در روستای اسنق مسجدی با ستون ها و روبنای سنگی و سنگ نبشته های زیبا قرار دارد . این مسجد در وسط روستا میان حیاط وسیعی بنا شده است .در داخل مسجد منبر چوبی منبت کاری شده شکسته و درهم ریخته ای وجود دارد که همزمان با بنای مسجد ساخته شده است . بر روی قطعه ای از بازوی آن نام بانی مسجد ، صاحب فخرالدین محمد قید شده است . آثار باقیمانده از این منبر نشان می دهد که چند هنرمند توانا ، مدتی دراز صرف ساختن آن کرده اند.
اسنه یا اسنق روستای بزرگی است از دهستان آلان براغوش بخش مهربان که در ۱۳ کیلومتری جاده بستان آبادـ سراب و ۷ کیلومتری شرق مهربان واقع شده است. نام اسنه در کتاب «حدودالعالم» باسم «سراو» و میانه یک جا ذکر شده، و مؤلف کتاب آن را به داشتن مسجد سنگی مهم متعلق به اوایل قرن هشتم، و افسانه‌های متداول بین مردم آن حوالی بسیار ستوده است.
مسجد سنگی اسنق در وسط روستا، میان حیاط وسیعی بنا گردیده است. کف آن از سطح زمین یک متر بالاتر است. مسجد از یک ایوان و یک نمازگاه تشکیل یافته است. کف ایوان شکل ذوزنقه دارد، پای دیوارهای شمالی و جنوبی ایوان دو قاعده ذوزنقه محسوب می‌شوند. طول قاعده شمالی ۱۸۰ و طول قاعده جنوبی ۱۶۵ سانتیمتر است.
دو ستون سنگی یکپارچه مارپیچی نیز با سرستونها و پایه‌های حجاری شده بدیع، قسمت ایوان را نگه می‌دارد.
نمازگاه یا درون مسجد به شکل مربع مستطیل است، طولش ۳۵/۱۰ متر و از شمال به جنوب کشیده شده و عرضش ۸/۸ متر است. ضخامت دیوارهای مسجد ۱۱۰ سانتیمتر است و این ضخامت در پایه‌های سنگی منقش دیوارهای شمالی و جنوبی به خوبی دیده می‌شود. درون مسجد چهار ستون سنگی استوانه‌ای یکپارچه دیده می‌شود که در دو ردیف قرار گرفته‌اند. این ستونها و پایه‌ها و سرستونهای مقرنس خوش طرحی دارند، طرح پایه‌ها یکنواخت و طرح سرستونها متفاوت و در دو نوع است. بلندی هر چهار ستون با پایه و سرستون آنها روی هم برابر و ۱۰/۶ متر است. بلندی سرستونها ۶۰ سانتیمتر، بلندی پایه‌ها نیز ۶۰ سانتیمتر و بلندی خودستونها ۹۰/۴ متر و محیط آنها ۱۴۵ سانتیمتراست.
ستونهای مارپیچی ایوان نیز روی هم همین بلندی را دارند، با این تفاوت که بلندی پایه‌های آنها ۷۵ سانتیمتر و بلندی سرستونها مقرنس آنها ۱۲۰ سانتیمتر است.
نمای بیرونی مسجد همه از سنگهای منقش بوده و سقف آن نیز ظاهراً مانند مسجد سنگی ترک میانه، پوشش گنبدی داشته، که به مرور زمان گنبدها و قسمت مهمی از دیوارهای شمالی و جنوبی و غربی آن فرو ریخته و به جای آنها دیوارهائی از سنگ و گل ساخته شده‌است، برای پوشش سقف نیز تیرهای چوبی مورد استفاده قرار گرفته است. اما خوشبختانه دیوار شرقی مسجد که متضمن تاریخ بنا و نام بانی و حجار آن است، قسمت مهمی از آن سالم مانده و می‌تواند ابهت و عظمت نخستین بنا را در ذهن بیننده مجسم سازد.
در ورودی و دو پنجره مسجد در این دیوار تعبیه گردیده است. مدخل مسجد طاق جناقی دارد، بلندی آن از آستانه، ۱۷۳سانتیمتر و دهنه طاق یا عرض مدخل ۹۰ سانتیمتر است و مجموعه حواشی و حجاریهای تزئینی به مدخل یا در ورودی، دارای۱۹/۳ متر بلندی و ۵/۲ متر عرض می‌باشد. در حاشیه بالا عبارت «لا اله اللّه، محمّد رسول اللّه» و در حاشیه پائین‌تر از آن که جانبین و بالای مدخل را احاطه کرده است حدیثی به مضمون: «قال رسول اللّه علیه افضل الصلوه و اکمل التحیات، اذا مررتم بریاض‌الجنه فارتعوا. قیل یا رسول الله و ماریاض‌الجنه؟قال المساجد و قیل ماالرّتع فیها قال: سبحان اللّه و الحمداللّه و لااله‌الااللّه و اللّه‌اکبر و لاحول و لا قوه الاباللّه العلی العظیم. اللهم اغفرا للمؤمنین و المؤمنات…» حک گردیده است و مضمون کتیبه پائین چنین است: امر بعمارت هذه المسجد فخرالدین محمّدبن رستم».
پنجره‌ها طاق ندارد بشکل مربع مستطیل هستند. هر دو با هم برابراند،۸۰ سانتیمتر عرض و ۱۵۶ سانتیمتر بلندی دارند، یکی دروسط دیوار و دیگری در سمت جنوبی آن تعبیه شده است. در بالای هر دو پنجره، دو کتبه وجود دارد، کتیبه بالائی پنجره وسطی فارسی بوده و متن آن چنین است: «نوشتم بر در مسجد من احوال که تا هر کس که خواند بعد صد سال نبشتم تاریخش بر سنگ کنده زهجرت بود هفتصد سی و سه سال» و چند کتیبه دیگر که در کنار و اطراف این کتیبه دیده می‌شود. شیوه نگارش خطوط حجاری شده در کتیبه‌های فارسی تعلیق و خطوط آیات و احادیث حکاکی شده در بالا و حواشی در پنجره‌ها عموماً ثلث برجسته است.
در داخل مسجد منبر چوبی منبت کاری شده شکسته و درهم ریخته‌ای وجود دارد که همزمان با بنای مسجد ساخته شده است. برروی قطعه‌ای از بازوی آن بانی مسجد، صاحب فخر الدین محمّد، قید شده است. همچنین در بازوهای منبر و سنگ نبشته‌های بالای در و پنجره‌های مسجد تاریخ اتمام کار بنای این مسجد و تهیه آثار آن در سال ۷۳۳ هـ ق به امر فخرالدین محمد بن‌رستم و به دست نقاش و حکاک هنرمندی موسوم به ملکشاه صورت گرفته است، حک گردیده است.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.