این آیین یکی از بزرگترین مراسم تعزیه خوانی جهان اسلام است که همه ساله از ۲۰ تا ۲۸ ماه صفر با حضور بهترین استادان و پیشکسوتان هنر شبیه‌خوانی برگزار می شود.روستای قودجان یکی از روستاهای بزرگ در بخش مرکزی خوانسار در استان اصفهان می باشد . مراسم تعزیه خوانی قودجان بیش از ۲۵۰ سال است که در این منطقه اجرا میشود. قودجان میزبانی این گردهمایی بزرگ را به‌عنوان مهد تعزیه جهان اسلام برعهده دارد.
حتما تا به‌حال در ماه محرم و صفر یا مناسب‌هایی خاص، تعزیه‌خوان‌ها را گوشه‌وکنار شهر و خصوصا در حال اجرای مراسم عزاداری دیده‌اید. کودکانی که لباس‌های عربی بر تن کرده‌اند و چهره نگران و برافروخته به خود گرفته‌اند. تعزیه‌خوان مخالف عمدتا قرمزپوش است و با چهره‌ای غضبناک و پرهیبت و شمشیر به دست به مردم نگاه می‌کند. شاید حتی اجراهایی کوتاه از مصائب کربلا به‌صورت تعزیه در بعضی پارک‌ها یا حسینیه‌ها هم دیده باشید. کمتر کسی است که با این هنر آیینی و نمایشی آشنا نبوده، یا حداقل تصاویر مراسم تعزیه‌خوانی نقاط مختلف کشور را در تلویزیون یا فضای مجازی ندیده باشد.
با نگاهی به تاریخ هنر نمایشی ایران، نمایش واقعه مصائب میترا میان ایرانیان مهرپرست و برگزاری آیین سیاوشان در جامعه بخارا، می‌توان فهمید که هنرهای نمایشی در طول تاریخ مورد توجه اغلب مردم بوده است. تعزیه از قدیمی‌ترین نمایش‌های مذهبی در ایران است. این هنر نمایشی در فهرست آثار ملی میراث فرهنگی (معنوی) و همچنین در سازمان یونسکو به ثبت جهانی رسیده است.
تماشای تعزیه از قدیم طرفداران بسیاری داشته است. پیرمردها و پیرزن‌ها بارها مجالس تعزیه را دیده‌اند، اما باز هم در سرما و گرما و با وجود کهولت سن و ناتوانی جسمی می‌آیند، پای مجالس تعزیه می‌نشینند و گریه می‌کنند.
بی شک تلاقی هنر و مذهب، ویژگی‌های منحصربهفردی دارد که نه در هنرهای دیگر و نه در مراسم مذهبی دیگر می‌توان آن را یافت. به همین دلیل است که این محل به یکی از مکان‌های مهم استان اصفهان تبدیل شده است. تماشای تعزیه در انبوه جمعیت عزاداران حسینی، لمس فریاد و فغان شبیه‌خوان‌ها و چکاچک شمشیرها، همراه استشمام عطر اسپند فضای منحصربهفردی را خلق می‌کند. همچنین تپیدن دل در اثر نوای حماسی طبل‌ها و سنج‌ها هربار آدمی را به تماشای این شور حسینی فرا می‌خواند.
ویژگی‌های مراسم تعزیه خوانی قودجان
اگر می‌خواهید در این مراسم حضور داشته باشید، بهتر است اطلاعاتی از آن داشته باشید.
دیدن برخی آیین‌ها زمان مخصوص خودش را دارد. به‌این ترتیب در روزهای دیگر اثری از آن‌ها نمی‌توان یافت، مگر صحنه‌ای خالی از اجرا. حسینیه حضرت ابوالفضل العباس قودجان فقط در همین ۹ روز برای برگزاری تعزیه دایر است. به عبارت دیگر در سایر ایام سال برنامه و مناسبتی در این حسینیه برگزار نمی‌شود.
هنر نمایشی تعزیه خوانی سال‌ها است که از اربعین حسینی تا ۲۸ صفر، با حضور اساتید بزرگ و پیشکسوتان هنر شبیه‌خوانی با شکوه و عظمتی بی‌نظیر در این حسینیه برگزار می‌گردد. این حسینیه به‌واسطه پخش زنده در سرویس‌های پخش زنده اینترنتی سرتاسر دنیا، شهرتی جهانی پیدا کرده است.
هرسال هزاران نفر از اقشار مختلف مردم و عاشقان اهل‌بیت از سراسر ایران در این مراسم شرکت می‌کنند. مراسم تعزیه خوانی قودجان به مدت نه روز در دو نوبت بعدازظهر و شب در حسینیه حضرت ابوالفضل العباس به اجرا درمی‌آید. از این رو قودجان به‌عنوان پایتخت تعزیه جهان اسلام شناخته شده است.
پیشینیه تعزیه خوانی قودجان
سید ابوالقاسم خوانساری معروف به میرکبیر، از علمای بزرگ منطقه در قرن دوازدهم به شمار می‌رفت. گفته شده او نخستین حسینیه را به درخواست مردم، کنار امامزاده دختران بکر از نوادگان امام موسی بن جعفر(ع)، در روستای قودجان ساخت. بنابراین پیشینه مراسم به قرن دوازدهم بازمی‌گردد.
ویژگی‌های حسینیه حضرت ابوالفضل العباس قودجان
در سال ۱۳۴۸، مدیریت و اداره حسینیه به حاج آقا مرتضی خاتمی، از مجتهدین بزرگ کشور سپرده شد. قبل از سال ۱۳۵۸ حسینیه حدود ۶۰۰ متر بود. این حسینیه در مراسم‌های مختلف مملو از جمعیت می‌شد و جمعیت بسیاری بیرون می‌ماندند. به‌همین دلیل نیاز به توسعه حسینیه مطرح شد و طرح توسعه در چند مرحله انجام گرفت.
سکوهای نشستن در قسمت آقایان به صورت شیب‌دار طراحی شده تا امکان دید برای افرادی که در فاصله‌ای دورتر از سکوی نمایش هستند، راحت‌تر شود. گودبرداری‌هایی در قسمت تخت یا سکوی نمایش انجام شده و تونل‌هایی برای سهولت رفت و آمد شبیه‌خوانان احداث شد. به همین ترتیب در نقاط مناسب، ملزومات دیگر تعزیه را ایجاد کردند. چاه در تعزیه مسلم و تنور در تعزیه امام علی بخشی از این تغییرات هستند. همچنین برای نهر فرات در این بخش سیستم لوله‌کشی طراحی شد.
اکنون این حسینیه با سه طبقه مجزا، از ویژگی‌های منحصربهفردی برای اجرای نمایش تعزیه برخوردار است. سالن‌های مجاور این مجموعه حدود ده هزارمترمربع وسعت دارند و ظرفیت این حسینیه اکنون به ۶۰ هزار نفر توسعه یافته است. مراسم تعزیه خوانی قودجان توسط دوربین مداربسته در سالن‌های مجاور حسینیه نیز پوشش داده میشود. بیش از پانصد نفر به‌عنوان خادم در قسمت‌های مختلف حسینیه به ارایه خدمت به عزاداران و پشتیبانی مراسم مشغول هستند.
مهمانسرای رایگان برای مسافران
یک سالن ۲۰۰۰ متری در حسینیه مخصوص آقایان و یک سالن ۱۴۰۰ متری ویژه خانم‌ها در نظر گرفته شده است. افرادی که از شهرهای دیگر برای حضور در این مراسم می‌آیند، می‌توانند به‌طور رایگان از این سالن‌ها برای استراحت و اسکان استفاده کنند.
شبیه‌خوان‌های تعزیه در حسینیه قودجان چه کسانی هستند؟
شما با حضور در این مراسم، از نزدیک اجرای پیشکسوت‌های هنرنمایشی تعزیه را خواهید دید. هرسال گروه‌های تعزیه‌خوانان حرفه‌ای از سوی هیات امنای تکیه قودجان و مسئولین این مراسم، به حسینیه قودجان دعوت می‌شوند. آن‌ها در دو نوبت بعدازظهر و شب، مجالس تعزیه را اجرا می‌کنند. بی‌شک حضورتعزیه‌خوان‌های جدید، کنار این تیم قوی نمایشی، تجربه خوبی برای آموزش و کسب تجربه برای آن‌ها است.
آقایان حاج محمدرضایی، حاج مرتضی صفاریان، حاج حسن برکتی، سیدمحمدرضاامینی، سیدحسن گل‌خطمی، حاج مظفر قربانژاد، حاج محمدبخشی‌نیا، سید رسول امینی و… از جمله پیشکسوتان این هنر هستند. مرحوم استاد رضا مشایخی نیز سالیان زیادی در این مراسم حضور داشت که در سال ۹۱ به دیار حق شتافت.
گروه موسیقی تعزیه قودجان
آقایان مجید معنوی‌زاده، جواد فلاحی، مجیدربانی، حسن فیاض، حسین کریمی، علیرضا رضایی و… از نوازندگان حرفه‌ای در این عرصه هستند که اجراهایی هم در خارج از ایران داشته‌اند.
چه تعزیه‌هایی اجرا میشود؟
تصور رایج میان مردم این است که تعزیه محدود به چند مجلس است. اما گفته شده بیش از ۳۶۰ مجلس تعزیه در این مراسم وجود دارد. در حسینیه حضرت ابوالفضل العباس قودجان در طی ۹ روز ۱۸ تعزیه متفاوت اجرا میشود. تعزیه‌هایی با موضوع چهارده معصوم و تعزیه‌های موسوم به «تعزیه غریب» که ممکن است چند دهه خوانده نشده باشند نیز بخشی از مراسم تعزیه خوانی قودجان را تشکیل می‌دهند. چند سالی است که این مراسم با نظم و برنامه‌ریزی دقیق قبلی برگزار میشود. کافی است به سایت طنین تعزیه مراجعه کنید تا از لیست برنامه‌ها، نقشها و ذاکرین تعزیه‌های بعدی مطلع شوید.
فروشگاه طنین تعزیه
فروشگاه طنین، نمایندگی رسمی پخش مراسم تعزیه خوانی قودجان است. این فروشگاه در روستای قودجان مستقر است. شما می‌توانید فیلم مراسم تعزیه را بعد از مراسم از آن‌جا خریداری کنید. همچنین می‌توانید با مراجعه به فروشگاه اینترنتی طنین تعزیه قودجان، از منوی فروشگاه، مجالس تعزیه خوانی اجرا شده در حسینیه را از دهه هفتاد تاکنون را خریداری کرده و در منزل یا محل کار خود دریافت کنید.
فروشگاه اینترنتی طنین تعزیه قودجان، اولین و تنها فروشگاه رسمی خرید آنلاین تعزیه است. این فروشگاه اینترنتی به درگاه بانکی سراسر کشور متصل است و نماد الکترونیکی از وزارت صنعت، معدن و تجارت دارد. همچنین نشان ملی ثبت رسانه‌های دیجیتال از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را دریافت کرده است.
باتوجه به برنامه‌ریزی دقیق و مشخص این مراسم‌ها، هر کجا که باشید، می‌توانید از ماه‌ها قبل برای حضور در این مراسم برنامه‌ریزی کنید.
مطالب مرتبط :