روستای اشکجانپهلو

روستای اشکجان پهلو درشهرستان سیاهکل یکی از شهر های استان گیلان می باشد این روستا در جنوب سیاهکل و در فاصله حدود بیست کیلو متری آبشار لونک قرار دارد روستای با اب و هوای معتدل و خاک جلگه ای است روستایان ان مردمی سخت کوش و مهمان نواز هستند شغل بیشتر انان برنج کاری و چای کاری است از ییلاق های خوش اب و هوای ان می توان از لارخانی ، آغوزی، اربستان ، اسپیلی و سنگسر و… می باشد که از بخش دیلمان می باشد.

روستای اشکجانپهلودر ۳ کیلومتر از شهرستان سرسبز سیاهکل یعنی کیلومتر ۳ جاده ی زیبای دیلمان قرار دارد.

کمی که از پیچ و خم جاده ی زیبای دیلمان به سمت بالا برویم با پشت سر گذاشتن روستای مهربن به روستای نارنجدارک میرسیم. سمت راست روستای نارنجدارک جاده فرعی داریم که شریان اصلی راه اشکجانپهلو است که با همت مسئولان محترم جهاد سازندگی واحالی خوب چندی است که آسفالت گردیده وجاده به نام یگانه شهید محبوب روستا شهید حسین کوهنورد نام گذاری گردیده است.

اگر بخواهیم فرض کنیم یک لحظه از بالا یا از آسمان به این روستا نگاه کنیم یک کشتی به گل نشسته که از قسمت پایین به جلگه وقسمت عرشه کشتی همان ورودی روستا از شرق که نانجدارک است به صورت یک یال به سمت پایین یا غرب کشیده شده است.

یعنی وقتی که از ورودی اصلی وارد روستا می شویم اگر سمت راست و چپ روستا را که بنگریم از هر طرف یک دره زیبا میبینیم

یعنی در سمت راست دره ایست که فقط زمستان ها آب دارد و رودخانه ا ی فصلی است، در پایین دست همان دره چشمه هایی قرار دارد که بعدا برایتان معرفی خواهم کرد. این دره به نام مهربن دره نامیده میشود.

و اما در سمت چپ روستا دره رودخانه خاسکت قرار دارد که سد خاکی اشکجانپهلو درابتدای آن قرار گرفته و تمام هستی روستا به آن وابسته

می باشد؛ که در سطرهای بعد به حساسیت های این موضوع می پردازم که وجود این سد چقدر برای روستائیان مهم است.

اما در تقسیمات روستا می توان آن را به دو بخش ارتفاعات که از پایین به سمت شمال شرقی به ارتفاعات دیلمان کشیده می شود و جلگه ای اش

تقسیم بندی کرد و در امتداد خاسکت پیش رفت.

کار اصلی مردم این روستا شالی کاری و کشت برگ سبز چای است و در کنار این دو شغل مهم دامداری،پرورش زنبور عسل، پرورش کرم ابریشم ،باغبانی و کشت درخت صنعتی صنوبر و… میتوان اضافه کرد و بخشی از مردم ده که تعدادشان کمتر از انگشتان دست می باشد به

گله داری بصورت ییلاق و قشلاق مشغولند که از اواخر اردیبهشت و بعد از نشاء شالی انجام کوچ موقت را آغاز میکنند، که البته این کار به زمان های دور یعنی بصورت جد در جد صورت می گرفته که کم و بیش هم ادامه دارد که با شروع شدن فصل گرما به مناطق سرد سیر و خوش آب و هوای ییلاقی که پنج کیلومتری دیلمان منطقه ای نزدیک لارخانی است به اسم اربستان یا مرجان قلی صورت می گیرد.

همان طورکه به شماعرض کردم می خواهم اهمیت سد خاکی که در اوایل مطلبم عرض کردم برای شما بگویم. سد خاکی که در سالهای

دور از همان زمان که کار کشت برنج یا شالی در اشکجانپهلو یعنی سال۱۳۲۸ به صورت دستی وخاکی ساخته شد و هر سال دیواره آن مرمت و بسترش لایه روبی می شد و معمولا با طغیان آب رودخانه در زمستان دیواره آن تخریب می شد که بعد ها به صورت اصولی تری ساخته و بستر بیشتری را به خود اختصاص داد .

در ضمن این روستا سد خاکی دیگری هم دارد که بعدا از آن برای شما خواهم گفت که بر روی دره مهربن ساخته شده . فعلا از سدی که بر روی دره خاسکت ساخته شده و اهمیت بیشتری در زندگی مردم دارد برای شما خواهم گفت، آب این سد از کوه های بالا دست روستای سوتگوابر و کوه های اطراف آن تامین میشود؛ اما بیشتر آب آن را چند چشمه که بالا دست این سد قرار دارند تامین می کنند؛ که به اختصار از نامهای محلی آنها هم یاد می کنم مثل هفت یا چهل چشمه که بالا سد تقریبا در بستر رود خانه می جوشند و چشمه دیگری هم در بالادست تر قرار دارد که قبل ازآن که اداره جهادسازندگی اقدام به لوله کشی آب روستا نماید آب بخشی از روستا را تامین می نمود اسم چشمه گچی چشمه یا گرچی چشمه میباشد گچی چشمه به این معنی است که چون خاکی که چشمه از آن می جوشد گچی و آهکی است به این نام لقب داده شده است.این سد خاکی تقریبا۸۵%شالی کاری روستا را آبیاری می کند و میتوان گفت شالیزارهای پایین دست دیواره سد شروع و در امتداد خاسکت پیش میرود و شالیزارهای زیادی را آبیاری مینماید .که باتوجه به گرم شدن هوا در سراسر کشور و جهان

و کم شدن برف وباران و خاکی بودن نهر آب رسانی امروزه درتابستان با کمبود آب زراعی مواجه می شوند که نیاز به کمک و مساعدت دولت محترم و مسعولان را دارد که برای لایه روبی استخر و بتونی کردن نهر آبرسانی اقدام شود .

اما از سد خاکی که بر روی دره مهربن ساخته شده و شرایط آب گیری آن برای شما توضیح می دهم.

با توجه به میزان شالی کاری در پایین دست این سد که همان طور قبلا عرض کردم ۱۵%شالی کاری در حوزه این سد خاکی قرار دارد که سد کوچکتر و میزان ورودی آب در بالا دست کمتر و چشمه های کمتری هم دارد که از عمده ترین چشمه ها ،چشمه میرزا اقا (میرزا آقا چشمه) و مهربن چشمه و گرگرچشمه* می باشد که آن هم در موقع خود بخش قابل توجه از روستا را سیراب می کرد. میزا آقا یکی از اهالی قدیم روستا بود که چشمه را کشف و بازسازی و مرمت کرد و بعد ها سرباز معلمی آن را به صورت بتنی و بهتری در آورد.از نظرامکانات رفاهی روستا به همت جهاد سازندگی و تلاش روستاییان دارای اب لوله کشی و اسفالت جاده روستا و برق و تلفن سیار می باشند؛ در روستا با کمک مسئولین مدرسه ابتدایی دخترانه و پسرانه و مدرسه راهنمایی برای پسران به نام شهید حسین کوهنورد احداث گردیده است.در سالهای نه چندان دور مردم برای فرائض دینی به مسجد لمش که امامزادگان آقاسلطان حسین وآقا سید صالح از شجره امام موسی کاظم(ع)

می باشد می رفتند ولی از اوایل دهه ۷۰به کمک اهالی روستا مسجدی احداث شد؛ ولی قبرستان اهالی برای دفن اموات در جوار امامزاده لمش صورت می گیرد .

و اما مشکلات روستا که هرچه از آن بگویم کم گفتم وزبان قاصر .

مشکلات روستا را می توان به چند دسته تقسیم کرد که از مهم ترین آن ها مهاجرت نسل جوان که امروزه به عنوان یک معضل بزرگ در جامعه ما به شمار می آید یاد کرد که از چند دهه قبل مهاجرت نسل جوان روستا به علت نبود درآمد کافی و مشکلات اقتصادی وتورم روز افزون و دلزدگی شغلی ،عدم حمایت دولت از کشاورزان و ارزانی محصولات کشاورزی شروع شد که امروزه متاسفانه به صورت یک باور درکشور ما درآمده و کار کشاورزی را به غلط به یک شغل درجه پایین تلقی میکنند یعنی جوان باید بعد از پایان تحصیلات یا خدمت مقدس سربازی حتما از روستا مهاجرت کرده و به شهرهای دور برای درآمد بهتر کوچ کنند و همین امر باعث میشود زمینهای زیرکشت بصورت بایردربیاید وباغبانی ودامداری و…به رکود برسد واین خود ضربه بزرگی برپیکره اقتصاد ما وارد میکند که واردات بی رویه محصولات غذایی را به دنبال دارد و تنها کسانی در روستا می مانند که دارای شغلی نظیرراننده تاکسی یا تاکسی بار و کسبه ها و دو شغله ها که کارکشاورزی رابه عنوان شغل دوم انتخاب کرده اند.

ازدیگرمشکلات نداشتن گازلوله کشی(البته گاز تا منطقه نارجدارک آمده است) ،خانه بهداشت،سالن ورزشی،مدرسه راهنمایی دخترانه ودبیرستان رامیتوان نام برد.

آری اشکجانپهلو باتمام پستی وبلندی ها وکمبودها جای خوبی برای سفر کردن می باشد

نویسنده:رضا علی حیدری

***************

بررسی نام اشکجانپهلو

نام روستا از سه کلمه جدا اشک ،جان،پهلو تشکیل شده است که هر کدام معنای جداگانه ای دارد ولی با کنار گذاشتن آن می توان به معنی واحدی رسید؛ بگذارید از پهلو شروع کنیم که که به نقل ” فرهنگنامه عمید” به معنی پهله یا پارت و یا قوم پارت که در زمان اشکانیان وساسانیان است و از دیگر لحاظ به معنای یک طرف بدن یا در زبان های دیگر به معنای پهلو گرفتن یا استراحت کردن می باشد.

و اما جان که در زبان فارسی امروزی نیز رایج است که به معنای علاقه داشتن به چیزی یا کسی می باشد که از جانانه می باشد و اگر بخواهیم از جنبه های دیگر نیز ان را بررسی کنیم به جان یا همان نیروی که به زنده نگه داشتن بدن نقش دارد، اگر دقت کرده باشید اگر خود یا کسی دیگر به جای خوش اب وهوا سفر کنیم ناجداگاه کلماتی مثل دوباره زنده شدم یا جان گرفتم را بکار می بریم.

حال به سراغ اشک می رویم اشک از لحاظ تاریخی نام یکی از دودمان های ایرانی به نام اشکانیان است و اگر در قسمت پهلو به پارت توجه کنید این نام دولت اشکانیان است اما از نظر فعل بودن در “عمید ” به نام شکار کردن که از کلمه اشکار گرفته شده است یا اشکردن.

((حال تفسیر))

فکر نکنم تفسیر این اسم برای شما آنچنان مبهم باشد زیرا من قبل از مطالعه در مورد این نام خودم این را استراحت گاه اشکانیان نامیده بودم ولی حالا دیگر مطمئن هستم راه دوری نرفته ایم واگر باور ندارید با ما همراه باشید همان طور که در بالا خواندیم پهلو از کلمه پهله یا پارت گرفته می شود پارت نام دولتی است که اشکانیان تاسیس نمودند، و از نظر دیگر نیز به معنای آرامیدن یا استراحت کردن می باشد و جان نیز به معنای علاقه داشتن به چیزی می باشد و اما کلمه ای که حرف مرا تایید می کند اشک که با کمک فرهنگنامه “عمید” پی بردیدم که از کلمه ی اشکار یا اشکردن به معنای شکار وشکارگاه می اید و دیگر این که اشک از ارشک نام پادشاه اشکانی یا همان نام سلسله ان می باشد و از جنبه دیگر حرف ما را آثار باستانی که در زمان قدیم کشف شده است تایید میکند

اما این مطلب از دانشنامه ویکی پدیا را حتمی بخوانید…

اشکانیان (۲۵۰ پ. م ۲۲۴ م.) که از تیره ایرانی پرنی و شاخه‌ای از طوایف وابسته به اتحادیه داهه از عشایر سکاهای حدود باختر بودند، از ایالت پارت که مشتمل بر خراسان فعلی بود برخاستند. نام سرزمین پارت در کتیبه‌های داریوش پَرثَوَه آمده است که به زبان پارتی پهلوی می‌شود. چون پارتیان از اهل ایالت پَهلَه بودند، از این جهت در نسبت به آن سرزمین ایشان را پهلوی نیز می‌توان خواند. ایالت پارتی ها از مغرب به دامغان و سواحل جنوب شرقی دریای مازندران و از شمال به ترکستان و از مشرق به رود تجن و از جنوب به کویر نمک و سیستان محدود می‌شد. قبایل پارتی در آغاز با قوم داهه که در مشرق دریای مازندران می‌زیستند در یک جا سکونت داشتند و سپس از آنان جدا شده در ناحیه خراسان مسکن گزیدند

برای مطالعه ی بیشتر به کتاب “روزگاران” آثر استاد عبدالحسین زرین کوب مراجعه کنید