قلعه مارکوه ، هزار سال راوی تاریخ

قلعه مارکوه ،یکی از جاذبه های تاریخی غرب مازندران می باشد که در رامسر واقع شده است. قلعه ای که پس از هزار سال همچنان استوار است و رازهای نهفته ادوار مختلف تاریخ را برای اهالی و مسافران و گردشگران بازگو می کند. بازدید از این شناسنامه در واقع رفتن به دل تاریخ و طبیعت زیبای منطقه است. قلعه مارکوه در ۶ کیلومتری شرق شهر رامسر و سه کیلومتری ساحل دریا در شهر کتالم از توابع شهرستان رامسر واقع است. این قلعه سال ۷۹ با شماره ۳۴۸۴ به عنوان یک اثر تاریخی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

برای آشنایی بیشتر با شهر رامسر پیشنهاد می کنیم مطلب سیری در رامسر را مطالعه بفرمایید.

دژ نظامی

بر اساس کاوش هایی که سال ۸۲ روی این قلعه انجام شد. کارشناسان امر کاربرد آن را یک دژ راهبردی در منطقه ارزیابی کردند. معتقد هستند که قدمت آن نیز به دوره اسلامی و احتمالا قرن سوم هجری قمری باز می گردد. این دژ نظامی که برج و باروهایش همچنان پابرجاست و به بام شهرستان رامسر شهرت دارد. قلعه ای در ارتفاع ۵۰۰ متری از سطح دریا و بر فراز کوهی با همین نام است که همگان را به تماشای چشم اندازی حیرت انگیز و پهنه وسیعی از دریا ، سر سبزی زمین های چای و شالی و کوه های اطراف دعوت می کند.

هنگامی که بر فراز این قلعه ایستادی به راحتی می توانی از شمال تا دریا. از شرق تا تنکابن، از غرب تا رامسر و از جنوب نیز کوه های البرز را تحت نظر بگیری و مجذوب چشم اندازهای اطراف بشوید.

قلعه یا دژ شامل مجموعه ای از بناها با برج ها و باروهای مستحکمی است که در گذشته در مرتفع ترین نقطه اطراف شهر ساخته می شد. یکی از مهم ترین دلایل ساخت این قلعه ها در نقاط مرتفع علاوه بر تسلط کامل مدافعان بر مهاجمان ، شیب های تند تپه ها یا کوه ها بود که امکان دسترسی دشمن به قلعه را دشوار می کرد.

وجه تسمیه قلعه مارکوه

در مورد نام قلعه مارکوه ، نظرهای گوناگونی وجود دارد. عده ای وجود مار در این کوه را علت نامگذاری آن می دانند. البته با توجه به این که در گویش محلی استفاده از کلمه فارسی ‘مار’ رایج نبوده، احتمال درست بودن این وجه تسمیه بسیار کم است.
عده ای دیگر از محققان هم انتخاب نام قلعه مارکوه را مربوط به آیین مهرپرستی پیش از اسلام می دانند. معتقدند کلمه مار در اینجا همان مادر به گویش محلی است. با توجه به این که بسیاری از کلمات امروزی در گویش محلی ریشه در کلمات آیین مهرپرستی دارد. می توان گفت که در اینجا هم مار به معنی مادر اشاره به مهر یا میترا دارد. این محققان نتیجه می گیرند که احتمالا این کوه از جایگاه مقدسی هم در میان مردمان آن دوران برخوردار بود.

معماری قلعه مارکوه

بر اساس یافته های باستان شناسان در این قلعه مارکوه کتالم رامسر که در بهار سال ۸۲ کاوش شده بود. لوازمی شامل ابزار یراق اسب ها ، پیکان ها ، نیزه ها و غیره که کامل کاربرد نظامی است بدست آمده است. مصالح به کار رفته در این بنا متشکل از سنگ های رودخانه ای، آهک و ملات ساروج است که برخی معتقد بودند این سازه متعلق به دوره ساسانی و قبل از اسلام است. ولی با نمونه های آجری که در این کاوش ها به دست آمد. پس از بررسی متخصصین پژوهشکده باستانشناسی کشور، قدمت این بنا به دوران اسلامی بر می گردد.
بر اساس بررسی های انجام شده مساحت قلعه مارکوه حدود ۶۰۰ متر مربع است. وضع داخلی قلعه مارکوه از لحاظ وسعت به نحوی است که گنجایش صد سرباز را دارد و این تعداد به راحتی می توانستند در آن سکنی گزینند.
نکته با اهمیت این که از بالای این بنا براحتی می توان از شمال تا دریا، از شرق تا تنکابن، از غرب تا رامسر و از جنوب نیز کوههای البرز را تحت نظر داشت. قلعه تاریخی مارکوه هم در ارتفاع ۵۰۰ متری از سطح دریا و بر فراز کوهی با همین نام قرار دارد. قلعه ای که با وسعت دید و چشم انداز ۳۶۰ درجه ای ، گردشگران را به تماشای پهنه وسیعی از دریا ، کوه و جلگه و جشنواره ای از رنگ ها در طبیعت دعوت می کند.

طول ضلع شرقی این قلعه تاریخی بیش از ۷۰ متر و قعر آن بیش از ۳۰ متر و ارتفاعش ۳۰ متر و طول ضلع غربی آن ۹ متر تمام است. ضلع شمالی با سنگی که در امتداد آن قرار دارد به ۲ قسمت تقسیم می شود. قسمت غربی آن بیش از ۸۰ متر و قسمت شرقی آن که از سر سنگ جدا می گردد ۱۵ متر است.

نحوه دسترسی به قلعه مارکوه

این قلعه در سه کیلومتری ساحل دریا قرار دارد. شهر کتالم و ساداتشهر با حدود ۲۰ هزار نفر جمعیت از توابع شهرستان ۸۵ هزار نفری رامسر قرار دارد. برای رسیدن به این مکان تاریخی و صعود به قله مارکوه باید از ۳۲۰ پله ای که در ضلع جنوبی آن و در روستای. ‘ طلارسر ‘ قرار گرفته، استفاده کرد. ارتفاع کم پله های مارپیچ بتنی و عبور از میان انبوه درختان با پوشش گیاهی زیبا و بوته های شمشاد جنگلی و گل سنگ ها ، پله نوردی را لذت بخش می کند.
پس از پیمودن اندکی از این مسیر رفتن به دل تاریخ. علاوه بر نمایان شدن منظره چشم نواز دژ و باروی سنگی قلعه. منظره شهر ، دریا و زمین های سبز شالیکاری کتالم و رامسر خستگی مسیر را از تن به در و لذت پله نوردی را دلچسب تر می کند.