آبروداری دربناهای تاریخی

تاریخ خبر: ۱۳۹۳/۰۵/۱۲ – تهران- ایرنا- مهاجرت یکباره پایتخت نشینان به شمال و جنوب کشور در تعطیلات عید فطر، تهران را خلوت کرد؛ انسان ها و درختان نفسی کشیدند و فرصت مناسبی پیش روی علاقه مندان به آثار تاریخی این کلانشهر قرار گرفت.

تهران گردی بدون بازدید از مجموعه های فرهنگی و تاریخی سعد آباد و نیاوران ناقص است؛ این دو مجموعه این روزها میزبان بیشترین گردشگران بودند که مشاهده های موجود آن را ثابت می کند.

اگرچه غالب بازدیدکنندگان، ایرانیان غیرتهرانی بودند اما حضور قابل ملاحظه گردشگران خارجی نیز مشهود بود که خود موید آمارهای اعلام شده ماههای گذشته است.

مسئولان میراث فرهنگی در یک سال گذشته از افزایش آمار حضور گردشگران خارجی حتی تا رشد ۱۵۰درصدی خبرداده اند.

دو مجموعه سعد آباد و نیاوران را می توان به عنوان نمادهایی از سایر بناهای تاریخی کشور قلمداد کرد که از نظر تامین نیروی انسانی ، اعتبارات موردنیاز و نیز نزدیکی به پایتخت و سازمان مرکزی میراث فرهنگی بیشترین توجه را به خود جلب کرده اند و انتظار می رود که در این مکان ها بهترین خدمات به بازدیدکنندگان ارائه شود.

درواقع اگر این بناها را به عنوان معیاری برای نحوه سنجش خدمات رسانی به گردشگران و علاقه مندان به آثار تاریخی کشور قلمداد کنیم، پر بیراهه نخواهد بود؛ هرچند که شاید انتقادهایی بر این دیدگاه گرفته شود که شاید در استانی دیگر یا حتی مجموعه ای دیگر در همین استان تهران، وضعیت متفاوت باشد.

اما اگر بخواهیم نحوه خدمات رسانی در این دو مجموعه تاریخی را به عنوانی ملاکی برای ارزیابی نحوه میزبانی از گردشگران قرار دهیم باید اذعان کرد که بواقع وضع موجود شایسته ایران و ایرانیان نیست؛ وضعی که اصلاح آن بیش از آنکه نیازمند اعتبارات آنچنانی باشد، نیازمند مدیریت صحیح و نظارت دقیق است.

باید قبول کنیم گلایه ها از وضع رسیدگی به بناهای تاریخی کشور در سال های گذشته هیچگاه تمامی نداشته است؛ اینجا هم متولیان گلایه دارند و هم گردشگران.

مسئولان میراث فرهنگی همواره از اعتبارات محدود این حوزه و حجم بسیار بالای نیازهای موجود که به هیچ عنوان با اعتبارات مصوب تناسب ندارد می نالند و گردشگران و علاقه مندان، هم از حفاظت و هم خدمات رسانی در این عرصه ها.

افزایش حضور گردشگران در هر کشوری یکی از مولفه های رشد درآمدها و کمک به روند توسعه یافتگی به شمار می رود که همپای این رشد باید ارتقای ساختار خدمات رسانی دراین حوزه نیز دردستور کار باشد.

همگان می دانند حوزه میراث فرهنگی همانطور که ارزآور است، هزینه بر نیز است؛ باتوجه به میراث عظیم تاریخی، طبیعی و نیز صنایع دستی، اگر قرار باشد همه نیازهای این حوزه در نقاط مختلف کشور به طور کامل پوشش داده شود شاید باید چند صدبرابر اعتبارات کنونی سازمان میراث فرهنگی توسط دولت و مجلس به تصویب برسد که در شرایط کنونی میسر نیست.

اعتبارات اندک که همواره گلایه مسئولان این بخش را همراه داشته ازیکسو و هجوم برای سفر به ایران ازسوی دیگر شرایط تازه ای را پیش روی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور قرار داده است اما انتظار می رود باهمین بضاعت، بهترین و موثرترین شیوه مدیریتی در دستور کار قرارگیرد تا به شکل آبرومندانه ای میزبانی برای جهانیان باشیم.

در واقع می توان با تمرکز بر نحوه مدیریت بر اماکنی که پس از مرمت و ایجاد ساختار مدیریت، امکان بازدید گردشگر دارند، خدمات رسانی شایسته به گردشگران داشت تا کسی بر مهمان نوازی ما در این فضاها خرده ای نگیرد.

چند پیشنهاد ساده

همه می دانیم مرمت و حفاظت از بناهای تاریخی نیازمند اعتبارات درخور و شیوه های علمی است اما در شرایط کنونی چند انتظار و درخواست ساده اگر از متولیان داشته باشیم نباید به کسی بر بخورد؛ درخواست هایی که در چند بخش محدود که شاید چندان هم مهم به نظر نیاید خلاصه می شود: زباله، سرویس های بهداشتی، تابلوهای راهنما و برخورد مناسب کارکنان.

۱-زباله: وجود انواع زباله بویژه در محوطه های باز این مجموعه های تاریخی نشانگر بی توجهی و ضعف در مدیریت موجود است. مصالح ساختمانی برجا مانده از فعالیت های عمرانی جلو چشم گردشگران داخلی و خارجی در برخی از این محوطه ها، جارو نشدن محوطه و … شایسته میزبانی ایرانیان نزد گردشگردان نیست.

۲-سرویس های بهداشتی: حتی اگر امکان تعبیه سرویس بهداشتی مناسب و مورد استفاده معمول گردشگران خارجی وجود ندارد، نظافت اماکن موجود، تعمیر شیرهای آب و جلوگیری از ایجاد بوی نامناسب در این اماکن در دستور کار قرار گیرد.

۳- تابلوهای راهنما برای هربخش با فاصله مناسب تعبیه شود تا گردشگران داخلی و خارجی برای پیدا کردن یک موزه، نمازخانه یا سرویس بهداشتی مجبور به پیمودن مسافت های طولانی و پرسش های مکرر نشوند.

۴-کارکنان میراث فرهنگی که روزهای تعطیل مسئولیت حضور در امکان تاریخی و راهنمایی گردشگران را قبول می کنند، زیر رصد مدیران بالادستی قرار گیرند تا به جای پاسخگویی مناسب به بازدیدکنندگان به امور دیگر ازجمله حل جدول، صحبت های تلفنی طولانی و … نپردازند.

۵-برخی تعمیرات جزئی در اماکن تاریخی که هزینه های چندانی ندارد مانند اصلاح راه پله ها یا مسیر سنگفرش محل عبور عابران، رنگ آمیزی دیوار بیرونی ساختمان های موجود در محوطه و… ضمن اینکه زیبایی بصری بسیاری به اماکن موجود می دهد، در حفاظت و ماندگاری بناها نیز تاثیربسزایی دارد.

خدمات رسانی شایسته به بازدیدکنندگان نباید تنها مربوط و منوط به حضور گردشگران خارجی باشد؛ محیط پاکیزه و سالم برای ایرانیانی که باصرف هزینه های به نسبت بالا تمایل دارند بخشی از فرهنگ گذشته کشورشان را مشاهده کنند، کمترین انتظار است.

برای یک خانواده چهارنفری که به منظور ورود به مجموعه سعد آباد و بازدید از حداقل ۵۰ درصد بناها و موزه های آن باید حداقل ۵۰۰هزارریال بپردازد و درچنین ایام تعطیل حداقل ۴۰دقیقه نیز درصف دریافت بلیت بماند، ضعف در خدمات رسانی شایسته نیست.۸

*داود میاندهی خبرنگار ایرنا