حمام حاج صالح سقز

حمام حاج صالح در بافت قدیمی سقز و در مجموعه بازار این شهر به سبک اصفهانی ساخته شده و مجموعه کاملی است که تمام ویژگی‌های یک حمام را داراست و شامل بخش‌های مختلفی همچون بینه، سربینه، گرمخانه، خزینه، خلوتی‌ها، تون انبار (مخزن سوخت حمام)، سیستم آبیاری و فاضلاب می‌باشد. قدمت این حمام به دوران صفویه بازمی‌گردد اما بخش‌هایی از آن در دوران زندیه به بنا الحاق گشته و در واقع قدیمی‌ترین حمام به جا مانده در شهر سقز است. کادربندی و آهک‌بُری‌های سقف و دیوارها و حجاری ستون‌ها از تزئینات بنا می‌باشد. آهک‌بری در حمام همان کاربرد گچبری در بناهای دیگر را دارد. در تزئین و معماری حمام از گچ استفاده نمی‌کنند چون در فضای بخارآلود و مرطوب آن مقاومت خود را از دست داده و می‌ریزد در حالی که رطوبت به استحکام آهک کمک نیز می‌کند. ستون‌های سنگی حمام سه تکه بوده و مقطعی هشت ضلعی دارند. نورگیرها در مرکز هر گنبد نور بیرون را به داخل محیط حمام می‌کشاند. حفر‌ه‌های حجاری شده در سکوها نیز به عنوان جاکفشی استفاده می‌شده است و افراد در مدتی که در حمام مشغول استحمام بوده‌اند، دمپایی‌های چوبی به پا داشته‌اند.

این حمام در دوران پهلوی به زورخانه تغییر کاربری پیدا کرد و تخریب‌ها و تغییر کاربری‌های اندکی در آن روی داد. بعد از انقلاب اسلامی این مکان تا مدتی تعطیل و متروکه باقی ماند و نوادگان و فرزندان حاج صالح نیز درصدد فروش حمام و تبدیل آن به مغازه بودند اما میراث فرهنگی استان کردستان برای جلوگیری از تخریب آن حمام را خریداری کرده و از مدتی پیش عملیات مرمت و بازسازی در این بنا آغاز شده است و پس از پایان اقدامات مرمتی، این حمام تاریخی به موزه تغییر کاربری خواهد داد.