امامزاده عبدالخیر قروه ، واقع در روستای قروه در استان زنجان می باشد .روستاى قروه در ۲۰ کیلومترى سمت شرقى شهر ابهر و در مسیر تاکستان به ابهر واقع است و یکى از آبادی‌‌هاى مهم شهرستان ابهر به شمار می‌آید. این روستا به جهت داشتن معمارى خاص موسوم به صخرهاى و وجود مسجد جامع قروه که متعلّق به قرون چهارم و پنجم هجرى قمرى است، از شهرت ویژهاى برخوردار است.در سمت غربى این روستا، بناى تاریخى موسوم به امامزاده عبدالخیر(ع) واقع شده است. شجره‌نامه خفته در مزار به درستى معلوم نیست، اما احتمال دارد که ایشان از سادات حسینى منطقه بوده باشد. بناى آرامگاه در وسط یک تپه قبرستان تاریخى قرار گرفته که خود این قبرستان توسط باغ‌‍‌هاى انگور و میوه محصور شده است.
طرح خارجی بنا عبارت است از یک هشت ضلعی که طول آن ۵۰/۵ متر میباشد،در نمای هر دو ضلع طاق نماهایی با قوس جناغی وجود داشته که در تعمیرات بعدی از بین رفته است.در حال حاضر در نمای شرقی یک ایوان و در نماهای جنوبی و غربی ورودیهایی با قوس هلالی قرار دارد.همچنین گنبد دوپوش بزرگی به ارتفاع ۶ متر بر فراز بنا قرار دارد که در گذشته دارای تزیینات کاشی بوده است.بقایای کاشیهای باریک فیروزه ای بر روی پایه های خارجا این مقبره روشنگر آن است که بنا در اصل دارای نماسازی تزیینی از آجر و کاشی بوده است.ارتفاع این بنا حدود ۱۲ متر میباشد که در نمای داخلی فضای چهار ضلعی یا چلیپایی با سه ورودی تشکیل میدهد.مقبره امامزاده محمدابوالخیر در مجموع با بنای مولانا حسن کاشی واقع در سلطانیه قابل مقایسه است و از آثار دوره صفوی بشمار می رود.
پلان آرامگاه در قسمت داخلى مربع و از نماى بیرونى هشت ضلعى و طول اضلاع فضاى داخلى آن ۳۵/۵ متر است. اضلاع هشت ضلعى به طور قرینه مقابل هم در دو اندازه است. اضلاع بزرگ آرامگاه که منطبق بر جهات اربعه اصلى است و اضلاع کوچک که منطبق بر جهات اربعه فرعى است.
این بنا به استثناى جبهه غربى که دیوار است بقیّه اضلاع آن به صورت در و ایوان اجرا شده است. کل بنا با استفاده از آجرهاى ختایى ساخته شده و پشت بغل قوس‌‌ها با کاشی‌هاى فیروزه‌اى رنگ تزیین شده است.
گنبد این آرامگاه از نوع گنبده‌هاى دو پوششى است، پوشش داخلى با تزئینات موسوم به پرکشى گچى مزین گشته و پوسته دوم گنبد فاقد هر نوع تزئینات و کتیبه است. در زیر این گنبد مقبره امامزاده قرار دارد که فاقد هرگونه سنگ نبشته است، بر روى مقبره نیز ضریح فلزى جدید که فاقد بار فرهنگى است نصب شده است.
بناى تاریخى امامزاده عبدالخیر از نظر پلان با آرامگاه ملاحسن کاشى در سلطانیه قابل مقایسه است بنابراین بنا را باید در ردیف بقاع اواخر دوران صفوى تا اوایل دوران قاجار طبقه‌بندى نمود که در این رابطه وجود سنگ قبرهاى مورخ به سال ۱۲۵۰ و ۱۲۲۰ هجری قمری به سود این نظریه است.
در حال حاضر، در نماى شرقى بقعه، یک ایوان مانند و در نماهاى جنوبى و غربى، ورودى‌هایى با قوس جناغى قرار دارد. گنبد دو پوشه بزرگى به ارتفاع ۶ متر بر فراز بنا قرار دارد که در گذشته داراى کاشى هاى سادهاى بوده است.
باقیمانده قطعه‌هایى از کاشى‌هاى باریک فیروزه‌اى بر روى پایه‌هاى خارجى بنا، روشنگر آن است که بنا در اصل داراى نماسازى قدیمى تزیین مرکب از آجر و کاشى بوده و در نتیجه جلوه خاصى داشته است.
ارتفاع تمامى بنا حدود دوازده متر است. طرح داخلى بنا، چهار ضلعى با سه ورودى است در داخل بقعه، قسمت هایى از مقرنس کاری‌‌هاى زیباى زیر گنبد به جا مانده است. درسال ۱۳۴۷ به شماره ۹۷۹ در فهرست آثار ملی ثبت شده است .این اثردرمیان باغات قروه ودر فاصله ۱۵۰۰مسجد قروه قرار دارد.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.