روستای تاریخی صور یکی از روستاهای بناب است. این روستا در ۲۴ کیلومتری شهر بناب قرار گرفته و علاوه بر جاذبههای گردشگری و طبیعت منحصر به خود، اکثریت اهالی آن از ایثارگران دوران دفاع مقدس هستند.روستای تاریخی صور با قدمتی حدود ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سال ,۲۵ تا ۳۰ خانوار دارد که مجموعه ای از معماری بسیار زیبا و منحصر به فرد صخره ای را در آن به وجود آورده اند.روستای صور بناب و معماری صخرهای آن به شماره ۳۰۸۶ در تاریخ ۱۷ بهمن ماه ۱۳۷۹ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آثار سنگی و صخره ای صور به سه هزار سال قبل باز میگردد.، این روستا به عنوان یکی از شاهکارهای معماری صخره ای ایران معروف شده است.به اعتقاد برخی کارشناسان ویژگیهای بافت تاریخی این روستا مهمتر از بافت تاریخی روستای کندوان است.در حال حاضر این روستا جزو روستاهای زنده کشور محسوب میشود و خانههای اهالی آن به وسیله کلنگ و ابزار انسانی در دل کوه ساخته شده است.این خانهها در دو طرف دره ای که روستا در آن واقع شده است قرار گرفته اند و از آنجا که مردمان این روستا به خانه هایشان و شیوه ساخت آنها بسیار علاقه مند هستند، ساخت و سازی هم در آنجا صورت نمیگیرد.
مشخصات خانه های روستا
افراد ساکن در این خانهها با کندن کوه خانه هایشان را بدون استفاده از مصالح ساخته اند.در این خانهها که با ورودی هایی تنگ ساخته شده اند، انواع اطاقهای بزرگ وجود دارد و زیربنای هر خانه از ۱۵۰ تا ۲۵۰ متر متغیر است.همچنین در برخی از خانهها هنگام کندن دل کوه ستون هایی پدید آمده است که از آن برای حفاظ سقف استفاده میشده است. برای پوشش بام این خانهها از گنبد و دریچه هایی برای عبور نور آفتاب در این خانهها تعبیه شده است.در زیر خانههای این روستا نیز مردمان صور با ایجاد دخمه هایی، انبارهایی برای نگهداری غلات ساخته اند.خانههای روستا در کنار هم ساخته شده است که فاصله قانونی ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر در آن رعایت شده است .
روستای تاریخی صور که از آن به عنوان دهکده معماری صخره ای یاد میشود جزو بهترین نمونههای بکر معماری صخره ای در ایران محسوب میشود.اهالی این روستا در سالیان دور جهت فرار از دست دشمنان و پناه بردن به همسایگان از آنها استفاده میکردند.
منابع آبی روستا
یکی دیگر از جذابیتهای روستای صور، قرارگیری آن در دامنه شیبدار کوه و ساختار پلکانی خانهها به حساب میآید؛ بهگونهای که پشتبام هر خانه، حیاط خانه بالادستی است.در حال حاضر چشمهای نسبتا پر آب در مرکز روستا قرار دارد که آب شرب روستا از آن تامین میشود. این منطقه بهدلیل کوهستانی بودن آب فراوانی دارد و زمستانهای آن طولانی است. همچنین تونل زیرزمینی قنات برای آبرسانی به اهالی روستا از قدیمالایام وجود دارد.
غارهای روستا
جالب اینکه گروه غارنوردان بنابی موفق به شناسایی و کشف ۱۸ غار جدید در روستای تاریخی و صخرهای صور شدهاند. در دو سمت راست و چپ رودخانهای که از وسط روستا میگذرد، غارها از جنوب به شمال امتداد یافتهاند.
معماری صخره ای روستا
تشکیلات صخرهای صور با توجه به فرم معماری و حالت غارمانندی که دارد، بیش از هر بنای دیگر به معابد مهری شبیه است. معابدی که همگی در سینه کوه کنده شدهاند و جز یک مدخل کوچک، راه ورودی دیگری ندارند. پراکندگی فضاهای مجموعه از قبیل اتاقها، طاقچهها، تالارها. آخورها و سکوهای ویژه هر یک از واحدها، به آن شکل معابد مهری داده است که از هر قسمت برای مراسم خاص یا فعالیتهای نجومی استفاده میشد.
از طرفی این گمان میرود که امکانات امن و مخفی این نقطه دورافتاده از قرن هفت به بعد برای اجتماع صوفیان به کار میرفت. مهمترین ویژگی تاسیسات صخرهای صور را میتوان فضای زیرزمینی و تاریکی و انزوایی دانست که در اعماق کوههای دوردست ایجاد شده است. جالب اینکه تمام فضاهای موجود در آن بهوسیله معابر مخفی و زیرزمینی به یکدیگر متصل میشدند .و از طریق تونلی عمیق و طولانی که از زیر دره آقآتلو میگذرد، واحدهای مختلف دو سوی دره با هم ارتباط داشتند. مسلما ایجاد چنین شبکه ارتباطی گسترده در شرایط سخت کوهستانی برای آفرینندگان آن یک شاهکار محسوب میشود.
چند سالی است که منطقه صور و توتاخانه بهعنوان منطقه نمونه گردشکری مطرح شدهاند. اما بیتوجه به زیرساختها مانع از رشد و رونق این مکانهای زیبا و تاریخی شده است.
ویژگی های روستا
برخی کارشناسان معتقدند ویژگیهای بافت تاریخی این روستا مهمتر از روستای کندوان است. در حال حاضر این روستا جزو روستاهای زنده کشور محسوب میشود. خانههای اهالی آن بهوسیله کلنگ و ابزار انسانی در دل کوه ساخته شده است. موضوعی که این غارها را برجسته و حائز اهمیت میکند، پیچیدگی در ساختار معماری آنها است. و از همین رو، ساختار معماری غارهای صور پیشرفتهتر از کلهقندهای کندوان است. در واقع، غارهای کندوان بهشکل ساده ساخته شدهاند. اما خاک غارهای صور بهمرور زمان از خاک ماسهای به سنگ ماسهای تبدیل شدهاند و از مقاومت و ویژگی منحصربهفردی برخوردار هستند.
همچنین در داخل غارهای صور گودالهای کوچکی وجود دارد که برای ذخیره آب استفاده میشدند. به احتمال زیاد تاریخ ساختاری این غارها به دوران غارنشینی میرسد؛ ولی از لحاظ تنوع خاکشناسی با خاک کندوان یکی است.
نحوه دسترسی
آدرس : استان آذربایجان شرقی، ۲۴ کیلومتری شمال شرق بناب
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.