روستای حاجی آباد ( زبرخان )

روستای حاجی‌آباد از توابع شهرستان نیشابور، جزو بخش زبرخان بوده و در دهستان زبرخان و در ۲۶ کیلومتری شرق نیشابور و ۹۴ کیلومتری غرب مشهد در مسیر بزرگراه مشهد به تهران واقع شده‌است. روستا از شمال به روستای حریم‌آباد و از شمال شرق به روستای باغشن،از شرق به روستای قره‌داش ،از جنوب به اسحق‌آباد ، از غرب به کاریزنو و از جنوب غرب به دولت‌آباد محدود است.

فاصله حاجی‌آباد تا مرکز بخش یعنی شهر قدمگاه حدود ۳ کیلومتر است. از نظر وسعت روستا تقریباً ۹ کیلومتر طول از شمال به جنوب و حدود ۲ کیلومتر عرض از شرق به غرب را دارد. یعنی حدود ۱۸۰۰ هکتار مساحت دارد که شامل زمین‌های زراعی، زمین‌های بایر (که در دست جنگلبانی می‌باشد) و زمین‌های مسکونی می‌باشد. ضمناً جاده قدیم مشهد به نیشابور در قسمت شمالی روستا واقع شده؛ که حدود ۸۰۰ متر از روستا فاصله دارد و مسیر ماشین‌های نیشابور و حومه و قدمگاه می‌باشد.

وجه تسمیه روستای حاجی آباد

پیدایش روستای حاجی آباد به حدود ۱۵۰ سال پیش بر‌می گردد ظاهرا علت نامگذاری حاجی‌آباد برای روستا هم این بوده که اولین کسی که در پیدایش روستا نقش مهمی داشت فردی بود به نام حاجی علی محمد که اصالتاً از تهران بوده و چون حاجی بوده و ایشان این روستا را آباد کرد لذا به این محل حاجی آباد گفتند.
در ابتدای تشکیل روستا جمعیت آن حدود ۴ خانوار بود که بعدها به مرور زمان بر تعداد اهالی اضافه شد چون در آن زمان‌ها رسم اینگونه بوده که روستاها بین افراد خرید و فروش‌ می‌شد لذا بعد از اینکه ۳۵ سال حاج علی محمد در حاجی‌آباد به کشت و کار پرداخت و زراعت کرد فردی به نام حاجی دستمالچی روستا را از حاجی علی محمد خریداری نمود و به تملک خود در آورد و این وضع حدود ۴۰ سال طول کشید و روستا در اختیار حاجی دستمالچی بود تا اینکه پس از مرگ ایشان زمین‌ها بین دو وارث ایشان دو دختر حاجی دستمالچی تقسیم گردید و چون یکی از دخترها از نظر پزشکی مشکل داشت لذا روستا به یکی از دامادهای حاجی دستمالچی به نام حاج میرزا عبداله واگذار گردید که سهم دختر دیگر حاجی دستمالچی را به صورت اجاره بها پرداخت می‌کرد. این وضع هم حدود ۴۰سال ادامه داشت تا اینکه پس از مرگ حاج میرزا عبداله روستا بین نوه‌های حاجی دستمالچی تقسیم گردید و این وضع ادامه یافت تا سال ۱۳۴۱ که اصلاحات ارضی صورت گرفت و زمین‌ها بین کشاورزان و مالکین تقسیم گردید.

امامزاده سلطان سید حبیب بن موسی بن جعفر(ع)

امامزاده روستا که در فاصله ۵۰۰متری جنوب غرب روستا و در مل آرامستان عمومی روستا واقع است به نام امامزاده”سلطان سید حبیب بن موسی بن جعفر(ع)” از نوادگان امام موسی کاظم(ع) شناخته می‌شود.این محل که به تازگی ساختمان جدید آن احداث گردیده مورد توجه خاص اهالی روستا و روستاهای همجوار می باشد به‌طوری که در روزهای تعطیل بخصوص در فصل تابستان، نذر کنندگان با دعوت کردن مهمانان خود به امامزاده و پذیرایی از آنان در این مکان مقدس و زائر سرای آن نذر خود را ادا می کنند.
بقعه دارای ابعاد ۱۸×۱۸ متر می باشد. درب اصلی آن از سمت مشرق باز می گردد و دو درب چوبی در دو جهت شرقی و غربی دارد که توسط حسین جشمی وقف بقعه گردیده است. وسعت زمین زیارتگاه بیش از یک هکتار است و از آن به صورت قبرستان استفاده می شود.کتیبه ای در بالای درب بقعه قرار دارد.

آرامستان روستا در موقعیت جنوب غرب روستا واقع شده‌است. همچنین آستان مبارک امامزاده سلطان سیدحبیب از نوادگان امام موسی کاظم(ع) در همین موقعیت واقع شده است روستای حاجی‌آباد زبرخان دارای ۲ نانوایی است که یکی در شمال روستا و دیگری در جنوب روستا واقع شده است. همچنین روستا دارای یک مرکز مخابرات، یک خانه بهداشت، و مدرسه دخترانه و پسرانه است که تا پایان مقطع متوسط اول خدمات می‌دهد. پسران و دختران روستا برای گذراندن مقطع متوسطه دوم در مدارس قدمگاه ثبت‌نام می‌کنند.

جمعیت روستا

طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۵) جمعیت خانوار روستای حاجی‌آباد ۵۰۹ و تعداد ۱۶۳۷ نفر در این روستا ساکن هستند که از این تعداد، ۸۴۰ نفر مرد و ۷۹۷ نفر زن هستند.

شغل مردم روستا

شغل عمده مردان روستا کشاورزی است هم چنین برخی از مردم روستا به دامداری می پردازند . از سویی دیگر زنان این روستا به هنر زیبای قالی‌بافی مشغول هستند که دست مایه ی آن قالی های خوش نقش و رنگارنگ می باشد.

آیین های محلی

روستای حاجی‌آباد دارای آیین و رسم‌ورسومات مختلفی است که مهم‌ترین آن‌ها آیین کاروان نمادین عاشورا، اربعین حسینی و آیین کشتی با چوخه است.در فصل بهار، مسابقات کشوری کشتی با چوخه در روستا برگزار می‌گردد. این مسابقات در محل مخصوص که با عنوان گود کشتی پهلوان سخدری شناخته می‌شود، هر ساله برگزار می‌شود. آخرین دوره این مسابقات، بیستمین دوره، اردیبهشت ۹۶ برگزار شد.

از دیگر آیین های مهم روستا ، مراسم کاروان نمادین عاشورا می باشد که قدمتی بیش از ۵۰ سال دارد. بانیان اول این مراسم زنده یادان حاج امیرخان حاجی‌آبادی و حاج علی معتمدی می باشند .در ابتدا قبیله نمادین بنی‌اسد،جنازه شهدا،و سرهای نمادین شهدای کربلا برسرنیزه، حرکت کاروان اسراء، تیر خوردن حضرت عباس(ع)، نیزه خوردن گلوی حضرت علی اصغر (ع) وآتش زدن خیمه‌ها توسط شمر انجام می‌شد.

در حال حاضراین مراسم همه ساله در عصر عاشورا برگزار می‌شود و مسئول برگزاری این مراسم نمادین آقای علی حاجی‌آبادی می باشند که دراین مراسم تعداد ۳۰۰ نفرایفای نقش می کنند . مراسم باحرکت هیات زنجیرزنی ابوالفضلی و گروه موزیک از جلو مسجد روستا به طرف امامزاده روستا، سلطان سید حبیب بن موسی بن جعفر(ع)، شروع شده تا به کاروان نمادین عصر عاشورا ملحق شده و سپس از امامزاده به طرف جاده اتوبان حرکت کرده وشروع به مراسم سوگواری عصر عاشورا می کنند. برای دیدن این مراسم، تعداد کثیری از مردم مشهد، نیشابور و روستاهای همجوار حضور پیدا می‌کنند.

قدمت و سابقه‌ی مراسم اربعین نیز به ۳۷ سال پیش بر می گردد . هر ساله روستای حاجی‌آباد میزبان ۹ روستای حشمتیه، دولت‌آباد، کاریزنو،یوسف‌آباد، حریم‌آباد، سخدر، سرتلخ، قره‌داش، محمدآباد و شهر قدمگاه در اربعین حسینی می باشد . درپایان بعدازمراسم عزاداری برای صرف ناهار که حلیم نیشابوری است، عزاداران به مسجد و حسینیه روستا می‌روند.