محله قدیمی باغمیشه تبریز،یکی دیگر از محله‌های قدیمی و معروف و مشهور در شهر تبریز می باشد که خود از چند کوی تشکیل شده است. قدیمی‌ترین کوی در محلۀ باغمیشه با نام کوی بزرگ شهرت دارد. جالب است بدانید محلۀ قدیمی باغمیشه در سمت شرقی خود به یک رود ختم می‌شود. حضور این رود باعث شده است آب و هوای این محله دلگشا و جان‌فزا باشد. از برکت وجود همین رود این محله سرشار است از درختان میوه. همچنین در مجاورت محلۀ باغمیشه روستایی با نام بیلانکوه نیز به چشم می‌خورد. بنابراین می‌توان گفت که محلۀ باغمیشه محله‌ای مرزی میان شهر تبریز و روستاهای اطراف آن به شمار می‌رود. کوی بزرگ در این محله به واقع از وسعتی بسیار برخوردار است. اما علی‌رغم وسعت بسیار این کوی تنها چند خانوار را در خود جای داده بوده است. جالب توجه اینکه سرتاسر این کوی بزرگ را باغات میوه تشکیل داده بوده‌اند. به این ترتیب می‌توان به راحتی زیبایی و روح‌نوازی این محله را در خاطر مجسم کرد. این کوی علاوه بر اینکه یک منطقۀ ییلاقی به شمار می‌رود و از این جهت یکی از جاذبه‌های گردشگری تبریز محسوب می‌شود در دل خود پل سنگی را نیز پنهان کرده است. پل سنگی به علت قدمت دیرینه‌اش یک جاذبۀ جذاب گردشگری به شمار می‌رود.
پس از گسترش شهرنشینی، بسیاری از اهالی باغمیشه به مناطق مرکزی شهر تبریز مهاجرت کردند. مهاجرت ساکنین باعث شد باغ‌ها به افراد غیر بومی سپرده شود. بدیهی بود که باغ‌ها توسط مالکان جدید ویران شدند تا جای آن‌ها را ساختمان‌ها و برج‌های بلند بگیرند. تخریب باغهای باغمیشه زمانی شدت گرفت که زمینهای کشاورزی و باغ‌ها توسط شهرداری تغییر کاربری داده و به سرمایه‌گذاران خارجی سپرده شدند. بخش بزرگی از باغمیشه تخریب شد تا جای آن مراکز خرید و هتل ساخته شود. در بخش دیگر آن هم آپارتمان‌ها رشد کردند.
وسعت باغ ميشه را می توان به راحتی حدس زد كه باغميشه قاپوسی (درب باغميشه) در مقابل باشگاه گيو در كوچه حرمخانه جنب ”مغازه های عمر“واقع است و تا شهرك جديدالاحداث باغميشه را كوی باغميشه می گفتند. البته تمام قسمت های اين كوی را به جز چند خانوار تماما” باغات تشكيل می دادند و هم اكنون تعدادی از اين باغات موجود است. پل سنگی نيز جزيی از اين كوی بزرگ بوده به طوری كه نادر ميرزا می نويسد:
(پل سنگی كوی است كوچك پر از اشجار و بساتين و سرای های عالی به حساب باغميشه است). ششگلان را نيز جزيی از كوی باغميشه محسوب می كردند.
(كويی است كوچك، بيشتر مردم آنجا اعيان و بزرگان بود و از برزن های باغميشه است). مركز اصلی اين محله بازارچه كلانتر و يا بازارچه بيلانكوه (ويلانكوه)است مسجد بزرگ محله نيز بنام مسجد كلانتر خوانده می شود. در قديم آب رو بيشتر قنات ها از اين محله بود.
اين محله در گذشته بزرگتر از امروز بوده چنان كه مجتمع ”ربع رشيديه“ در بيلانكوه(يكی از محلات باغميشه) واقع بوده ولی اكنون هيچ اثری از اين بنای تاريخی به جا نمانده است.
نادر ميرزا در سال ۱۲۹۷ ه.ق ويلان كوه (بيلانكوه) را روستايی از باغميشه معرفی كرده و كلانتر آن محل (باغميشه) را حاجی ميرزا مهدی معروف به ”حاجی كلانتر“كه مردی وارسته و نيك محضر است و عمه او زن نايب السلطنه عباس ميرزا بود ثبت كرده است.
ايشان از محلات سه گانه باغميشه يكی ”قله“ كه در كتب قديم نام آن ”قله اخی سعدالدين“ و باغ زاويه شاعر معروف كمال خجندی در محله بيلانكوه را ذكر كرده و سيابان را نيز جزو كوی باغميشه ذكر كرده است.
ویژگی‌های باغمیشه تبریز
نکته مهمی که درباره محله باغمیشه تبریز وجود دارد این است که این منطقه بر روی گسل شمال غرب کشور قرار گرفته و برای ساختمان سازی مناسب نیست. شاید درباره زمین لرزه‌های بزرگی که در سال ۱۱۹۳ و ۱۱۹۴ هجری در تبریز رخ دادند اطلاعاتی داشته باشید. اگر باغمیشه مانند گذشته دارای باغ‌ها و زمینهای کشاورزی بود احتمال بار آمدن خسارت با زمین‌لرزه کمتر می شد. زمین‌لرزه که در سالهای دور تبریز را لرزاند باعث تخریب یکی از آثار تاریخی مهم در باغمیشه شد. این بنای تاریخی با نام ربع رشیدی شناخته می‌شود و متأسفانه بخش زیادی از آن به دلیل زلزله‌های متعدد از بین رفته است. در حال حاضر می‌توان بخش کوچکی از ربع رشیدی را در دامنه‌های کوه در محله باغمیشه مشاهده کرد.
ربع رشیدی یک محوطه تاریخی است که حدود ۷۰۰ سال قدمت دارد. این مکان به نام رشید الدین فضل‌اله همدانی به عنوان یک دانشگاه ساخته شد و متأسفانه در حال حاضر از آن تنها بنای ناچیزی باقی‌مانده است. ربع رشیدی در زمان حکمرانی غازان خان ساخته شد و چهار دانشکده داشت و برای همین ربع رشیدی نام گرفت. این بنا در سال ۱۳۵۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت گردید.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.