تالاب

به دریاچه ی کم عمقی که در یک شنزار یا میان شن های ساحلی به وجود آمده باشد تالاب گفته می شود . تالاب ها به عنوان یکی از بارزترین زیبایی های خلقت از مفید ترین و در عین حال بد بیارترین اکو سیستم های طبیعت به شمار می روند . این زیستگاههای حیاتی و متنوع از جمله نظام های حیات بخشی هستند که مطلقا جایگزین ندارند . هیچیک از اکو سیستم های جهان به اندازه تالاب ها صدمات ناشی از برخوردهای سطحی و کوته فکری بشر و تمایلات خودخواهانه ی انسان محوری را تجربه نکرده اند و متاسفانه هنوز روند تخریب این بوم سازگان طبیعی که دهها کارکرد متفاوت و موزون را یکجا در خود دارند متوقف نشده است .
در طول تاریخ زندگی انسانها تالاب ها را به عنوان اراضی نامناسب , بی فایده , مضر و بستری برای زندگی و حوش و مامنی برای حشرات ناقل بیماری شناخته می شدند و یا آنرا باتلاقی تصور می کردند که هر کسی در آن پای می گذاشت در کام مرگ فرو می رفت . به همین خاطر مجموعه ی این صفات انگیزه ای جز ستیز دایمی انسان علیه آن بوجود نمی آورد . از این رو همیشه رابطه ی انسان با تالاب ها همیشه خصمانه و در جهت تخریب آن بوده است بطوریکه مهار تالاب ها و تبدیل آنها به گستره های قابل کشت و کار یا حتی تبدیل آنها به اراضی بایر و رها شده از جمله موفقیت های جامعه انسانی تلقی می شود .
اما در اینجا بایستی گفت که تبدیل تالاب ها به سایر کاربری ها نظیر کشاورزی , آبزی پروری , زهکشی و خشکاندن آنها برای توسعه اراضی زراعی یا تحصیل زمین برای توسعه صنعت زمانی موجه است که دستاوردی بیش از فواید چند جانبه ی تالاب ها داشته باشد . باید توجه داشت که بدون ارزیابی و مقابله کاربری ها با یکدیگر , زهکشی و خشکاندن تالاب ها در نهایت چیزی جز تخریب و یکنواخت سازی پیچیدگی های طبیعت و همچنین افزایش خطر ریسک پذیری و آسیب دیدگی نصیب انسان نخواهد شد .
تالاب ها و اکو سیستم های آبی کشور به منزله سرمایه های ارزشمندی هستند که تنظیم آب های زیرزمینی در محیط پیرامون , شکار , صید پرندگان آبزی و ماهیان , تامین منابع تعلیف دام و همچنین حصیر بافی و غیره , در گرو حفاظت منطقی از آنهاست . حفظ این سیستم های پیچیده اکولوژیک و سود جستن از منابع بی شمار اقتصادی , تفرجگاهی , ژنتیکی و غیره , تنها منوط به مطالعه و شناخت دقیق هر تالاب می باشد . بدیهی است که بدون اندیشیدن به محیط زیست , بهبود و ارتقا کیقیت زندگی انسان ها در چارچوب هر گونه هدف بره وری از طبیعت امکان پذیر نخواهد بود و لزوم شناخت اکو سیستم ها به عنوان حساس ترین منابع جهانی که همواره با مشکلات متعدد زیست محیطی رو به رو می باشند می تواند بنیانی ترین گام در رفع این معضلات به شمار آید .

کنوانسیون رامسر
کنوانسیون رامسر نام معاهده ای بین المللی است که در تاریخ ۱۹۷۱ میلادی به منظور حفظ و نگهداری تالاب ها به امضا گروهی از کشورها رسید . این کنوانسیون در تاریخ ۱۳ بهمن ۱۳۴۹ برابر با دوم فوریه ۱۹۷۱ بنا به دعوت دولت ایران به منظور مطالعه ی تالاب ها در رامسر تشکیل شد . مقر دایمی این کنوانسیون در گلند سوییس می باشد . در این کنوانسیون فهرستی از تالاب های مهم جهان نیز تهیه شده که به فهرست رامسر شهرت دارد . تالاب هایی که در این فهرست جای گرفته اند به عنوان تالاب های بین المللی شناخته می شوند . در این فهرست کشور انگلیس با تعداد ۱۶۴ تالاب در مقام اول قرار دارد . طبق تقسیم بندی کنوانسیون رامسر ۴۲ تیپ تالاب در سه دسته ی اصلی تالاب های ساحلی و دریایی , تالاب های داخل خشکی و تالاب های مصنوعی در جهان وجود دارد . در ایران بیش از ۸۴ تالاب با اهمیت بین المللی شناسایی شده است که از بین آنها تاکنون ۲۲ تالاب با مساحت یک میلیون و ۴۸۱ هزار و ۱۴۷ هکتار در کنوانسیون رامسر ثبت شده اند .

تعریف تالاب از نظر کنوانسیون رامسر
مناطق مردابی , آبگیر , توربزار یا زمین های خیس , برکه های مصنوعی یا طبیعی که به طور دایم یا موقت دارای آب ساکن یا جاری , شیرین , نیمه شور یا شور و همنین مناطق دارای آب های دریایی که عمق آنها در حالت جزر و مد کامل بیش از شش متر نباشد . این تعریف شامل نیزارها و بسترهای پوشیده از علف دریایی , مناطق ساحلی , آب بندهای گلی یا حرایی , مصب ها , رودخانه ها , باتلاق های آب شیرین , جنگل ها و دریاچه های باتلاقی , مرداب ها و دریاچه های شور نیز می شود .

انواع تالاب از دیدگاه کنوانسیون رامسر
– مرداب که به زمین های آبدار یا خیس پر از گیاه و درخت گفته می شود .
– مانداب به آبی راکد و باز با گیاهان کوتاه بیشتر از جنس علف و نی گفته می شود .
– خلاش به آبگیری گویند که رستنی های آن پوسیده باشد .
– خلنگزار به تالاب هایی که به شکل خارستان باشد گویند .
– لشاب به تالاب های نیزاری گویند که آب آن مملو از گیاه بوده و هوای کمی می گیرد .
– آب بند به گونه ای از تالاب های مصنوعی ساخته ی دست بشر گفته می شود که برای پرورش ماهی و ذخیره آب مورد استفاده قرار می گیرد .