عزاداری سنتی و تعزیه خوانی ۲۵۰ ساله خوانسار

خوانسار از جمله شهرستانهای تاریخی استان بزرگ اصفهان است . قدمت تاریخی اسن شهرستان بر اساس آثار و شواهد زیادی که در دست است به قبل از اسلام می رسد وسابقه عزاداری سنتی در خوانسار بسیار طویل است. از این شهر کوچک شیعی در شش قرن اخیر، علما و بزرگانی برخاسته‌اند که شهرت و آوازه ایشان مرزهای کشور را درنوردیده است و از چهره‌های درخشان جهان اسلام گردیده‌اند.

از بافت سنتی شهر و تعداد زیاد امامزادگان بزرگ، بقاع متبرکه و مقابر علمای بزرگ در این شهر می‌توان فهمید که خوانسار از دیرباز مرکز علم و دانش و حقایق دین، به‌ویژه معارف اصیل شیعی بوده است.وجود بیش از ۱۱۷ مسجد و ۴۵ حسینیه در خوانسار با وجود وسعت اندک شهر، دلایلی دیگر بر جایگاه مذهبی خوانسارند.

همچنین از مجموع حدود ۱۷۰۰ موقوفه و رقبه موجود درخوانسار بیش از ۸۰ درصد آن‌ها مربوط به اقامه عزای سید و سالار شهیدان‌اند. بدیهی است که موقعیت مذهبی شهر و باورهای دینی مردم همواره توجه ویژه‌‌ اهالی شهر را به برگزاری مراسم و آیین‌های مذهبی جلب کرده‌اند.

مروری بر سابقه تاریخی عزاداری سنتی
در کتاب خاطرات مرحوم حسین صدر خوانساری ، توضیحات خوبی در این باره آمده است که بدین شرح می باشد:
در گذشته، در ماه محرم و صفر به‌خصوص در ۱۰ روز اول محرم و عاشورا و از طلوع آفتاب، در محل برپاکردن دسته‌های عزاداری، چند نفر به بام‌ها می‌رفتند و با به صدادرآوردن شیپور و طبل‌های بزرگ، مردم را برای اجتماع و شرکت در عزاداری دعوت می‌کردند. کسانی که اسب داشتند اسب‌های خود را تزیین می‌کردند و پشت آن‌ها را با پارچه‌های رنگی می‌پوشاندند که بیشتر چادرهای زنانه کرپ، حریر شال‌گردن و روسری‌های ابریشمی زیبا بود و به اجتماع دسته‌ها می‌آوردند.

معمولا پسر کوچک خانواده را با لباس سیاه و بازوبند فلزی سوار اسب می‌کردند که نام امام حسین(ع) روی بازوبند حک شده بود. البته به‌غیراز اسب‌های اصیل و غول‌پیکر؛ چون حفاظت از آنان قدری مشکل بود. فقط چند نفر سوارکار ورزیده با در دست داشتن گرزهای فلزی که از لوازم عزاداری به‌شمار می‌رفت؛ باابهت خاصی که بیشتر به پزدادن شبیه بود، در مقابل زنان و مردان قدرت‌نمایی می‌کردند. سیاه‌پوش‌شدن مردم و شرکت بی‌دریغ آنان در دسته‌های سینه‌زنی تا حدی نشانه خلوص و دین‌داری آنان بود.

ماه محرم در شهر خوانسار مراسم خاصی دارد، افرادی سیاه پوش در کوچه‌ها فریاد سر می‌دهند که محرم فرا رسیده است و مردم را به این شیوه قدیمی فرا می‌خوانند. از روز ششم محرم شهر خوانسار به طور کامل به حالت عزاداری عمومی درمی‌‌آید و مردم به صورت یکپارچه به عزاداری می‌پردازند. این مراسم تا روز دوازدهم ماه محرم ادامه دارد و پس از آن نیز عزاداری‌ها در داخل تکایا متمرکز می‌شود.
سادات خوانساری در شب‌ها و روزهای ماه محرم با انداختن شال سبز هنگام ورود به هیئت‌های عزاداری‌ جلوه خاصی به این مراسم می‌دهند.