روستای شلمبه

روستای شلمبه یکی از روستاهای توابع بخش مرکزی شهرستان دماوند می باشد . این روستا از غرب به گیلاوند،از شمال به ولیران و جیلارد و همچنین از جنوب به حصار متصل است.درواقع در مسیر تهران به فیروزکوه در انتهای شهر گیلاوند پل و رودخانه شلمبه قابل مشاهده می باشد.همچنین می توان از پل شلمبه و امامزاده این روستا به عنوان معروفترین نقاط بین مردم بومی شهرستان دماوند نام برد.از میان روستای شلمبه رودخانه ایمی گذرد که این رودخانه پس ار عبور از شهر دماوند و جیلارد وارد روستای شلمبه می شود.این روستا در دهستان تاررود قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲۱۳ نفر بوده است.

شَلَمبه در قرون اولیه اسلامی، شهر کوچکی در ناحیه دماوند بوده است و بسیاری از جغرافی‌دانان مسلمان از آن یاد کرده‌اند. از جمله ابن حوقل، شلمبه را در ردیف «ویمه» (فیروزکوه کنونی)، شهر کوچکی از نواحی دماوند دانسته است. یاقوت حموی نیز درباره آن نوشته است: «شهرکی است در ناحیه دماوند نزدیک «ویمه»، که دارای مزارع و باغ‌ها و درختان انگور و بادام فراوان است.»

امامزاده محمد شلمبه در کنار جاده آسفالته تهران ـ فیروزکوه (از سمت شمال)، بعد از شهر گیلاوند و پل شلمبه، و در ارتفاع ۱۸۷۰ متر از سطح دریا واقع شده است. پیرامون بنا، قبرستان عمومی وسیعی وجود دارد که بسیاری از خانواده‌های شهر گیلاوند و روستاهای نزدیک، اموات خود را در آن به خاک می‌سپارند.

ساختمان امامزاده از دو بخش تشکیل شده است: بخش اول شامل بنای اصلی و قدیمی امامزاده است که هسته اولیه و مرکزی آن، یک برج ـ مقبره هشت ضلعی از سنگ لاشه و ملات ساروج است. قبر امامزاده در وسط این برج ـ مقبره قرار دارد و روی آن ضریح مشبّک فلزی جدیدی نصب شده است. در شش ضلع مقبره، طاقنماهایی با قوس جناغی ایجاد شده است و در ضلع جنوبی، یک در به فضای الحاقی مقبره وجود دارد. دو ضلع غربی و شرقی نیز به دو اتاق مستطیل شکل کوچک متصل است که به نظر می‌رسد مسجد یا چلّه‌خانه امامزاده بوده است. گنبد مقبره دوپوشه و از بیرون به صورت رُک ساخته شده است. به تازگی سطح گنبد از داخل آینه‌کاری، و از بیرون ایزوگام شده؛ و سقف چله‌خانه‌ها نیز آینه‌کاری شده است.

بخش دوم ساختمان امامزاده، شامل بنای الحاقی به شکل L است که تمامی ضلع جنوبی و غربی بنای اصلی را در بر گرفته و در سال‌های اخیر با مصالح جدید نظیر سیمان و آجر ساخته شده و نمای بیرونی آن سنگ‌کاری و نمای داخلی آن با گچ اندود شده است. ورودی امامزاده در ضلع غربی آن قرار دارد و اخیراً یک سایبان کوچک در بیرون ورودی نصب شده است.

با توجه به ترکیب و سبک معماری و نوع قوس‌های بنای اصلی امامزاده، کارشناسان سازمان میراث فرهنگی قدمت آن را از قرون ۶ یا ۷ تعیین کرده‌اند. همچنین این بقعه در تاریخ ۲۰/۱۲/۱۳۸۱ به شماره ۸۵۱۴ به عنوان یک اثر تاریخی در فهرست سازمان میراث فرهنگی ایران به ثبت رسیده است.