تالاب هور العظیم یا تالاب بزرگ هویزه (هور الهویزه)، بزرگ‌ترین هور (تالاب)های استان خوزستان و یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های داخلی ایران است که در غرب استان خوزستان در انتهای رود کرخه در منطقه مرزی دشت آزادگان قرار دارد. این تالاب از آب‌های مازاد رود‌های کرخه، دویرچ و اروندرود تشکیل شده است. مساحت این تالاب که توسط اداره کل محیط زیست خوزستان مشخص شده حدود ۱۱۸ هزار هکتار است که حدود یک سوم آن در ایران و مابقی آن در کشور عراق است. عمق این تالاب در سواحل کم ولی به تدریج در وسط آن به چند متر می‌رسد.
مشخصات تالاب هورالعظیم
تالاب هورالعظیم بزرگ‌ترین تالاب مرزی ایران است که در مرز ایران و عراق قرار دارد. قدمت دریاچه هورالعظیم به بیش از ۵۰ هزار سال پیش برمی‌گردد. این تالاب در طول تاریخ، تغییرات مختلفی داشته و جالب است بدانید در گذشته، مساحت آن بسیار بیشتر از امروز بوده است. دریاچه هورالعظیم زیستگاه گونه‌های مختلف پرندگان و جانوران است و مناظر طبیعی زیبایی دارد که از نظر گردشگری جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده‌است. این تالاب، در سال ۲۰۱۵ در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسید.
دریاچه هورالعظیم جاذبه‌های مختلف طبیعی و گردشگری بی‌شماری دارد. این مکان، تا پیش از دهه ۱۳۷۰ یک تالاب دائمی بود؛ اما در سال‌های گذشته، به‌دلیل خشک‌سالی و تغییرات اقلیمی، وسعت این تالاب کمتر شده و بعضی وقت‌ها، تالاب کاملا خشک می‌شود.عمق این تالاب به‌طور میانگین ۵ متر است؛ اما در بعضی نقاط، عمق آن تا ۲۰ متر هم می‌رسد. وسعت تالاب هورالعظیم در گذشته، بیش از ۱۲۰ هزار هکتار بوده و در حال حاضر، به دلایل مختلفی مساحت آن به حدود ۸۰ هزار هکتار رسیده است.
خشک‌شدن تالاب هورالعظیم، تهدیدی جدی برای این تالاب و زیستگاه‌های آن است. این موضوع، باعث ازبین‌رفتن گونه‌های مختلف پرندگان و جانوران و مناظر طبیعی آن می‌شود.
پوشش گیاهی
سراسر هور پوشیده از گیاهان کف‌زی مانند نِی، جگن (چولان)، لوئی، بردی، تیره تیزک است که هر قدر به داخل آن پیش می‌رویم، ارتفاع آن‌ها بیشتر شده به طوری که دید را محدود می‌سازند. در هور گونه‌هایی از گیاهان شناور مانند نیلوفر آبی نیز دیده می‌شود که ریشه در آب دارند و به صورت شناور در سطح یا بخشی از آب زندگی می‌کنند. در ساحل هور گیاهانی چون کاگله، کاهوی وحشی، سورمه صحرایی و … می‌رویند.
گونه های جانوری
تنوع جانوران پستاندار در این تالاب محدود است اما با این وجود تأثیرات عمیقی بر روی ساختار زندگی انسانی دارند. از جمله پستانداران معروف کنارزی منطقه هور گاومیش است که به صورت اهلی زندگی می‌کند و بیشتر وقت خود را در نواحی ساحلی هور می‌گذراند. از سایر پستانداران هور می‌توان به گراز، سگ آبی و خفاش اشاره نمود. این تالاب از نظر حجم و نوع پرنده نیز بسیار قابل توجه است. هور الظعیم یکی از زیستگاه‌های حساس و مهم پرندگان مهاجر آبزی و بومی منطقه از جمله اردک‌ها، غار خاکستری، چنگر، انواع آبچلیک است.
از گونه‌های کمیاب تالاب نیز می‌توان به میوه‌خوار، اکراس آفریقایی، عروس غاز، غاز پیشانی سفید کوچک و اردک مرمری اشاره نمود. در مجموع بیش از ۱۲ گونه ماهی در هور زیست می‌کنند که برخی از آن‌ها عبارتند از بنی، عنزه، گطان، حمری، شلج، آمور، برزم، بیاح، کپور نقره‌ای.
نحوه دسترسی به تالاب هورالعظیم
آدرس:استان خوزستان، شهرستان دشت آزادگان، بخش مرکزی، دهستان هویزه، روستای رفیع
بهترین مسیر دسترسی به تالاب، از طریق جاده اهواز – سوسنگرد – رفیع است. این مسیر آسفالته و طولی حدود ۱۵۰ کیلومتر دارد. برای دسترسی به تالاب هورالعظیم از تهران، می‌توانید از مسیرهای زیر هم استفاده کنید:
مسیر هوایی
از طریق هواپیما به فرودگاه بین‌المللی اهواز سفر و سپس با خودروی شخصی یا تاکسی به‌سمت سوسنگرد حرکت کنید. با عبور از دهلاویه و بستان شما به رفیع می‌رسید. توصیه می‌کنیم مابقی راه را با یک راهنما طی کنید.
مسیر زمینی
با خودروی شخصی یا اتوبوس از تهران به‌سمت اهواز حرکت کنید. پس از آن، راه طلائیه را در پیش بگیرید که این جاده شما را به تالاب می‌رساند. برای بازدید از این دریاچه، نیازی به پیاده‌روی طولانی نیست. در بیشتر نقاط تالاب، می‌توان با خودروی شخصی یا موتورسیکلت حرکت کرد؛ اما در بعضی نقاط باید کمی پیاده‌روی کنید.
مطالب مرتبط :