آرامستان ممنوعه دولاب از دیدنی های شهر تهران که شاید کمتر شناخته شده باشد، که مکانی پر رمز و راز با گورهای اشخاص معروف خارجی است.گورستان دولاب در جنوب‌شرق تهران و محله‌ای به نام «دولاب» قرار دارد. در گذشته‌های دور زمین‌های این منطقه محل کشت و کار بود و از سال ۱۸۵۵ که دکتر «کلوکه» فرانسوی، طبیب اختصاصی محمدشاه و ناصرالدین‌شاه قاجار، در اینجا دفن شد، دولاب تبدیل به گورستانی برای دفن مسیحیان پایتخت شد.
بعدها دکتر «تولوزان» که او نیز یک پزشک فرانسوی در دربار قاجار بود، این زمین را برای گورستان خریداری کرد و از آن زمان به بعد محل دفن کاتولیک‌های مقیم تهران شد. گورستان دولاب پنج بخش جداگانه دارد و خیابانی از وسط آن می‌گذرد که آن را به دو بخش مجزا تقسیم کرده است.هرکدام از بخش‌های گورستان دولاب دارای محوطه و ورودی جداگانه است. قسمت شرقی شامل سه بخش «کاتولیک»، «ارامنه گریگوری» و «ارتدوکس» و قسمت غربی نیز شامل دو بخش «ارامنه کاتولیک» و «کلدانی و آشوری» است. شهرداری تهران از سال ۱۳۷۵ تدفین در این گورستان را ممنوع کرده است.
در گورستان دولاب قبر ۴۰۹ سرباز و ۵۲۸ تن غیر نظامی وجود دارد ، بخش لهستانی گورستان با دو نماد سنگی که رویشان نشان عقاب و صلیب نقش بسته خودنمایی می کند ، نمادهایی که روی آنها به ۳ زبان لهستانی ، فرانسوی و فارسی نوشته شده است : “آرامستان تبعیدشدگان لهستانی که در موقع مراجعت به میهن خود اینجا به خواب ابدی فرو رفتند .”
فهرست
قدمت گورستان
قدمت اين مجموعه بنا به وجود قديمي‌ترين سنگهاي قبر حاضر در محوطه آرامستان، به اواخر دوره قاجاريه باز مي‌گردد.بزرگترين قبرستان موجود در اين مجموعه، به مساحت ۴۷ هزار مترمربع، متعلق به ارامنه است. از ديگر مجموعه‌هاي آرامستان پيروان مسيحيت در اين مكان، به كاتوليك‌ها، آشوري‌ها، روسها، يونانيها، لهستانيها و فرانسويها مي‌توان اشاره نمود. از ميان اين مجموعه‌ها، پس از قبرستان ارامنه، بخش متعلق به لهستانيها و فرانسويها از مساحت بيشتري نسبت به ساير گروهها برخوردارند.
قسمت های آرامستان دولاب
قبرستان دولاب از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. کلیسای حواری ارمنی، ارتدکس شرقی، کاتولیک رومی، کاتولیک ارمنی، آشوری‌ها و لهستانی بخش‌های تشکیل دهنده قبرستان دولاب هستند. از تمامی این ۶ بخش نگهبانی می‌شود و به دلیل اینکه این قبرستان متعلق به کشورهایی از جمله روسیه، لهستان، فرانسه و ایتالیا است برای بازدید از قبرستان باید از تمام سفارتخانههای مجوز دریافت کنید. در این قبرستان افراد مشهوری همچون اوانس اوگانیانس، ولادیسلاو هورودکی، وارطان سالاخانیان، آنتوان سوروگین، نیکلای مارکف، آلفرد ژان باتیست لومر و کنت دومونت فرت دفن شده‌اند. مهم‌ترین بخش این قبرستان قسمت مربوط به لهستانی‌ها است که هنگام بازگشت به علت بیماری و خستگی راه، جان خود را از دست دادند. بر روی سنگ قبر آنان نوشته شده «به یاد سربازان، زنان، مردان و کودکان لهستانی که هنگام بازگشت به میهن، در سرزمین بیگانه درگذشتند و در اینجا به سال ۱۹۴۲ دفن شدند»
تاریخچه گورستان
تاریخچه گورستان از این حکایت دارد که نخستین تجمع ارامنه تهران در حاشیه حصار جنوبی شهر آن زمان یعنی جنوب بازار تهران بود ، که قدیمی ترین کلیسای شهر تهران نیز به نام کلیسای سورپ گورک در بازارچه قوام الدوله که در اواخر دوران قاجاریان بنا شده و هنوز پابرجاست نشان اجتماع ارامنه وقت بود و نخستین گورستان یا آرامستان ارامنه نیز در همان محدوده بنا شده بود که بعدها تخریب و جزو بافت مسکونی شهر تهران شد ، پس از آن دو گورستان یکی در ونک که محل تجمع جدید ارامنه بود و دیگری در شرق تهران در سال ۱۳۱۵ خورشیدی ساخته شد .
بنا به نوشته اعتمادالسلطنه در کتاب مرآت البلدان در سال ۱۱۳۷ به دستور کریمخان زند ، ارامنه سنگ تراش اصفهانی به تهران منتقل و در محله دولاب ساکن شدند و این بهانه ای شد برای احداث گورستان ارامنه در شرق تهران ، بعدها گورستان ونک به خاطر ساخت و ساز تخریب و برخی از سنگهای قیمتی آن به گورستان دولاب انتقال یافت ، البته مالکیت گورستان ارامنه از آن دولت فرانسه بود که توسط سفارتخانه های فرانسه ، ایتالیا و نماینده کلیساهای کاتولیک رم در ایران خریداری شده بود ، بخش مربوط به لهستان نیز توسط سفارتخانه لهستان در ایران در سال ۱۹۴۳ خریداری شد .
بازدید از گورستان
به‌جز دیدن و شنیدن حکایت‌های مربوط به افراد سرشناس مدفون در دولاب، سنگ مزارهای متفاوت و جالب در بخش‌های مختلف این گورستان نیز سوژه جالبی برای عکاسی است. هر کدام از این سنگ‌ها و نقش و نگارهای روی آنها دارای تاریخچه و نشان‌دهنده موضوع خاصی است که مطابق آیین و مسلک فرد مدفون در آن مزار است.
این گورستان تحت مدیریت سفارتخانههای مربوط، مثل روسیه، لهستان و فرانسه و شورای خلیفه‌گری ارامنه است و بنابراین بازدید از اینجا نیازمند مجوز است. بازدید انفرادی از این گورستان سخت است، اما از طریق تورهای اختصاصی و عکاسی می‌توانید از اینجا بازدید کنید.
نحوه دسترسی به آرامستان ممنوعه دولاب
آدرس: تهران، اتوبان شهید محلاتی، خیابان دهم فروردین، میدان امام حسن و شمال خیابان پاسدار گمنام واقع شده است.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.