مراحل و شرایط ساخت اقامتگاه بومگردی

این روزها بسیاری از افراد که سفر می کنند دیگر سراغ هتل های لوکس در طبیعت بکر نمی روند . گردشگران خارجی که به ایران سفر می کنند دوست دارند به نقاط بکر و سرسبز ایران بروند و در اقامتگاههای بومگردی سکونت کنند و با آداب و رسوم محلی آنجا و مهمانوازی آنها آشنا شوند . در چند سال اخیر اقامتگاههای بومگردی جایگاه ویژه ای پیدا کرده اند و رقابت در بین آنها زیاد شده است . کسانی که خانه ای در روستا دارند و می خواهند آن را تبدیل به اقامتگاه بومگردی کنند نیز رو به افزایش است .اگر شما هم خانه ای در روستای بکری دارید و می خواهید یک اقامتگاه بومگردی بسازید پیشنهاد می کنم همراه با ما باشید تا راهنمای احداث اقامتگاه بوم گردی را با هم بررسی کنیم و نکات موردنیاز آن را با هم مرور کنیم.

مکان یابی برای ساخت اقامتگاه بوم گردی

با ورق زدن کتاب های تاریخی، می توان داستان هایی را پیدا کرد که اهمیت مکان یابی از زمان آغاز یکجا نشینی بشر را به ما نشان دهد. بی شک این داستان را شنیده اید که روزی یکی از دانشمندان برجسته ایرانی برای احداث اولین بیمارستان، از حکومت خواست در چند جای شهر، تکه گوشتی آویزان کنند. بعد از گذشت چند روز، به محل های موردنظر که در آن تکه های گوشت قرار گرفتند، سر زدند و سپس دانشمند یکی از آن نقاط را برای برپایی بیمارستان انتخاب کرد. از او سوال شد که چرا در میان تمام اماکن موردنظر این مکان را انتخاب کرده است و او در جواب گفت به این دلیل که تکه گوشتی که در این قسمت قرار گرفته، کم تر تکه های گوشت دیگر فاسد شده و این یعنی میزان آلودگی در این منطقه از مناطق موردنظر دیگر کم تر است! علم مکان یابی نه تنها برای ساخت یک بیمارستان لازم است بلکه برای هر نوع ساختمانی یک ضرورت محسوب می شود. در راهنمای احداث اقامتگاه بوم گردی، مکان یابی از این جهت که بدانیم در کجا باید کار ساخت اقامتگاه را شروع کنیم، یک تصمیم ریشه ای به شمار می رود. از سطح زمین گرفته تا امنیت جغرافیایی اعم از در حاشیه رودخانه قرار نگرفتن بنا تا دسترسی هموار به آن همگی جز موارد مکان یابی هستند. البته یکی از موراد مهم در مکان یابی اقامتگاه بوم گردی، استعلامات مورد نیاز از مراجع قانونی برای سند سازی زمین موردنظر است. یکی از ویژگی هایی که در مکان یابی باید در نظر بگیریم این است که اقامتگاه باید در جای آرامی احداث شود و به دور از مراکز دولتی، بیمارستان ها و دیگر مراکز اداری و تجاری باشد.

داشتن بازاریابی خوب در ابتدای کار

شاید بسیاری بگویند که در زمان ساخت اقامتگاه بوم گردی، چه نیازی به بازاریابی داریم؟ به اصطلاح هنوز نه به بار است و نه به دار! اما نکته اصلی این است که چون اقامتگاه های بوم گردی معمولا کمی از مرکز شهر فاصله دارند، باید در همان زمان احداث آن به دنبال با خبر کردن گردشگران و مسافران منطقه مورد نظر از ساخت اقامتگاه خود باشید. لازم به ذکر است که بازاریابی تنها منوط به مسافران و گردشگران نمی شود؛ یک اقامتگاه بوم گردی باید به فکر تامین نیازهای روزمره ای مانند خرید خوراکی و مصارف بهداشتی خود نیز باشد و به همین منظور، باید با فروشگاه های معتبر برای تامین مستمر احتیاجات خود و مسافرانش وارد مذاکره و یا به اصطلاح، گونه ای از بازاریابی شود. بازاریابی وجوهی دارد که قبل از شروع به آن، باید ملزوماتش فراهم شود. به عنوان مثال این که می خواهید و در واقع می توانید چه تعداد مسافر را در اقامتگاه بوم گردی تان پذیرا باشید. با شناخت اقامتگاه خود، می شود انتظارات را نسبت به پتانسیل اقامتگاه کاهش و یا افزایش داد. بازاریابی برخلاف آن چه که تصور می شود، یکی از مهم ترین شاخصه ها در راهنمای احداث اقامتگاه بوم گردی است که باید آن را رعایت کنید.

امکانات لازم در اقامتگاه های بوم گردی

یکی از دلایل استقبال از اقامتگاه های بوم گردی در شهرهای ایران، همگام بودن ذات این اماکن با طبیعت اطراف شان است. به این معنا که نه خبری از تلویزیون و رسانه های جمعی است و نه اینترنتی در آن ها وجود دارد. اصلا بسیاری از گردشگران به عمد این اقامتگاه های بوم گردی را انتخاب می کنند که چند روزی از فضای شهری و فضای مجازی با آن سرعت سرسام آور تزریق اطلاعاتش فاصله بگیرند. اما این دلیل نمی شود که به عنوان کسی که می خواهد یک اقامتگاه بوم گردی بسازد و آن را اداره کند، از امکانات اولیه و رفاه آن بکاهیم. ما در هر نوعی از شرایط و هر سلیقه ای، نیاز به امکانات ضروری مانند حمام و دستشویی برای رعایت نظافت داریم و برای استفاده از مواد غذایی دارای تاریخ انقضا و محتویات فاسد شدنی نیاز به حداقل یک یخچال کوچک داریم. در راهنمای احداث اقامتگاه بوم گردی، نباید ذات هماهنگ با طبیعت و سبک زندگی گذشتگان بهانه ای شود تا میهمانان خود را در سختی قرار دهیم و آن ها را هنوز نیامده فراری بدهیم. یادمان باشد که ما قرار است از همه سنین میهمان داشته باشیم و برای آن ها بهترین لحظات را فراهم کنیم. میهمان نوازی بدون فراهم کردن نیازهای ضروری امکان پذیر نیست. ملزومات بهداشتی و ضد عفونی و کاورهای پلاستیکی و کاغذی یکبار مصرف از ابزاری است که نباید آن ها در اقامتگاه بوم گردی فراموش کرد. حساسیت بعضی مسافران خود را در نظر بگیرید.

مراحل کسب مجوز اقامتگاه بومگردی

مراحل کسب مجوز اقامتگاه بومگردی به طور کلی به این صورت است که شما باید موافقت اصولی را از کمیسیون بوم­ گردی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اخذ کنید که با گرفتن عکس و فیلم و مدارک مربوطه به کمیسیون بوم­ گردی این سازمان برده می‌شود و در صورت موافقت، به عنوان موافقت اصولی محسوب می ­شود.بعد از گرفتن موافقت اصولی تا شش ماه فرصت دارید تا مجوز بهره ­برداری دریافت کنید. در این مدت لازم است از محل اقامتگاه نقشه، کروکی و طرح توجیحی تهیه کنید و زمانی که همه این موارد تایید شد پروانه ساخت به شما داده می‌شود.

زمانی که ساختمان آماده بهره ­برداری شد استعلاماتی از سازمان آتشنشانی، کارشناسان بهداشت و آزمایشات عدم سوء پیشینه و عدم اعتیاد توسط مدیر اقامتگاه انجام می ­شود و به تایید سازمان میراث فرهنگی می ­رسد. در خصوص انجام امور بیمه ­ای برای اقامتگاه باید بدانید که ساختمان را باید به ازای هر نفر ظرفیت پذیرش اقامتگاه، بیمه جانی و مالی و کارآفرینی کرد تا در صورت هرگونه حادثه افراد بیمه حادثه شده باشند.سازمان میراث فرهنگی بعد از بهره ­برداری و تایید آن تسهیلاتی به عنوان وام چهار تا شش درصد به موسس اقامتگاه پرداخت می­ کند.

شرح مشخصات و ضوابط ساخت، بهره برداری و درجه بندی اقامتگاه های بوم گردی کشور

هدف از تدوین این ضوابط، ساماندهی اقامتگاه‌های بوم گردی، حفظ و پاسداشت فرهنگ سنتی و بومی، افزایش محصولات گردشگری و ایجاد نوع جدیدی از مقاصد و جاذبه‌های گردشگری است.حداقل شرایط لازم برای درجه بندی یک اقامتگاه بوم گردی در یکی از سطوح درجات، دارا بودن سطحی از خدمات و تسهیلات است که باید ضمن سازگاری با معماری بومی و رعایت اصول زیست محیطی، امکان اقامتی ایمن را برای گردشگران فراهم کند.اقامتگاه‌های بومی به سه درجه ۳و ۲،۱ درجه بندی می‌شوند. درجه بر مبنای امتیازات مکتسبه در فرایند ارزیابی تخصیص می‌یابد. در این فرایند موارد در سه حیطه کلی به شرح ذیل مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت:

•امور ساختمانی، تجهیزات و خدمات و موارد مربوط به آن ۳۰ % از کل امتیازات
•امور نیروی انسانی، ایمنی و بهداشتی و موارد مربوط به آن ۳۰ % از کل امتیازات
•امور پایداری، رعایت اصول زیست محیطی و ابعاد فرهنگی و موارد مربوط به آن ۴۰ % از کل امتیازات

رعایت نسبت‌های تخصیص داده شده در مجموع امتیازات، ضروری است.

ارزیابی امتیازات برای استاندارد اقامتگاه‌های بوم گردی

در فرایند ارزیابی، امتیازاتی از صفر تا ۱۰ ممکن است به هر یک از موارد ارزیابی تعلق گیرد این امتیازات براساس سطح کیفی و مطلوبیت مورد ارزیابی، تعیین می‌شوند.
•در اقامتگاه‌های بوم گردی درجه سه حداقل کسب امتیاز ۱ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۲ باشد.
•در اقامتگاه‌های بوم گردی درجه ۲ حداقل کسب امتیاز ۴ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۵ باشد.
•در اقامتگاه‌های بوم گردی درجه ۱ حداقل کسب امتیاز ۷ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۸ باشد.

به آن دسته از اقامتگاه‌های بوم گردی که تجهیزات و خدماتی بیش از حد ضوابط لازم برای درجه مصوب ارائه می‌کنند و یا در راستای توسعه پایدار گردشگری اقدامات شاخصی انجام داده اند، می‌توان طبقه ممتاز اعطا کرد.رعایت این ضوابط از تاریخ ابلاغ برای طراحی و احداث کلیه اقامتگاه‌های بوم گردی در سراسر کشور لازم الاجرا است.اقامتگاه‌هایی که قبل از تصویب این ضوابط احداث شده اند توسط کمیسیون درجه بندی تعیین درجه خواهند شد.

اخذ موافقت اولیه

درخواست تبدیل و یا ساخت اقامتگاه بوم گردی، قبـل از ارائـه به معاونت برنامه ریزی و سـرمایه گـذاری بـرای اخـذ موافقـت اصولی، باید در کمیته برنامه ریـزی گردشـگری اسـتان مطـرح شود. تشخیص نیاز استان به اقامـتگاه‌های بـوم گردی بر عهده این کمیـته است که اعضای آن عبارتند از:
•معاون گردشگری استان
•معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری استان
•کارشناس طبیعت گردی استان
•یکی از فعالان بخش خصوص با نظر مدیرکل استان

در صورتیکه کمیته برنامه ریزی گردشگری استان، طرح ارائه شده را توجیه پذیر نداند، سازمان تعهدی برای ارائه هرگونه تسهیلات به متقاضی نخواهد داشت، با این وجود، امکان اقدام بعدی متقاضی برای اخذ موافقت اصولی از وی سلب نمی‌شود.

مدارک و مراحل اخذ موافقت اصولی

•ارائه درخواست کتبی توسط متقاضی مبنی بر احداث اقامتگاه‌های بوم گردی
•ارائه فتوکپی اسناد مالکیت زمین (فتوکپی برابر اصل شده از کلیه صفحات)
•ارائه کروکی موقعیت زمین
•ارائه گزارش کمیته برنامه ریزی گردشگری استان به کمیته فنی
•بررسی و تایید موقعیت زمین و صدور موافقت اصولی توسط معاونت برنامه ریزی و سرمایه گذاری

تبصره ۱: حضور کارشناس طبیعت گردی استان در جلسه کمیته فنی ضروری است.

تبصره ۲: صدور موافقت اصولی برای ساختمان‌های تاریخی و میراثی به عنوان اقامتگاه بوم گردی منوط به موافقت معاونت میراث فرهنگی و یا سایر معاونت‌ها می‌باشد. تامین فضا‌های فیزیکی و ضروری، مشروط به حفظ ارزش‌های تاریخی و معنوی بنا خواهد بود.
۱. یک اقامتگاه بوم گردی می‌تواند شامل دو یا چند مجموعه اقامتی باشد، به شرطی که این مجموعه‌ها از مدیریت واحدی برخوردار بوده و ارتباط فیزیکی و دسترسی آسانی میان مجموعه‌ها وجود داشته باشد.
۲. امکان احداث دو یا چند اقامتگاه بوم گردی با درجات و اهداف فعالیت مختلف در یک محیط مدیریتی واحد وجود دارد، به شرطی که فعالیت هیچ یک از آن‌ها تاثیر منفی بر عملکرد واحد‌های دیگر نداشته باشد.

مراحل اخذ پروانه بهره برداری

•پس از اتمام فرایند ساخت، متناسب با درجه درخواستی برای واحد‌ها پروانه بهره برداری موقت شش ماهه صادر خواهد شد.
•صدور پروانه بهره برداری سه شرح مشخصات و ضوابط ساخت، بهره برداری و درجه بندی اقامتگاه‌های بوم گردی کشور

مکان و موقعیت اقامتگاه بوم گردی

محل اقامتگاه بوم گردی نباید در نواحی خدماتی، تجاری و مسکونی طرح تفصیلی شهر‌ها باشد.

تبصره ۱: مکان اقامتگاه باید دور از مراکز تولید سروصدا و تاسیساتی نظیر مراکز آموزش نظامی، بیمارستانها، تعمیرگاه‌های بزرگ، مدارس و پمپ بنزین باشد.

تبصره ۲: خذ موافقت اولیه ارگان‌های ذیربط حسب مورد برای ساخت اقامتگاه بوم گردی ضروری است.

– در شرایط خاص و در صورت برخورداری از شاخص‌های مدنظر و با تائید کمیته برنامه ریزی گردشگری استان، می‌توان اقامتگاه‌های بوم گردی را در محیط‌هایی به غیر از موارد تعیین شده نظیر محله‌های تاریخی، محوطه‌های باستان شناسی، مکان‌های شاخص در شهر‌ها احداث کرد.

حداقل تعداد واحد اقامتی برای اقامتگاه‌های بوم گردی برابراست با
۱. در موارد استثنایی و وجود موقعیت و شرایط خاصی که مراتب توسط کارشناس طبیعت گردی بصورت گزارش مستدلی ارائه و مورد قبول کمیته فنی واقع شود، اعداد ذکر شده قابل تغییرهستند.
۲. منظور از واحد اقامتی، مکانی است که بطور معمول گنجایش چهار نفر را داشته باشد.

در کلیه اقامتگاه‌های بـوم گـردی بایـد طـرح هـای مشخصـی درخصوص مدیریت و بازیافـت پسـماند‌ها و اسـتفاده بهینـه از پساب‌ها به اجرا درآیند. وجود اقامتگاه‌های بوم گـردی نبایـد در هیچ شرایطی به آلودگی زیست محیطی بسـتر پیرامـون خـود منتهی شود.اقامتگاه بوم گردی باید اقدامات مشخص و کارآمدی درخصوص صرفه جویی و استفاده بهینه از منـابع آبـی (نظیـر اسـتفاده از شیرآلات کم مصرف، مدیریت پساب‌ها و …) انجام دهد.نورپردازی اقامتگاه‌های بوم گردی باید بـه گونـه‌ای باشـد کـه ضمن تامین روشنایی مورد نیاز میهمانان، بیشینه صرفه جویی را در مصرف انرژی داشته و کمینه آلودگی را در منطقـه ایجـاد کند.

سیستم گرمایش و سرمایش اقامتگاه‌های بوم گردی باید ضمن تامین رفاه میهمانان، کمینه تاثیر منفی را بر محیط زیست منطقه داشته باشد. به همین منظور باید کوشش کرد که ضمن رعایت اصـول معمـاری بومی، با بهره بردن از دانش فنی روز، کمترین میزان نشت حرارتـی در اقامتگاه‌های بوم گردی صورت پذیرد.

تخصیص فضایی مناسب برای پذیرایی از میهمانان

تخصیص فضای تحت عنوان چایخانه

امکان پذیرایی و سرو غذا در اتاق محل اسکان

ایجاد فضایی برای نمایش و فروش صنایع دسـتی و محصـولات محلی

امکان دسترسی به خدمات ارتباطی: در صورت وجود زیرساخت‌های لازم

امکان استفاده از اینترنت در اتاق محل اقامت

اقدام موثر به منظور پاسداشت و معرفی فرهنگ بومی

اقدام موثر به منظور حفاظت از محیط طبیعی

انجام اقدامات موثر به منظور حفاظت از تنوع زیستی منطقـه و ارائه محصولات گردشگری مبتنی بر اقـدامات صـورت پذیرفتـه در حفاظت از محیط‌های فرهنگی، طبیعی و تنوع زیستی: اجرای طـرح هـای حفاظـت از تنـوع زیسـتی ماننـد قـرق هـای اختصاصی و ….

اجرای گشت طبیعت گردی با حضـور راهنمایـان مـورد تاًییـد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در منطقه

استفاده از انرژی‌های نو و تامین بخشی از انرژی موردنیاز از طریق منابع تجدید پذیر

سرویس بهداشتی و حمام

۱. در واحد‌های اقامتی درجه سه باید به ازای هر دو واحـد حـداقل یک مجموعه سرویس بهداشتی و حمـام و دسـت کـم سـه چشـمه وجود داشته باشد.
۲. در واحد‌های اقامتی درجه دو باید علاوه بر وجود دست کم سه مجموعه سـرویس بهداشـتی، حـداقل یـک سـوم از واحـدها دارای مجموعه سرویس بهداشتی و حمام مستقل باشند.
۳. در واحد‌های اقامتی درجه یک تمام واحد‌ها باید دارای سـرویس بهداشتی و حمام مستقل باشند.

رعایت اصول بهداشتی و پـاکیزگی در کلیـه فضـاهای اقامتگـاه‌های بوم گـردی (اعـم از آشـپزخانه، محـل اسـکان میهمانـان، سرویس‌های بهداشتی و ….): کلیه کارکنان باید دارای کارت سلامت باشند.

استفاده کلیه کارکنان از پوشاک بومی، ضمن رعایت اصول بهداشتی و ایمنی: فراهم نمـودن فرصـتهایی بـرای پوشـیدن لباسـهای محلـی توسـط گردشگران و شرکت دادن آن‌ها در رویداد‌های محلـی مـی توانـد در جذابیت اقامتگاه‌های بوم گردی موثر باشد.

تخصیص فضایی مناسب برای اقامه نماز

ارائه خوراک و نوشیدنی‌های بومی و اسـتفاده از سـفره آرایـی بومی با رعایت اصول بهداشتی و رعایت ذائقه گردشگران

ارائه اطلاعات لازم در رابطه با محیط طبیعی و فرهنگی منطقه به روش‌های گوناگون (بروشور، تابلوی راهنما، عکس، نمایشگاه و …) به گردشگران

شناسایی و ارائه گزارش درخصوص مخاطرات و حوادث مـرتبط

با فعالیت اقامتگاه بوم گردی در منطقه و انجام اقدامات لازم بـه منظور مدیریت حوادث با توجه به قرار گرفتن اینگونه اقامتگـاه‌ها در محیط‌های طبیعی و عموماً بدور از مراکز امدادی: آشنایی کلیه کارکنان اقامتگاه‌های بوم گردی با اصول کمک‌های اولیه و امداد الزامیست و کارکنان ملزم به اخذ گواهینامه معتبر کمک‌های اولیه و امداد از مراجع ذیصلاح هستند.

رعایت قوانین و مقررات نظام جمهوری اسلامی ایران و آگاه نمودن گردشگران با هنجار‌های جامعه میزبان: ضروریست که مدیریت اقامتگاه‌های بوم گـردی در هنگـام تبلیـغ، فروش خدمات و اقامت مسـافران، ضـمن بیـان مقـررات بـه نحـوی شایسته و محترمانه، تعامل لازم بـا میهمانـان و همچنـین مقامـات محلی را برقرار کند.

کلیه پرسنل شاغل در اقامتگاه‌های بوم گردی باید ضمن گذراندن دوره‌های آموزشی مربوطه، دارای گواهینامه آموزشی معتبر باشند: سرفصل‌های آموزشی کارکنان اقامتگاه‌های بـوم گـردی از سـوی اداره کل آموزش معاونت گردشگری تعیین شـده و کلیـه کارکنـان موظف به گذراندن دوره‌های آموزشـی در موسسـات مـورد تائیـد و اخذ گواهینامه آموزشی خواهند بود.

فرایند صدور مجوز ساخت اقامتگاه بوم گردی

فرایند صدور مجوز تبدیل بنا به اقامتگاه بوم گردی

فرایند صدور پروانه بهره برداری اقامتگاه های بوم گردی