روستای اماموردیخان قوچان در دهستان دولتخانه واقع در بخش باجگیران از توابع شهرستان قوچان قرار دارد. این روستا در میان فارس زبانان به عنوان قلعه خان نامیده می شود و کرمانج ها به آن «که لێ خین» می گویند. این روستا از دو بخش تشکیل شده که بخش بالایی و جدید آن بعد از انقلاب و توسط عده ای از اهالی بخش قدیم ساخته شده است.
روستای اماموردیخان در شمال شرقی قوچان و در میان کوههای هزار مسجد قرار گرفته است. کوه های این روستا و روستاهای این مسیر در واقع حوزه آبریز و سرشاخه اصلی رود اترک می باشند. رودخانه فصلی گذرا از میان روستا که با شروع از روستای دولتخانه و با گذر از روستاهای بالادست به سد تبارک جاری می گردد به همراه سرشاخه دیگر تامین کننده آب سد تبارک که از حوزه آبریز یدک و اللهیان و دیگر روستاها دو سر منشا اصلی رود بزرگ اترک هستند، در نهایت به دریای خزر منتهی می شود. این رودخانه نقش بسیار مهمی در تامین آب کشاورزی و همچنین دامداری منطقه دارد اما در عین حال همه ساله در ایام بهار و تابستان شاهد جاری شدن سیل های مخرب در این روستا هستیم.
در این مطلب می خوانید :
تاریخچه روستای اماموردیخان
در مورد تاریخچه روستا تاکنون اطلاعات مستند و دقیق زیادی در دست نیست. آنچه از گفته های قدیمی ها بر می آید محل کنونی حدود ۳۰۰ الی ۴۰۰ سال قبل توسط شخصی به نام اماموردیخان بنا گردید. وقتی به تاریخ می نگریم دو سه نفر به نام امامویردیخان در منطقه شمال خراسان می یابیم. معروف ترین آنها امام وردیخان یکی از سرداران معروف نادرشاه افشار است که در بسیاری از جنگ ها و فتوحات همراه وی بوده و افتخارات زیادی را برای ایران کسب می کند.
همانطور که می دانیم نادرشاه افشار در منطقه شمال خراسان و به همراهی سرداران و سران عشایر کرمانج منطقه به قدرت رسید و از این رو بسیاری از سرداران معروف نادرشاه از مردان غیور و قدرتمند کرمانج بودند.
آب و هوای منطقه
این روستا دارای آب و هوای سرد و خشک است بطوریکه تابستان و بهار منطقه معتدل و خنک و زمستان هایش سرد است. دوره سرما معمولا از اواسط شهریور با غروب ها و سحرهای سرد شروع می شود. حتی گاها در اواخر شهریور ماه شاهد بخ بستن آب در این منطقه هستیم. دوره سرما تا اواسط اردیبهشت ماه نیز طول می کشد و از آن به بعد هوا رو به اعتدال نهاده و شاهد سرسبزی و خرمی دشت و صحرا هستیم. در این منطقه معمولا درختان در اوایل اردیبهشت ماه شکوفه می دهند. اوج بهار در اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد ماه است که کوه ها سرسبز شده و گلهای شقایق در میان گندم زارهای اطراف روستا جلوه گری می کند.
زبان و فرهنگ
در این روستا طوایف مختلف کرمانج از جمله ایل کرمانج باچوانلو (باچیانلو یا باشقانلو)، بادلانلو (بادل ها)، کردکانلو و کوخ بنیگلوزندگی می کنند. البته بیشترین درصد را باچوانلو ها تشکیل می دهند (به طور کلی بیشتر مردم روستاهای منطقه از ایل کرمانج باچوانلو هستند). در ارتفاعات روستا در قله کوشک یک اردوگاه موقت به نام مالان وجود دارد و در واقع ییلاق ایل بادلانلو است. آنها در زمستان به درگز کوچ می کنند و در تابستان و بهار در آنجا زندگی می کنند. مردم این روستا به زبان کرمانجی صحبت می کنند. در روستای اماموردیخان (قلعه خان) مردم زمستان بخصوص اسفند ماه را تقسیم بندی می کنند و آیین خاصی برای آن دارند.
اقتصاد
مردم این روستا نیز همانند بسیاری از مناطق کرمانج نشین شمال خراسان در کنار کشاورزی به پرورش دام مشغولند. این روستا به دلیل داشتن مراتع کوهستانی فراوان محیط مناسبی برای گله داری و پرورش گاو و گوسفند است. لکن به دلیل اینکه مردم کرمانج این روستا به کلی ساکن بوده و فقط در محدوده روستا قادر به گله داری می باشند (ییلاق و قشلاق ندارند). به سبب سنتی بودن کشت و زرع و در نتیجه رونق نه چندان کشاورزی در روستا، امر دامپروری نیز نمی تواند تکیه گاه مناسبی برای درآمد مردم باشد. کشاورزی این روستا شامل کشت گندم، جو، چغندر قند، عدس، نخود، سیب زمینی و سایر غلات است.
جاهای دیدنی اطراف روستا
مزار امامزاده علی معروف به سلطان زیرابه در فاصله دو کیلومتری روستا و در میان باغات و مزارع روستا قرار دارد. یکی از زیارتگاه های شهرستان قوچان می باشد. این مکان با داشتن آب و هوای بسیار مطلوب در بهار و تابستان و همچنین داشتن دو چشمه جامه و زیرابه مسافران زیادی را از روستاها و شهرهای اطراف به این منطقه می کشاند. یکی از مناطقی که کشتی باچوخه از دیرباز و به صورت مکرر و مرتب هر سال در آن برگزار می شود. زیارتگاه سلطان زیرابه است. در اطراف امامزاده سلطان زیرابه چشمه زیرابه (کانیئ زیراوئ) و چشمه و دره ای کوچک به نام جام قرار دارد . اهالی روستا به زبان کرمانجی به آن زاوئ جامئ می گویند.
همچنین چمنزار وسیعی که از روستا تا امامزاده امتداد دارد و در سالهای اخیر بخش هایی از آن به زمین کشاورزی تبدیل گشته است به نام اولنگ زیرابه (اووله نگئ زیراوئ) نامیده می شود که چشمه هایی را در دل خود دارد. در اطراف چشمه زیرابه آثاری به چشم می خورد که حاکی از قدمت این منطقه دارد. گفته های قدیمی ها حاکی از این است که شهر و قلعه به نام شهر جام در این مکان وجود داشته است. زیارتگاه قدیمی پیغمبر نیز در فاصله حدود پانزده کیلومتری شرق قوچان و در کوه های پیغمبر واقع است. برخی گمانه زنی ها حاکی از این است که این مرقد و زیارتگاه مربوط به شیث (شیس) پیغمبر می باشد.
نحوه دسترسی به روستای اماموردیخان
راه دسترسی به این روستا از قوچان از دو طریق امکان پذیر است. مسیر اصلی از طریق جاده قوچان به درگز و باجگیران بوده و حدود سی و پنج کیلومتر است. با پیمودن مسیر از سمت قوچان به سمت باجگیران بعد از کوه های زوباران یک دوراهی قرار دارد که مسیر اصلی به سمت باجگیران و مسیر انحرافی به سمت راست بعد از گذر از روستاهای کلاته ملامحمد، قاچکانلو، یادگار(قازمه) و شرف به روستای اماموردیخان می رسد.
مسیر دوم از طریق سد تبارک و حدود سی کیلومتر است. در این مسیر از راهی که از قوچان به سمت سد تبارک قرار دارد. با عبور از روستاهای چالاکی، قیطاقی، یوسفخان، بادخور، زوخانو و سد تبارک به یک دوراهی می رسیم .که مسیر اصلی به روستاهای طویل، اللهیان، کردکانلو، چران، جانان و یدک ختم می شود . مسیر سمت چپ با عبور از راه خاکی پشت دریاچه سد تبارک و روستای پیرانلو به روستای اماموردیخان می رسد. البته راه اصلی و قدیمی دسترسی به قوچان مسیری حدود پانزده کیلومتری است. از طریق کوه های پیغمبر و روستاهای ترک نشین مزرج و آق کاریز به قوچان است.
نطر کاربران
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.