در محل تقاطع دو رشته قنات در زیرمین قرار گرفته که از نظر هیدرولیکی قابل مطالعه و دارای اهمیت است. در ساختمان آسیاب آبی دوسنگی بجز سنگ‌های آسیاب و دو حوضچه برای ذخیره آب که در آن‌ها از مصالح ساختمانی استفاده شده است در ساخت بقیه آسیاب به هیچ عنوان از مصالح ساختمانی استفاده نشده است. آسیاب آبی دوسنگی به شماره ۲۹۹۸۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
این اثر باستانی که با راهرویی به طول ۱۴۰ متر، در عمق ۴۰ متری از سطح زمین ساخته شده است. آسیاب دو سنگی محمد آباد میبد تنها آسیاب آبی جهان است که در عمق ۴۰ متری زمین قرار گرفته و دو محل جهت آرد گندم داشته که به همین دلیل آسیاب دوسنگی نام گذاری شده است. همه ساله به خصوص در ایام عید، مسافران و گردشگران زیادی از این شاهکار تاریخی کشور دیدن می کنند.
مدخل ورودی اصلی این آسیاب رو به شرق است. این مجموعه به واسطه ایجاد یک شیب مناسب و متوازن که از مدخل تا انتهای مجموعه وجود داشته است به راحتی نور خورشید تا انتهای آسیاب قابل مشاهده بوده که متاسفانه به دلیل سیل عظیمی که حدود ۵۰ سال پیش مجموعه را در برگرفته و نهشته ها و آبرفتهای فراوانی را در داخل مجموعه انباشت کرده، این شیب بندی و ترازبندی نیز دچار نقصان شده که بعد از انجام خاکبرداری و تخلیه این نهشته ها دیگر آن شیب حقیقی و اولیه محقق نشد.موضوع دیگر در خصوص این مجموعه کارکردهای مشخص هر یک از حجره ها و ساختارهای معماری است که در فواصل دالان ساخته شده اند.
احداث این دالان در مناسبت تام و کامل نسبت به روند آرد کردن غله به ویژه گندم و جو از زمان ورود به مجموعه تا پایان کار است بر این مبنا اولین ساختار معماری که در محوطه دالان اصلی با آن برخورد می کنیم اتاقک بازرسی و نظارت بر روند ورود و خروج غله است که این اتاقک با پنج پله چینه ای دست کند به فضای دالان ارتباط پیدا می کند. از ویژگی های این اتاقک و نمونه های مشابه آن در طول مسیر، نحوه احداث آن است که به شیوه ساخت بوکن ها احداث شده و هیچ گونه مزاحمتی برای عرصه دالان به وجود نمی آورد. در مورد ارتفاع این اتاقکها و اینکه نحوه دسترسی به آن توسط چندین پله بوده، شاید بهترین استدلال از منظر بهداشتی و در تماس مستقیم نبودن با احشام و چهار پایان بوده باشد.
منابع:نارین‌خبر-خبرگزاری مهر
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.