حوضخانه عباس آقا مهاباد ، یکی از چند حوضخانه موجود در مساجد شهر مهاباد می باشد که دارای ۲۰۰ سال قدمت می باشد و نمونه خوبی از حوضخانه های قدیمی مساجد می باشد . این مکان توسط شخصی نیکوکار به همین نام وقف شده است و آب این حوض از قنات های زیرزمینی تامین میشود. حیاط مسجد نیز که دور تا دور حوضخانه را دربر گرفته بزرگ و با صفا بوده و در گوشه شمالی حیاط ساختمان خانقاه با پنجره های رنگارنگ خودنمایی میکند. حوضخانه عباس آقا مهاباد به شماره ۱۶۳۸۹ و در سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی قرار گرفته است.
حوضخانه عباس آقا در داخل مسجدی به همین نام و نزدیک مسجد خانقای شمزینان در چهارراه آزادی مهاباد قرار گرفته و گنبدی آجری و اسلوب هشتی ها زیبایی خاصی به آن بخشیده است. آب این حوض خانه از کوه های اطراف مهاباد تامین می شود که با استفاده از قنات به حوض خانه می رسد. این بنا منتسب به عباس آقا پسر بیرم آقا است که در سال ۱۲۵۶ قمری در یک توطئه کشته شد، وی بزرگ خاندان دهبکری مهاباد است که بخش زیادی از دارایی هایش را وقف امور خیریه کرده و مساجد عباس آقا، خانقاه شمزینان و درمانگاه خودکفایی مهاباد نیز در املاک وقفی وی احداث شده است.
معماری بنا
ورودی حیاط مسجد چند پله رو به پایین و داخل حیاط حوض کوچکی با چند مکان برای وضو گرفتن وجود دارد؛ درب ورودی بنا به ارتفاع ۲.۱۶ متر و عرض یک متر است که با استفاده از سه پله به کف حوض خانه منتهی می شود و در کف حوض خانه، حوضی به طول ۳.۴۲ متر و عرض ۲.۴۴ متر و عمق ۶۶ سانتی متر وجود دارد که اکنون حوض خالی است و آب آن از طریق لوله به حوضی دیگر در بیرون حوض خانه منتقل می شده است.
فضای داخلی حوض خانه ۲ طاق جناغی اصلی در سمت شرق و غرب و ۲ طاق جناغی فرعی در ۲ سمت شمال و جنوب و ۲ طاق رومی به ارتفاع یک متر و عرض ۷۵ سانتی متر دارد و مهم ترین بخش این بنا، تزیینات کاربندی گچی و آجرکاری جناغی در زیرگنبد آن است. روشنایی بنا با چهار نورگیر در چهار جهت گنبد و یک نورگیر مدور در مرکز گنبد تامین می شود. این مکان تاریخی که می توانست مکانی برای جذب گردشگر باشد اکنون به انباری متروک تبدیل شده و دیوارها و گنبد نمناک آن حکایت گر بی مهری مسئولان است.
مطالب مرتبط :