سفر به ایروان : 62 جای دیدنی پایتخت ارمنستان

ایروان، پایتخت ارمنستان، شهری است که در آن تاریخ کهن و مدرنیته در هم آمیخته‌اند و هر گوشه‌اش داستانی برای گفتن دارد. این شهر باستانی، که قدمتش به بیش از ۲۸۰۰ سال پیش بازمی‌گردد، با جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی خود، مقصدی بی‌نظیر برای گردشگران است. از میدان جمهوری با معماری خیره‌کننده‌اش گرفته تا کاسکاد که هنر و طبیعت را به هم پیوند می‌دهد، و از صومعه‌های باستانی اطراف شهر تا بازارهای پرجنب‌وجوش محلی، ایروان شما را به سفری فراموش‌نشدنی دعوت می‌کند. در این مقاله، ۶۲ جای دیدنی ایروان را معرفی می‌کنیم که هر کدام جلوه‌ای منحصربه‌فرد از فرهنگ، تاریخ و زیبایی این شهر را به نمایش می‌گذارند. آماده باشید تا با قلب تپنده ارمنستان آشنا شوید!

موقعیت جغرافیایی

ایروان در مرکز ارمنستان، در دره آرارات و در نزدیکی رودخانه هرازدان واقع شده است. این شهر در دامنه کوه آرارات قرار دارد که اگرچه در خاک ترکیه امروزی است، اما نماد فرهنگی و تاریخی مهمی برای ارمنی‌ها محسوب می‌شود. ارتفاع ایروان از سطح دریا بین ۹۰۰ تا ۱۳۰۰ متر است و موقعیت آن باعث شده تا مناظر طبیعی زیبایی مانند کوه‌ها و دره‌ها اطراف شهر را احاطه کنند.

تاریخچه ایروان

ایروان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای مسکونی جهان است که قدمت آن به سال ۷۸۲ پیش از میلاد بازمی‌گردد، زمانی که قلعه اربونی توسط پادشاه اورارتویی آرگیشتی یکم بنا شد. نام ایروان از این قلعه گرفته شده است. این شهر در طول تاریخ تحت حاکمیت امپراتوری‌های مختلف از جمله پارسیان، رومی‌ها، بیزانس، اعراب، مغول‌ها، عثمانی‌ها و روس‌ها بوده است. ایروان در قرن بیستم به پایتخت ارمنستان مدرن تبدیل شد و امروزه ترکیبی از بناهای تاریخی و معماری مدرن را به نمایش می‌گذارد. موزه اربونی و میدان جمهوری از جمله جاهایی هستند که تاریخ غنی این شهر را بازگو می‌کنند.

آب‌وهوای ایروان

ایروان آب‌وهوای قاره‌ای با تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های سرد دارد:
تابستان (ژوئن تا اوت): دما بین ۲۵ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد است و گاهی به ۴۰ درجه هم می‌رسد. تابستان‌ها آفتابی و خشک هستند.

زمستان (دسامبر تا فوریه): دما بین -۱۰ تا ۵ درجه سانتی‌گراد متغیر است و بارش برف رایج است.

بهار و پاییز: این فصول معتدل‌تر هستند، با دمای بین ۱۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد.
به دلیل تغییرات دمایی، بهار و پاییز معمولاً بهترین زمان برای بازدید هستند.

بهترین زمان سفر به ایروان

بهترین زمان سفر به ایروان بهار (آوریل تا ژوئن) و پاییز (سپتامبر تا اکتبر) است. در این فصول، آب‌وهوا معتدل و دلپذیر است و مناظر طبیعی اطراف شهر در زیباترین حالت خود هستند. تابستان‌ها به دلیل گرما و شلوغی گردشگران ممکن است کمتر راحت باشد، و زمستان‌ها به دلیل سرما و برف برای برخی سفر دشوار است، هرچند برای علاقه‌مندان به ورزش‌های زمستانی جذاب است.

جاهای دیدنی ایروان

۱.باغ گیاه‌شناسی ایروان (Yerevan Botanical Garden)

یکی از جاذبه‌های طبیعی و آرامش‌بخش پایتخت ارمنستان است که در خیابان آچاریان (Acharyan Street) در منطقه نور نورک (Nor Nork) واقع شده است. این باغ که در سال ۱۹۳۵ تأسیس شد، میزبان بیش از ۲۰۰۰ گونه گیاهی از جمله گیاهان بومی قفقاز، درختان کمیاب و گل‌های رنگارنگ است و مکانی ایده‌آل برای علاقه‌مندان به طبیعت و پژوهشگران گیاه‌شناسی محسوب می‌شود. باغ گیاه‌شناسی با فضایی سرسبز و مسیرهای پیاده‌روی، فرصتی برای استراحت و لذت بردن از مناظر طبیعی در قلب شهر فراهم می‌کند. دسترسی به آن از طریق تاکسی، اتوبوس یا مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) امکان‌پذیر است و نزدیک‌ترین ایستگاه مترو، ایستگاه جروب (Jrvezh) است که با چند دقیقه رانندگی فاصله دارد. بازدید از این باغ، تجربه‌ای آرام و الهام‌بخش برای فرار از شلوغی شهر است.

۲.باغ وحش ایروان (Yerevan Zoo)

یکی از جاذبه‌های خانوادگی و محبوب پایتخت ارمنستان است که در منطقه نور نورک (Nor Nork)، در خیابان مایاکوفسکی (Myasnikyan Avenue) واقع شده است. این باغ وحش که در سال ۱۹۴۱ تأسیس شد، میزبان بیش از ۲۷۰۰ حیوان از حدود ۳۰۰ گونه مختلف، از جمله شیر، ببر، فیل، میمون، پرندگان نادر و گونه‌های بومی قفقاز است. باغ وحش ایروان با فضایی سرسبز و امکانات مناسب برای کودکان، مانند زمین بازی و کافه، مکانی ایده‌آل برای خانواده‌ها و دوستداران حیوانات محسوب می‌شود. دسترسی به باغ وحش از طریق تاکسی، اتوبوس یا مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) آسان است و نزدیک‌ترین ایستگاه مترو، ایستگاه جروب (Jrvezh)، در فاصله چند دقیقه‌ای با ماشین قرار دارد. بازدید از این باغ وحش، تجربه‌ای سرگرم‌کننده و آموزشی را در قلب ایروان ارائه می‌دهد.

۳.پارک آبی ایروان (Yerevan Water World)

یکی از هیجان‌انگیزترین جاذبه‌های تفریحی پایتخت ارمنستان است که در خیابان میاسنیکیان (Myasnikyan Avenue)، منطقه نور نورک (Nor Nork) واقع شده است. این مجموعه که در سال ۲۰۰۱ افتتاح شد، شامل دو بخش روباز (۲.۵ هکتار) و سرپوشیده (آکواتک، ۰.۵ هکتار) است و امکانات متنوعی مانند سرسره‌های آبی بزرگ، دو استخر بزرگ، استخر کودکان، استخر VIP، جکوزی و رستوران با ظرفیت ۱۲۰ نفر را ارائه می‌دهد. بخش روباز از ژوئن تا سپتامبر فعال است و در زمستان به پیست اسکیت روی یخ تبدیل می‌شود، در حالی که بخش سرپوشیده در تمام طول سال باز است. دسترسی به پارک از میدان جمهوری با خودرو حدود ۱۰ دقیقه (۵.۵ کیلومتر) یا از طریق مترو (ایستگاه الماست) امکان‌پذیر است، و این مکان به دلیل نزدیکی به باغ وحش و باغ گیاه‌شناسی، مقصدی ایده‌آل برای یک روز تفریحی است.

۴.پارک انگلیسی ایروان (English Park)

یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین پارک‌های پایتخت ارمنستان است که در منطقه کنترون، نزدیک میدان جمهوری و در خیابان ایتالیا واقع شده است. این پارک که در دهه ۱۸۶۰ میلادی تأسیس شد، با مساحتی حدود ۶ هکتار، فضایی سرسبز و دنج برای استراحت و گشت‌وگذار ارائه می‌دهد. فواره مرکزی پارک، مجسمه‌های هنرمندانه و صندلی‌های رنگارنگ آن را به مکانی ایده‌آل برای عکاسی، به‌ویژه برای مراسم عروسی و تولد تبدیل کرده است. پارک انگلیسی همچنین به دلیل میزبانی اولین مسابقه فوتبال مدرن ارمنستان در سال ۱۹۲۰، اهمیت تاریخی دارد. دسترسی به پارک آسان است؛ با چند دقیقه پیاده‌روی از ایستگاه مترو میدان جمهوری (Republic Square) یا استفاده از تاکسی‌های محلی می‌توان به آن رسید. این پارک با فضای آرام و نزدیکی به جاذبه‌هایی مانند تئاتر آکادمیک ساندوکیان و سفارت‌خانه‌های فرانسه و ایتالیا، مقصدی جذاب برای گردشگران و محلی‌ها است.

۵.پارک پیروزی ایروان (Victory Park یا Haghtanak Park)

یکی از محبوب‌ترین پارک‌های پایتخت ارمنستان است که در منطقه کنترون، در خیابان آزاتوتیان (Azatutyun Avenue) و در نزدیکی تپه‌ای مشرف به شهر واقع شده است. این پارک در سال ۱۹۵۰ به مناسبت پیروزی در جنگ جهانی دوم تأسیس شد و با مجسمه عظیم‌الجثه “مادر ارمنستان” (Mayr Hayastan) به نمادی از استقامت و افتخار ملی تبدیل شده است. پارک پیروزی با فضایی سرسبز، دریاچه مصنوعی، شهربازی، کافه‌ها و چشم‌انداز خیره‌کننده به شهر و کوه آرارات، مکانی ایده‌آل برای پیاده‌روی، تفریح خانوادگی و لذت بردن از طبیعت است. دسترسی به پارک از طریق تاکسی، اتوبوس یا مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) آسان است و نزدیک‌ترین ایستگاه مترو، ایستگاه یریتاسارداکان (Yeritasardakan)، در فاصله چند دقیقه‌ای با ماشین قرار دارد. این پارک نه‌تنها برای تفریح، بلکه برای تجربه تاریخ و فرهنگ ارمنستان، مقصدی بی‌نظیر است.

۶.پارک راه‌آهن کودکان ایروان (Yerevan Children’s Railway)

یکی از جاذبه‌های تاریخی و خانوادگی پایتخت ارمنستان است که در دره هرازدان، نزدیک خیابان مشتوتس (Mashtots Avenue) واقع شده است. این پارک در سال ۱۹۳۷ به‌عنوان بخشی از پروژه‌های آموزشی دوران اتحاد جماهیر شوروی با طراحی میکائیل مزمانیان افتتاح شد و دارای خط راه‌آهن باریکی به طول ۲.۱ کیلومتر با سه ایستگاه (هایرنیک، پیونراکان و اوراکسوتیون) و یک تونل ۴۵ متری بود. این راه‌آهن که زمانی برای آموزش نحوه کار قطار به کودکان طراحی شده بود، با قطارهای کوچک خود تجربه‌ای سرگرم‌کننده برای خانواده‌ها فراهم می‌کرد و در سال ۲۰۱۲ بازسازی شد. هرچند در ژوئیه ۲۰۲۴ به‌طور دائم تعطیل شد، اما فضای سبز پارک، مجسمه پلنگ اثر ویلیام پطروسیان، و محیط نوستالژیک آن همچنان برای بازدیدکنندگان جذاب است. دسترسی به پارک از طریق تونلی ۴۰۰ متری از خیابان مشتوتس یا با تاکسی و مینی‌بوس‌های محلی از ایستگاه مترو میدان جمهوری (Republic Square) امکان‌پذیر است.

۷.پارک عشاق ایروان (Lovers’ Park)

یکی از زیباترین و محبوب‌ترین پارک‌های پایتخت ارمنستان است که در خیابان مارشال باقرامیان (Baghramyan Avenue)، در منطقه کنترون واقع شده است. این پارک با مساحت ۲.۵ هکتار، قدمتی به قرن هجدهم برمی‌گردد و در ابتدا با نام کوزرن شناخته می‌شد. بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ با حمایت آلبرت باغوسیان و طراحی پیر رامباخ، معمار فرانسوی، بازسازی شد و به شکلی مدرن با الهام از باغ‌های ژاپنی و ارمنی درآمد. پارک عشاق با دریاچه مصنوعی، آمفی‌تئاتر ۲۱۵ نفره، کافه آچاجور (Achajour)، مجسمه گئورگ امین و نورپردازی‌های جذاب، فضایی رمانتیک و دل‌انگیز برای زوج‌ها و گردشگران فراهم می‌کند. دسترسی به پارک آسان است و ایستگاه مترو مارشال باقرامیان در نزدیکی آن قرار دارد. این پارک که به دلیل قرارهای عاشقانه زوج‌ها در قرن بیستم به این نام شهرت یافت، میزبان جشنواره‌ها و کنسرت‌ها نیز هست.

۸.تامو پارک (Tumo Park)

یکی از جاذبه‌های طبیعی و مدرن ایروان، پایتخت ارمنستان، است که در منطقه کنترون، نزدیک خیابان تامانیان و مجموعه کاسکاد واقع شده است. این پارک که بخشی از پروژه‌های بازسازی شهری است، به‌عنوان فضایی خلاقانه و نوآورانه طراحی شده و با مرکز خلاقیت‌های تامو (Tumo Center for Creative Technologies) ارتباط نزدیکی دارد. تامو پارک با فضایی سرسبز، مسیرهای پیاده‌روی، و طراحی مدرن، مکانی ایده‌آل برای استراحت، تفریح و لذت بردن از مناظر شهری و طبیعت اطراف است. این پارک به‌ویژه برای جوانان و خانواده‌ها جذاب است، زیرا فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی مرتبط با مرکز تامو در آن برگزار می‌شود. دسترسی به تامو پارک آسان است؛ از ایستگاه مترو یریتاسارداکان (Yeritasardakan) یا میدان جمهوری (Republic Square) با چند دقیقه پیاده‌روی یا تاکسی‌های محلی (مانند Yandex Go) می‌توان به آن رسید. این پارک با نزدیکی به کاسکاد و دیگر جاذبه‌های مرکزی، گزینه‌ای عالی برای گنجاندن در برنامه گشت‌وگذار در ایروان است.

۹.خانه اپرای ایروان (Yerevan Opera Theatre یا Armenian National Academic Theatre of Opera and Ballet)

یکی از برجسته‌ترین نمادهای فرهنگی پایتخت ارمنستان است که در قلب منطقه کنترون، در خیابان تومانیان (Tumanyan Street) و نزدیک میدان آزادی (Freedom Square) واقع شده است. این بنای باشکوه در سال ۱۹۳۳ با طراحی الکساندر تامانیان، معمار برجسته ارمنی، افتتاح شد و با معماری نئوکلاسیک و سالن‌های مجلل خود، میزبان اجراهای اپرا، باله و کنسرت‌های موسیقی کلاسیک است. خانه اپرا با ظرفیت ۱۲۰۰ نفر، علاوه بر سالن اصلی آرمن تیگرانیان، شامل سالن کنسرت آرام خاچاتوریان نیز می‌شود و نقش مهمی در حفظ و ترویج فرهنگ ارمنی ایفا می‌کند. دسترسی به آن آسان است؛ ایستگاه مترو یریتاسارداکان (Yeritasardakan) در نزدیکی قرار دارد و با تاکسی‌های محلی یا پیاده‌روی از میدان جمهوری قابل دسترس است. بازدید از این مکان، تجربه‌ای غنی از هنر و تاریخ ارمنستان را ارائه می‌دهد.

۱۰.خیابان آبوویان (Abovyan Street)

یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین خیابان‌های شهر ایروان، پایتخت ارمنستان است که به‌عنوان قلب تاریخی و فرهنگی شهر شناخته می‌شود. این خیابان که به نام نویسنده و شاعر مشهور ارمنی “خاچاتور آبوویان” نام‌گذاری شده، از میدان جمهوری (Republic Square) آغاز شده و تا میدان آزادی (Freedom Square) ادامه می‌یابد. در طول خیابان، فروشگاه‌های برند، کافه‌ها، رستوران‌های سنتی و مدرن، ساختمان‌های با معماری کلاسیک و هتل‌های لوکس قرار دارند که آن را به یکی از محبوب‌ترین مکان‌ها برای گردش و خرید تبدیل کرده‌اند. خیابان آبوویان با قدم‌زدن‌های شبانه، موسیقی خیابانی و فضای زنده‌اش به‌ویژه در فصل تابستان، حال‌وهوایی بسیار دل‌نشین دارد.
برای دسترسی به خیابان آبوویان می‌توانید با استفاده از مترو ایروان در ایستگاه Republic Square پیاده شوید. همچنین تاکسی‌های آنلاین مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی قابل استفاده هستند و این خیابان یکی از نقاط شناخته‌شده در نقشه‌های شهری است.

۱۱.خیابان تیگران متس (Tigran Mets Avenue)

یکی از خیابان‌های اصلی و پررفت‌وآمد شهر ایروان است که نقش مهمی در حمل‌ونقل و دسترسی به مناطق مختلف پایتخت ایفا می‌کند. این خیابان به افتخار پادشاه ارمنی، تیگران بزرگ (Tigran the Great)، نام‌گذاری شده و از ایستگاه راه‌آهن ایروان (Yerevan Railway Station) آغاز می‌شود و به مرکز شهر، از جمله میدان جمهوری، منتهی می‌گردد. در طول این خیابان می‌توان مراکز تجاری، فروشگاه‌ها، هتل‌ها، رستوران‌ها و دفاتر اداری متعددی را مشاهده کرد. تیگران متس همچنین مسیر عبور بسیاری از اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌هاست که آن را به یکی از شریان‌های اصلی حمل‌ونقل عمومی در ایروان تبدیل کرده‌اند.
برای رسیدن به خیابان تیگران متس می‌توانید از متروی ایروان استفاده کرده و در ایستگاه Zoravar Andranik پیاده شوید؛ این ایستگاه دقیقاً در نزدیکی بخش مرکزی خیابان قرار دارد. همچنین تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مانند Yandex Go و GG نیز این خیابان را به‌عنوان یکی از مسیرهای اصلی پوشش می‌دهند.

۱۲.خیابان شمالی ایروان (Northern Avenue)

یکی از مدرن‌ترین و پربازدیدترین خیابان‌های این شهر است که به‌عنوان نمادی از توسعه شهری جدید در ارمنستان شناخته می‌شود. این خیابان عابرپیاده که میدان جمهوری را به اپرای ایروان (Opera House) متصل می‌کند، با معماری مدرن، سنگ‌فرش زیبا و فضای باز و دل‌نشین، محل رفت‌وآمد گردشگران و مردم محلی است. در دو طرف خیابان شمالی، فروشگاه‌های برندهای بین‌المللی، بوتیک‌های لوکس، کافه‌ها، رستوران‌ها، هتل‌ها و نمایشگاه‌های هنری قرار دارند. فضای شبانه خیابان با نورپردازی‌های زیبا، موسیقی خیابانی و فعالیت‌های هنری، حال‌وهوایی پرشور و زنده دارد و آن را به یکی از نقاط محبوب برای پیاده‌روی و تفریح در قلب ایروان تبدیل کرده است.
برای دسترسی به خیابان شمالی می‌توانید از ایستگاه متروی Republic Square یا Yeritasardakan استفاده کنید و با چند دقیقه پیاده‌روی به ابتدای این خیابان برسید. همچنین تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌هایی مانند Yandex Go و GG به‌راحتی شما را به این مکان خواهند رساند.

۱۳.خیابان ماشتوتس (Mashtots Avenue)

یکی از مهم‌ترین و تاریخی‌ترین خیابان‌های ایروان است که نقش محوری در زندگی فرهنگی، اداری و اجتماعی پایتخت ارمنستان ایفا می‌کند. این خیابان به افتخار “مسروپ ماشتوتس”، مخترع الفبای ارمنی، نام‌گذاری شده و از جنوب شهر، نزدیک مسجد آبی، آغاز می‌شود و تا شمال شهر، نزدیک ماتناداران (Matenadaran) – مرکز نسخ خطی و میراث مکتوب ارمنستان – ادامه دارد. در طول خیابان ماشتوتس، می‌توان بناهای تاریخی، موزه‌ها، کتابخانه‌ها، فروشگاه‌ها، کافه‌ها و مراکز آموزشی را مشاهده کرد. همچنین دانشگاه ایالتی ایروان، موزه هنر مدرن و ساختمان پارلمان در نزدیکی این خیابان قرار دارند. خیابان ماشتوتس ترکیبی زیبا از فضای سنتی و مدرن را در قلب ایروان به نمایش می‌گذارد.
برای دسترسی به خیابان ماشتوتس می‌توانید از ایستگاه متروی Yeritasardakan استفاده کرده و با چند دقیقه پیاده‌روی به آن برسید. تاکسی‌های شهری و سرویس‌های آنلاین مانند Yandex Go و GG نیز این خیابان را به‌راحتی پوشش می‌دهند.

۱۴.دریاچه قو ایروان (Swan Lake)

یکی از مکان‌های دیدنی و دل‌نشین پایتخت ارمنستان است که در کنار ساختمان اپرای ایروان و در قلب شهر واقع شده است. این دریاچه کوچک که در فصل تابستان با بازتاب نور و حضور قوی‌های زیبا حال‌وهوایی شاعرانه دارد، به مکانی محبوب برای قدم‌زدن، عکاسی و استراحت تبدیل شده است. در فصل زمستان نیز با یخ زدن سطح آب، به پیست اسکیت روی یخ تبدیل می‌شود و حال و هوایی زمستانی و پرنشاط به شهر می‌بخشد. فضای اطراف دریاچه با نیمکت‌ها، درختان سرسبز و کافه‌های نزدیک، محیطی آرام و دلپذیر برای گذراندن ساعاتی در کنار خانواده یا دوستان فراهم می‌کند.
برای رسیدن به دریاچه قو می‌توانید از متروی Yeritasardakan یا Republic Square استفاده کنید و با حدود ۱۰ دقیقه پیاده‌روی به محل برسید. همچنین تاکسی‌های آنلاین مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی شما را به این نقطه‌ی مرکزی و محبوب شهر خواهند رساند.

۱۵.دژ اربونی (Erebuni Fortress)

یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی ایروان و نماد پیدایش این شهر است که قدمت آن به سال ۷۸۲ پیش از میلاد بازمی‌گردد. این دژ توسط آرگیشتی اول، پادشاه اورارتو، بنا نهاده شد و نام «ایروان» از «اربوونی» برگرفته شده است. دژ در منطقه اربونی در جنوب شرقی ایروان، روی تپه‌ای به نام آرین‌برد قرار دارد و بقایای دیوارهای سنگی، نقوش برجسته و انبارهای باستانی آن، گویای تمدن غنی اورارتویی است. در کنار این محوطه، موزه دژ اربونی نیز قرار دارد که اشیای کشف‌شده از این منطقه را به نمایش می‌گذارد و برای علاقه‌مندان به تاریخ باستانی قفقاز بسیار جذاب است.
برای رفتن به دژ اربونی می‌توانید از تاکسی‌های شهری یا اپلیکیشن‌هایی مانند Yandex Go و GG استفاده کنید. همچنین اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های محلی از مرکز شهر به منطقه اربونی حرکت می‌کنند. فاصله آن از مرکز ایروان حدود ۷ کیلومتر است و با خودرو حدود ۱۵ دقیقه زمان می‌برد.

۱۶.دهکده باستانی شِنگاوِیت (Shengavit Settlement)

یکی از کهن‌ترین محوطه‌های باستان‌شناسی در ایروان و منطقه قفقاز است که قدمت آن به هزاره چهارم پیش از میلاد بازمی‌گردد. این سکونتگاه تاریخی که در کرانه رود هرازدان واقع شده، نشانه‌هایی از زندگی متمدن، صنایع دستی، سفالگری، و نظام‌های کشاورزی اولیه را در خود جای داده است. در جریان کاوش‌های باستان‌شناسی، ابزارهای سنگی، ظروف سفالی، استخوان حیوانات و بناهای خشتی از این منطقه کشف شده‌اند که نمایانگر یک تمدن پیشرفته در عصر مفرغ هستند. دهکده شنگاویت نه تنها از نظر تاریخی ارزشمند است، بلکه برای درک بهتر پیدایش شهرنشینی در ارمنستان نیز اهمیت دارد.
برای بازدید از دهکده شنگاویت می‌توانید از متروی ایروان استفاده کرده و در ایستگاه Shengavit پیاده شوید. از آنجا با چند دقیقه پیاده‌روی به محوطه باستانی خواهید رسید. تاکسی‌ها و سرویس‌های آنلاین مانند Yandex Go نیز به‌راحتی شما را به این منطقه در جنوب ایروان منتقل می‌کنند.

۱۷.سینما مسکو (Moscow Cinema)

یکی از نمادهای فرهنگی و تاریخی شهر ایروان است که در میدان شارل آزناوور و خیابان آبوویان واقع شده است. این سینما در ۱۲ دسامبر ۱۹۳۶ افتتاح شد و نخستین فیلمی که در آن به نمایش درآمد، فیلم «پپو» بود که به‌عنوان اولین فیلم ناطق ارمنی شناخته می‌شود. ساختمان سینما بر روی بقایای کلیسای سنت پل و پطرس ساخته شد که در دهه ۱۹۳۰ توسط مقامات شوروی تخریب شده بود. طراحی این بنا توسط معماران تیگران یرکانیان و گئورگ کوچار انجام شد. در طول سال‌ها، سینما مسکو چندین بار بازسازی شده است، از جمله در سال‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۸۳، که در آن زمان نمای ساختمان با نقش‌برجسته‌هایی از فیلم‌های معروف شوروی-ارمنی مانند «چاپایف»، «پپو»، «دیوید بک» و «سایات نوا» تزئین شد.

پس از خصوصی‌سازی در سال ۱۹۹۹ و بازسازی کامل، سینما در سپتامبر ۲۰۰۰ مجدداً افتتاح شد. امروزه، سینما مسکو دارای چهار سالن نمایش است: سالن قرمز با ۴۹۱ صندلی، سالن آبی با ۳۵۰ صندلی، سالن کوچک قرمز با ۴۹ صندلی و گالری با ۳۵ صندلی. همچنین، یک سالن نمایش روباز در سمت شرقی ساختمان وجود دارد. این سینما میزبان اصلی جشنواره بین‌المللی فیلم زردآلوی طلایی (Golden Apricot) است که از سال ۲۰۰۴ هر ساله در ایروان برگزار می‌شود.
برای رسیدن به سینما مسکو، می‌توانید از ایستگاه متروی Republic Square استفاده کرده و با حدود ۵ دقیقه پیاده‌روی به خیابان آبوویان برسید. همچنین، تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی شما را به این مکان خواهند رساند.

۱۸.فواره‌های رقصان ایروان (Dancing Fountains of Yerevan)

یکی از جاذبه‌های دیدنی و محبوب شهر هستند که در میدان جمهوری، روبه‌روی ساختمان موزه تاریخ و دولت قرار دارند. این فواره‌ها در شب‌های گرم تابستان با ترکیبی از نور، موسیقی و حرکت هماهنگ آب، نمایش‌هایی تماشایی خلق می‌کنند که گردشگران و ساکنان محلی را مجذوب خود می‌سازند. برنامه‌های موسیقی شامل قطعات کلاسیک، پاپ و موسیقی ارمنی است و معمولاً از ساعت ۸ شب آغاز می‌شود.
برای رسیدن به فواره‌های رقصان می‌توانید از ایستگاه متروی Republic Square استفاده کنید. همچنین با تاکسی یا پیاده‌روی از مرکز شهر به‌راحتی قابل دسترسی است.

۱۹.کلوپ بیلیارد و بولینگ آرنا (Arena Bowling & Billiards Club)

یکی از مراکز تفریحی مدرن و محبوب در قلب ایروان است که در خیابان ماشتوتس شماره ۸ واقع شده است. این مجموعه که از سال ۲۰۰۴ فعالیت می‌کند، امکانات متنوعی از جمله پنج لاین بولینگ، سالن‌های بیلیارد (شامل بیلیارد روسی، اسنوکر و پول آمریکایی)، تنیس روی میز، سالن VIP، بسکتبال و دستگاه‌های بازی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهد. همچنین، رستوران مجموعه با ارائه پیتزای معروف تیفوسی و سایر غذاهای خوشمزه، تجربه‌ای لذت‌بخش برای خانواده‌ها و دوستان فراهم می‌کند.
برای رسیدن به کلوپ آرنا، می‌توانید از ایستگاه متروی Yeritasardakan استفاده کرده و با چند دقیقه پیاده‌روی به محل برسید. همچنین، تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی شما را به این مکان خواهند رساند.

۲۰.کلیسای جامع سرکیس مقدس (Saint Sarkis Cathedral)

یکی از مهم‌ترین و پرمراجعه‌ترین کلیساهای ایروان است که در منطقه کنتِرون، در تقاطع خیابان‌های ماشتوتس و ایسرائیلیان، در کنار رود هرازدان واقع شده است. این کلیسا در سال ۱۸۴۲ بر روی ویرانه‌های صومعه‌ای باستانی که در زلزله سال ۱۶۷۹ تخریب شده بود، ساخته شد. در دهه ۱۹۷۰، تحت نظارت کاتولیکوس وازگن اول و با طراحی معمار برجسته رافائل ایسرائیلیان، کلیسا به‌طور گسترده بازسازی شد. در این بازسازی، گنبد بلندتری با طراحی چندضلعی و نمایی از سنگ توف نارنجی به آن افزوده شد. در سال ۲۰۰۰ نیز برج ناقوس کلیسا تکمیل گردید. امروزه، کلیسای سرکیس مقدس به‌عنوان مرکز اسقفی حوزه پاپی آراارات شناخته می‌شود و به‌دلیل معماری زیبا و فضای معنوی‌اش، مکانی محبوب برای برگزاری مراسم‌های مذهبی و بازدید گردشگران است.

۲۱.کلیسای جامع سنت گریگور روشنگر (Saint Gregory the Illuminator Cathedral)

بزرگ‌ترین کلیسای ارمنستان و یکی از شاخص‌ترین نمادهای مذهبی و معماری ایروان است. این کلیسا در منطقه کِنتِرون، در خیابان تیگران متس، نزدیک ایستگاه متروی ژنرال آندرانیک واقع شده و از بسیاری نقاط شهر قابل مشاهده است. ساخت این کلیسا به مناسبت ۱۷۰۰مین سالگرد پذیرش مسیحیت به‌عنوان دین رسمی ارمنستان آغاز شد و در سال ۲۰۰۱ به بهره‌برداری رسید. معمار این بنا، استپان کیورکچیان، طراحی آن را به‌گونه‌ای انجام داده که با حفظ عناصر سنتی معماری ارمنی، جلوه‌ای مدرن به کلیسا ببخشد. مجموعه کلیسا شامل سه بخش است: کلیسای اصلی با ظرفیت ۱۷۰۰ نفر، دو نمازخانه کوچک‌تر به نام‌های شاه تیرداد و ملکه آشخن، و برج ناقوس با بیش از ۳۰ قوس. در ورودی کلیسا، بخشی از بقایای مقدس سنت گریگور روشنگر نگهداری می‌شود که در سال ۲۰۰۰ از ناپل ایتالیا به ایروان منتقل شد. این کلیسا نه‌تنها مکانی برای عبادت، بلکه یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم ایروان به‌شمار می‌رود.
برای رسیدن به کلیسای جامع سنت گریگور روشنگر، می‌توانید از ایستگاه متروی ژنرال آندرانیک استفاده کرده و با چند دقیقه پیاده‌روی به محل برسید. همچنین، تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی شما را به این مکان خواهند رساند.

۲۲.کلیسای جامع کاتولیک ایروان، با نام رسمی کلیسای کاتولیک سنت گریگور روشنگر (Saint Gregory the Illuminator Catholic Cathedral)

یکی از مهم‌ترین مراکز مذهبی کاتولیک در ارمنستان است. این کلیسا در خیابان خانجیان، در منطقه کنتِرون ایروان واقع شده و به‌عنوان مرکز جامعه کاتولیک ارمنی در کشور شناخته می‌شود. ساخت این کلیسا در سال ۱۹۹۹ آغاز شد و در سال ۲۰۰۱، همزمان با ۱۷۰۰مین سالگرد پذیرش مسیحیت به‌عنوان دین رسمی ارمنستان، به بهره‌برداری رسید. معماری این بنا ترکیبی از سبک‌های سنتی ارمنی و عناصر مدرن است که فضای معنوی و آرامش‌بخشی را برای عبادت‌کنندگان فراهم می‌کند.
برای رسیدن به کلیسای کاتولیک سنت گریگور روشنگر، می‌توانید از ایستگاه متروی ژنرال آندرانیک استفاده کرده و با چند دقیقه پیاده‌روی به محل برسید. همچنین، تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی شما را به این مکان خواهند رساند.

۲۳.گالری آلبرت و تووه بویاجیان (Albert and Tove Boyajian Gallery)

در تاریخ ۱ مه ۲۰۰۱ در طبقه اول آکادمی دولتی هنرهای زیبای ارمنستان افتتاح شد. این گالری با هدف حمایت از هنرمندان جوان و ارائه فرصت‌های نمایش آثار هنری به دانشجویان، فارغ‌التحصیلان و هنرمندان معاصر، به یکی از مراکز فرهنگی برجسته ایروان تبدیل شده است. در این مکان، نمایشگاه‌های انفرادی، گروهی و بین‌المللی برگزار می‌شود که به بازدیدکنندگان این امکان را می‌دهد تا با روندهای هنری معاصر و خلاقیت هنرمندان آشنا شوند. از هنرمندان مطرحی که آثارشان در این گالری به نمایش درآمده می‌توان به آشو هوانسیان، تیگران ماتولیان، گارگین داوتیان، آناطولی گریگوریان و ادوارد ایسابکیان اشاره کرد. این گالری به‌ویژه به دلیل ارائه فرصت‌های نمایش آثار هنری به هنرمندان جوان و برگزاری نمایشگاه‌های انفرادی برای آنان شناخته شده است.
گالری در خیابان ایساهاکیان شماره ۳۶ واقع شده است. برای رسیدن به آن، می‌توانید از ایستگاه متروی Yeritasardakan استفاده کرده و با حدود ۱۰ دقیقه پیاده‌روی به محل برسید. همچنین، تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی شما را به این مکان خواهند رساند.

۲۴.گالری ملی ارمنستان (National Gallery of Armenia)

بزرگ‌ترین موزه هنری کشور است که در میدان جمهوری ایروان واقع شده و در سال ۱۹۲۱ تأسیس گردید. این گالری در ۵۶ سالن خود مجموعه‌ای غنی از آثار هنری را در معرض نمایش قرار می‌دهد که شامل بیش از ۴۰٬۰۰۰ اثر از هنرمندان ارمنی و بین‌المللی است. از جمله آثار برجسته می‌توان به نقاشی‌های ایوان آیوازوفسکی، ماردیروس ساریان، میناس آوتیسیان، مارک شاگال و واسیلی کاندینسکی اشاره کرد. گالری دارای بخش‌های متنوعی از جمله نقاشی‌های غربی، هنر روسی، هنر ارمنی و هنرهای تزئینی و کاربردی است و همچنین مجموعه‌ای از آثار باستانی مصر، یونان، روم و ایران را در خود جای داده است.
گالری ملی ارمنستان در خیابان آرا‌م شماره ۱، ایروان واقع شده است. برای دسترسی به آن می‌توانید از ایستگاه متروی Republic Square استفاده کرده و با چند دقیقه پیاده‌روی به محل برسید. همچنین، تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی شما را به این مکان خواهند رساند.

۲۵.گالری هنری آرو (Arame Art Gallery)

این گالری در سال ۲۰۰۳ توسط آرا سرکیسیان، مجموعه‌دار و حامی هنر، تأسیس شد. این گالری با دو شعبه در مرکز ایروان، در خیابان‌های آمیریان و ماشتوتس، به‌عنوان یکی از مراکز برجسته هنر معاصر ارمنی شناخته می‌شود. آرو با همکاری بیش از ۴۰ هنرمند برجسته ارمنی، مجموعه‌ای از آثار نقاشی و مجسمه‌سازی را ارائه می‌دهد که در نمایشگاه‌های بین‌المللی در آمریکا، اروپا، خاورمیانه و کشورهای حاشیه خلیج فارس به نمایش درآمده‌اند. این گالری همچنین در نشر کتاب‌ها و کاتالوگ‌های هنری معاصر ارمنی فعالیت دارد و شعباتی در لس‌آنجلس و بیروت نیز دارد. تمامی آثار هنری ارائه‌شده دارای گواهی اصالت و مدارک صادراتی هستند و ارسال رایگان به سراسر جهان ارائه می‌شود.
برای رسیدن به گالری آرو، می‌توانید از ایستگاه متروی Republic Square استفاده کرده و با چند دقیقه پیاده‌روی به محل برسید. همچنین، تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی شما را به این مکان خواهند رساند.

۲۶.گالری هنری نور (Nur Art Gallery)

به آثار هنرمند برجسته ارمنی، آرمان نور، اختصاص دارد. این گالری در خیابان آمیریان، در نزدیکی هتل ماریوت، واقع شده است و به‌عنوان یکی از مراکز مهم هنر معاصر ارمنستان شناخته می‌شود. آثار این هنرمند شامل جواهرات منحصر‌به‌فرد، آثار هنری نقره و برنز، مجسمه‌ها، تابلوهای نقاشی و آثار گرافیکی است که تمامی آن‌ها دست‌ساز بوده و نسخه دومی از هیچ‌کدام وجود ندارد. بسیاری از چهره‌های مشهور جهانی به داشتن آثار هنری نور با مهر شخصی او افتخار می‌کنند.
برای رسیدن به گالری هنری نور، می‌توانید از ایستگاه متروی Republic Square استفاده کرده و با چند دقیقه پیاده‌روی به محل برسید. همچنین، تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی شما را به این مکان خواهند رساند.

۲۷.گورستان یرابلور (Yerablur)

گورستانی نظامی است که در تپه‌ای با ارتفاع ۹۵۱ متر در ناحیه مالاتیا-سباستیا واقع شده است. این گورستان در سال ۱۹۹۲ به‌عنوان پانتئون ملی تأسیس شد و از آن زمان محل دفن بسیاری از سربازان ارمنی است که در جنگ‌های قره‌باغ جان خود را از دست داده‌اند. در یرابلور، آرامگاه‌های شخصیت‌های برجسته‌ای چون وازگن سرکیسیان، مونته ملکونیان، آندرانیک اوزانیان و گورگن مارگاریان قرار دارد. در ورودی گورستان، کلیسای کوچک «س. وارتانانتس» و موزه‌ای به نام «موزه سربازان آزادی» واقع شده‌اند. یادبودهایی نیز برای ۳۹ مبارز ارتش مخفی ارمنستان و سربازان مفقودالاثر در این مجموعه قرار دارد.
برای رسیدن به گورستان یرابلور، می‌توانید از ایستگاه متروی Malatia استفاده کرده و با تاکسی یا خودرو شخصی به سمت تپه یرابلور حرکت کنید. این مکان در نزدیکی جاده ایروان-اتچی‌مادزین قرار دارد و با تابلوهای راهنما قابل شناسایی است.

۲۸.مجسمه ساسونتسی داوید (Sasuntsi Davit)

نمادی برجسته از قهرمان ملی و حماسی ارمنیان است که در میدان ساسونتسی داوید، مقابل ایستگاه متروی ساسونتسی داوید، واقع شده است. این مجسمه در سال ۱۹۵۹ توسط یرواند کوچار، هنرمند برجسته ارمنی، طراحی و ساخته شد و در همان سال رونمایی گردید. مجسمه ساسونتسی داوید تصویری از قهرمان ملی ارمنستان را در حالی که بر اسب سوار است و شمشیری در دست دارد، به نمایش می‌گذارد. این اثر هنری با ارتفاع ۱۱.۵ متر، بر روی پایه‌ای از سنگ بازالت قرار دارد که در حوضی دایره‌ای شکل نصب شده است. آب جاری از کاسه‌ای در پای اسب نماد صبر و استقامت ملت ارمنستان است. مجسمه ساسونتسی داوید به‌عنوان یکی از شاهکارهای هنر مجسمه‌سازی ارمنستان شناخته می‌شود و به‌عنوان نمادی از آزادی‌خواهی و شجاعت مردم ارمنستان در برابر دشمنان، در قلب ایروان قرار دارد.

۲۹.مجسمه مادر ارمنستان (Mother Armenia)

در پارک پیروزی ایروان، نمادی از قدرت، صلح و حفاظت از میهن است. این مجسمه برنزی با ارتفاع ۲۲ متر، بر روی پایه‌ای از سنگ بازالت قرار دارد که در مجموع ارتفاع آن به ۵۱ متر می‌رسد. مجسمه در سال ۱۹۶۷ توسط آرا هاروتیونیان طراحی شد و جایگزین مجسمه استالین شد که پیش از آن در این مکان قرار داشت. در دستان مجسمه شمشیری غلاف‌شده دیده می‌شود که نماد صلح از طریق قدرت است. این اثر هنری در تپه‌ای مشرف به ایروان قرار دارد و به‌عنوان نگهبانی برای پایتخت ارمنستان شناخته می‌شود. در پایه مجسمه، موزه نظامی ارمنستان واقع شده است که یادبودهایی از جنگ جهانی دوم و جنگ قره‌باغ را در معرض نمایش می‌گذارد. هر ساله در تاریخ ۹ مه، مردم ارمنستان به این مکان می‌آیند تا یاد و خاطره قربانیان جنگ را گرامی بدارند.
برای رسیدن به مجسمه مادر ارمنستان، می‌توانید از ایستگاه متروی Victory Park استفاده کرده و با چند دقیقه پیاده‌روی به محل برسید. همچنین، تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی شما را به این مکان خواهند رساند.

۳۰.مجموعه ورزشی و کنسرت کارن دمیرچیان (Karen Demirchyan Sports and Concerts Complex)

که با نام «هامالیر» (Hamalir) نیز شناخته می‌شود، یکی از نمادهای معماری مدرن ایروان است. این مجموعه در سال ۱۹۸۳ بر روی تپه تسیتسرناکابرد (Tsitsernakaberd) ساخته شد و طراحی آن به شکل پرنده‌ای با بال‌های گشوده است که نمادی از آزادی و پیشرفت می‌باشد. این مجموعه دارای سالن‌های متعددی از جمله سالن ورزشی با ظرفیت ۶٬۰۰۰ نفر (قابل افزایش تا ۸٬۸۰۰ نفر)، سالن کنسرت با ظرفیت ۲٬۰۴۰ نفر، سالن کنفرانس «هایستان» و سالن «آرگیشتی» برای نشست‌های دیپلماتیک و نمایشگاه‌ها است. ویژگی منحصربه‌فرد این مجموعه، سکوی چرخانی با ۱٬۰۰۸ صندلی است که امکان اتصال سریع دو سالن اصلی را فراهم می‌کند. در سال ۱۹۹۹، این مجموعه به افتخار کارن دمیرچیان، سیاستمدار برجسته ارمنی، نام‌گذاری شد. در سال ۲۰۲۳، به مناسبت چهلمین سالگرد تأسیس مجموعه، تندیسی برنزی از دمیرچیان در مقابل آن نصب شد. این مجموعه میزبان رویدادهای مهمی همچون المپیاد شطرنج ۱۹۹۶، مسابقات جهانی ووشو ۲۰۰۱ و مسابقه آواز یوروویژن نوجوانان ۲۰۱۱ بوده است.
برای رسیدن به مجموعه کارن دمیرچیان، می‌توانید از ایستگاه متروی Barekamutyun استفاده کرده و با تاکسی یا پیاده‌روی کوتاه به محل برسید. همچنین، تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی شما را به این مکان خواهند رساند.

۳۱.مرکز تفریحی «یروان کوئست» (Yerevan Quest)

یکی از محبوب‌ترین اتاق‌های فرار در ایروان است که تجربه‌ای هیجان‌انگیز و چالش‌برانگیز را برای علاقه‌مندان به بازی‌های فکری و گروهی فراهم می‌کند. در این مرکز، تیم‌های ۲ تا ۶ نفره در مدت زمان مشخصی باید با حل معماها و کشف سرنخ‌ها از اتاق‌های مختلف فرار کنند. اتاق‌های فرار متنوعی با تم‌های مختلف مانند «قتل در قطار سریع‌السیر شرق»، «فهرست هیولاها»، «آیین آنابل» و «ناپدید شدن نئو» در این مجموعه وجود دارد که هر کدام تجربه‌ای منحصربه‌فرد را ارائه می‌دهند.
مرکز «یروان کوئست» در خیابان آرشاکونیاتس شماره ۶ واقع شده است. برای رسیدن به این مکان، می‌توانید از ایستگاه متروی Zoravar Andranik استفاده کرده و با چند دقیقه پیاده‌روی به محل برسید. همچنین، تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی شما را به این مکان خواهند رساند.

۳۲.مسجد کبود ایروان (Blue Mosque)

تنها مسجد فعال در ارمنستان، در خیابان ماشتوتس واقع شده و نمادی از تاریخ مشترک ایران و ارمنستان است. این مسجد در سال‌های ۱۷۶۴ تا ۱۷۶۸ به دستور حسین‌علی‌خان، حاکم ایرانی خانات ایروان، ساخته شد و با کاشی‌های آبی‌رنگ خود که نمای بیرونی و گنبد را زینت داده‌اند، به این نام شهرت یافته است. در دوران شوروی، فعالیت‌های مذهبی در این مسجد متوقف شد و ساختمان آن به موزه تاریخ ایروان تبدیل گردید. پس از استقلال ارمنستان، با حمایت مالی دولت ایران، مسجد در دهه ۱۹۹۰ بازسازی شد و در سال ۱۹۹۶ مجدداً به‌عنوان مکان عبادت مسلمانان و مرکز فرهنگی ایرانیان در ایروان آغاز به کار کرد. مسجد کبود با معماری ایرانی، حیاط مرکزی با باغچه‌های گل، کتابخانه‌ای با بیش از ۸٬۰۰۰ جلد کتاب فارسی و فضای آرام خود، نه‌تنها برای مسلمانان بلکه برای گردشگران و علاقه‌مندان به فرهنگ و تاریخ نیز جذابیت دارد. برای بازدید از این مکان تاریخی، می‌توانید از ایستگاه متروی میدان جمهوری استفاده کرده و با چند دقیقه پیاده‌روی به مسجد برسید.

۳۳.موزه تاریخی-باستان‌شناسی اربونی (Erebuni Historical-Archaeological Museum-Reserve)

یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی ایروان است که در سال ۱۹۶۸ به مناسبت ۲۷۵۰مین سالگرد تأسیس شهر ایروان افتتاح شد. این موزه در دامنه تپه آریـن برد (Arin Berd) واقع شده است، جایی که دژ اربونی، ساخته‌شده توسط شاه آرگیشتی اول از پادشاهی اورارتو در سال ۷۸۲ پیش از میلاد، قرار دارد. دژ اربونی به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین استحکامات منطقه، نقش مهمی در تاریخ ارمنستان ایفا کرده است.

موزه اربونی بیش از ۱۲٬۰۰۰ شیء تاریخی از دوره‌های پیش‌اورارتی، اورارتی، هخامنشی، هلنیستی و اوایل دوره ارمنی را در خود جای داده است. از جمله آثار برجسته این موزه می‌توان به کتیبه‌های میخی، ظروف سفالی، جواهرات برنزی، مهره‌های عقیق و شیشه‌ای، و کوزه‌های بزرگ ذخیره‌سازی شراب اشاره کرد. ساختمان موزه با الهام از معماری کاخ‌های اورارتی طراحی شده و دارای حیاط مرکزی و دیوارهای ضخیم است. معماران این بنا، باغداسار آرتزومانیان و شماؤون آزاتیان، و مجسمه‌ساز آرا هاروتیونیان هستند. موزه اربونی همچنین دو شعبه در مناطق شنگاویت و کارمیر بلور دارد که آثار باستانی بیشتری را به نمایش می‌گذارند.
موزه در خیابان اربونی شماره ۳۸ واقع شده است. برای رسیدن به این مکان، می‌توانید از ایستگاه متروی Sasuntsi Davit استفاده کرده و با تاکسی یا پیاده‌روی کوتاه به محل برسید. همچنین، تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی شما را به این مکان خواهند رساند.

۳۴.موزه تاریخ ارمنستان (History Museum of Armenia)

یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی ایروان است که در سال ۱۹۱۹ تأسیس شد و در میدان جمهوری واقع شده است. این موزه با بیش از ۴۰۰٬۰۰۰ اثر از دوران پیشاتاریخ تا قرن بیستم، نمایی جامع از تاریخ و فرهنگ ارمنستان را ارائه می‌دهد. از جمله آثار برجسته می‌توان به کفش چرمی ۵٬۵۰۰ ساله کشف‌شده در غار آرنی، کتیبه میخی مربوط به تأسیس دژ اربونی در سال ۷۸۲ قبل از میلاد و درهای چوبی تزئینی صومعه سنت آراکلوتس اشاره کرد. موزه در روزهای سه‌شنبه تا شنبه از ساعت ۱۱:۰۰ تا ۱۸:۰۰ و یکشنبه‌ها تا ساعت ۱۷:۰۰ باز است و روزهای دوشنبه تعطیل می‌باشد.

۳۵.موزه تاریخ طبیعی ارمنستان (State Museum of Nature of Armenia)

یکی از مراکز فرهنگی برجسته در ایروان است که به نمایش تنوع زیستی و طبیعی کشور می‌پردازد. این موزه در سال ۱۹۵۲ تأسیس شد و در سال ۲۰۰۴ با حمایت مالی خانواده آهرونیان، نیکوکاران ایرانی-ارمنی، بازسازی و افتتاح مجدد گردید. در این موزه بیش از ۶٬۰۰۰ نمونه از گونه‌های نادر گیاهی و جانوری، فسیل‌ها، اسکلت‌ها، پوست‌ها، نمونه‌های معدنی و تصاویر مرتبط با جانورشناسی، گیاه‌شناسی و زمین‌شناسی به نمایش گذاشته شده‌اند. بسیاری از این گونه‌ها در فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) ثبت شده‌اند. موزه همچنین با برگزاری نمایشگاه‌ها و رویدادهای آموزشی، به افزایش آگاهی زیست‌محیطی و ترویج حفاظت از طبیعت می‌پردازد.
برای دسترسی به موزه، می‌توانید از ایستگاه متروی Zoravar Andranik استفاده کرده و با تاکسی یا پیاده‌روی کوتاه به محل برسید. همچنین، تاکسی‌های شهری و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل مانند Yandex Go و GG نیز به‌راحتی شما را به این مکان خواهند رساند.

۳۶.موزه چاپ ایروان (Museum of Printing)

این موزه که در سال ۲۰۱۷ در کتابخانه ملی ارمنستان تأسیس شد، یکی از مراکز فرهنگی منحصربه‌فرد در منطقه است که تاریخ ۵۰۰ ساله چاپ ارمنی را به نمایش می‌گذارد. این موزه در شش سالن مجزا، سیر تحول نوشتار و چاپ را از دوران پیشاتاریخ تا عصر مدرن به تصویر می‌کشد. از جمله آثار برجسته می‌توان به نخستین کتاب چاپی ارمنی «اورباتاگیرک» (کتاب جمعه) منتشرشده در ونیز در سال ۱۵۱۲، اولین انجیل چاپی ارمنی (آمستردام، ۱۶۶۶)، نخستین نقشه چاپی ارمنی (آمستردام، ۱۶۹۵) و اولین نشریه ارمنی «آزدارار» (مدرس، ۱۷۹۴) اشاره کرد.
برای دسترسی به موزه، می‌توانید از ایستگاه متروی Yeritasardakan استفاده کرده و با چند دقیقه پیاده‌روی به محل برسید.

۳۷.موزه زمین‌شناسی ایروان (Geological Museum after H. Karapetyan)

در سال ۱۹۳۷ به‌همت پروفسور هوهانس کاراپتیان، زمین‌شناس برجسته ارمنی، تأسیس شد. این موزه با بیش از ۱۱٬۰۰۰ نمونه، یکی از غنی‌ترین مجموعه‌های زمین‌شناسی در منطقه را در خود جای داده است. نمایشگاه موزه در شش بخش اصلی شامل دیرینه‌شناسی، آتشفشان‌شناسی، کانی‌شناسی، سنگ‌شناسی، منابع معدنی و آب‌های معدنی ارمنستان تقسیم‌بندی شده است. یکی از جاذبه‌های برجسته موزه، اسکلت بازسازی‌شده یک فیل پیشاتاریخ است که در سال ۱۹۲۷ در نزدیکی شهر گومیری کشف شد. همچنین، در سال ۲۰۱۲، سالن ویژه‌ای به نام مجموعه معدنی دیلدیلیان افتتاح شد که در آن ۷۵۰ نمونه از ۱۴۰۰ کانی نادر از ۵۰ کشور مختلف به نمایش گذاشته شده است. موزه همچنین برنامه‌های آموزشی و گردش‌های علمی برای دانش‌آموزان و دانشجویان برگزار می‌کند.
برای دسترسی به موزه، می‌توانید از ایستگاه متروی Marshal Baghramyan استفاده کرده و با چند دقیقه پیاده‌روی به محل برسید.

۳۸.موزه سرگئی پاراجانف

در ایروان یکی از منحصربه‌فردترین و محبوب‌ترین مراکز فرهنگی ارمنستان است که به زندگی و آثار این فیلم‌ساز و هنرمند برجسته اختصاص دارد. این موزه در سال ۱۹۸۸ تأسیس شد و در سال ۱۹۹۱، یک سال پس از درگذشت پاراجانف، در منطقه زیبای دزوراقیوغ (Dzoragyugh) افتتاح گردید. ساختمان موزه با سبک معماری قفقازی و بالکن‌های چوبی سنتی، چشم‌اندازی زیبا به دره هرازدان و کوه آرارات دارد. مجموعه موزه شامل بیش از ۱٬۴۰۰ اثر هنری از جمله کلاژها، عروسک‌ها، نقاشی‌ها، طراحی‌ها، اشیای شخصی، سناریوهای منتشرنشده و آثار خلق‌شده در دوران زندان پاراجانف است. دو اتاق یادبود نیز بازسازی شده‌اند که فضای خانه‌های تفلیس و کیف او را بازتاب می‌دهند. موزه همچنین میزبان نمایشگاه‌ها و رویدادهای فرهنگی متعددی در سطح بین‌المللی بوده است.
برای دسترسی به موزه، می‌توانید از ایستگاه متروی Marshal Baghramyan استفاده کرده و با تاکسی یا پیاده‌روی کوتاه به محل برسید.

۳۹.موزه فرش مگریان ایروان Megerian Carpet Museum Yerevan

یکی از جاذبه‌های منحصربه‌فرد این شهر است که به معرفی هنر دیرینه‌ی قالیبافی ارمنی می‌پردازد. این موزه که در سال ۲۰۱۴ توسط خانواده مگریان تأسیس شد، ترکیبی از نمایشگاه فرش‌های تاریخی (تا ۴۰۰ سال قدمت) و کارگاه فعال بافندگی است. بازدیدکنندگان می‌توانند مراحل مختلف تولید فرش، از رنگرزی با گیاهان طبیعی گرفته تا بافت دستی، را از نزدیک ببینند. یکی از فرش‌های شاخص این مجموعه، فرشی است که در دوران نسل‌کشی ارامنه به دو نیم تقسیم شده و بعدها به نماد وحدت دوباره بازسازی شده است.

۴۰.موزه انستیتو کومیتاس (Komitas Museum-Institute)

به بزرگداشت کومیتاس وارداپت، موسیقی‌شناس و آهنگساز برجسته ارمنی، اختصاص دارد و در پارک کومیتاس، ناحیه شنگاویت، در مجاورت پانتئون کومیتاس قرار گرفته است. این موزه که در ژانویه ۲۰۱۵ افتتاح شد، شامل تالارهای نمایشگاهی دائم و موقت، مرکز پژوهش، استودیوی موسیقی و کتابخانه است و آثار و وسایل شخصی کومیتاس را به نمایش می‌گذارد. برای دسترسی به موزه، می‌توانید از ایستگاه متروی زوراوار آندرانیک (Zoravar Andranik) در خط متروی ایروان استفاده کنید و سپس با حدود ۱۰ دقیقه پیاده‌روی به خیابان آرشاکونیاتس (Arshakunyats) برسید. همچنین، اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) که به ناحیه شنگاویت تردد می‌کنند، گزینه‌های مناسبی برای رسیدن به این مکان هستند.

۴۱.موزه انستیتو ماتناداران (Matenadaran – Mesrop Mashtots Institute of Ancient Manuscripts)

یکی از برجسته‌ترین مراکز نگهداری و پژوهش نسخه‌های خطی باستانی در جهان است که در خیابان مشتوتس (Mashtots Avenue) واقع شده است. این موزه که در سال ۱۹۵۹ تأسیس شد، به نام مسروپ ماشتوتس، خالق الفبای ارمنی، نام‌گذاری شده و مجموعه‌ای عظیم از حدود ۲۳,۰۰۰ نسخه خطی و طومار را در بر می‌گیرد که تاریخ، فرهنگ و هنر ارمنی را به نمایش می‌گذارند. برای دسترسی به ماتناداران، می‌توانید از ایستگاه متروی یریتاسارداکان (Yeritasardakan) استفاده کنید و با چند دقیقه پیاده‌روی به موزه برسید. همچنین، اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) که در مرکز شهر تردد می‌کنند، دسترسی به این مکان را آسان می‌کنند.

۴۲.موزه منبت‌کاری ایروان (Museum of Woodcarving)

این موزه که در سال ۱۹۷۷ تأسیس شده، تنها موزه تخصصی در زمینه هنر منبت‌کاری در ارمنستان است. این موزه در خیابان پارونیان شماره ۲ واقع شده و مجموعه‌ای ارزشمند از بیش از ۲٬۸۰۰ اثر چوبی را در خود جای داده است. نمایشگاه‌های موزه در سه بخش اصلی شامل فرهنگ باستان، هنر کاربردی و مجسمه‌سازی تقسیم‌بندی شده‌اند. در این بخش‌ها، آثار متنوعی از جمله ابزارهای سنتی، ظروف چوبی، زیورآلات، مجسمه‌ها و اشیای تزئینی به نمایش گذاشته شده‌اند که نشان‌دهنده مهارت و خلاقیت هنرمندان ارمنی در طول تاریخ هستند. موزه همچنین با برگزاری نمایشگاه‌های موضوعی، کارگاه‌های آموزشی و برنامه‌های فرهنگی، به حفظ و ترویج هنر منبت‌کاری ارمنی می‌پردازد.

۴۳.موزه هنر کافسجیان (Cafesjian Center for the Arts)

یکی از برجسته‌ترین جاذبه‌های فرهنگی ایروان، ارمنستان، است که در مجموعه کاسکاد (Yerevan Cascade)، در ناحیه کنترون و خیابان تامانیان، واقع شده است. این موزه که در سال ۲۰۰۹ به همت جرارد کافسجیان تأسیس شد، مجموعه‌ای غنی از آثار هنری معاصر و مدرن، از جمله نقاشی‌ها، مجسمه‌ها و دست‌سازه‌های شیشه‌ای از هنرمندان ارمنی و بین‌المللی را به نمایش می‌گذارد. کاسکاد، با پله‌های عظیم و فواره‌های زیبا، خود بخشی از جذابیت موزه است و باغ مجسمه‌های فضای باز آن آثار هنرمندانی چون فرناندو بوترو را در بر می‌گیرد. برای دسترسی، می‌توانید از ایستگاه متروی یریتاسارداکان (Yeritasardakan) استفاده کنید و با حدود ۱۰ دقیقه پیاده‌روی به موزه برسید یا از اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های محلی به سمت کاسکاد بهره ببرید.

۴۴.موزه هنر مدرن ایروان (Yerevan Museum of Modern Art)

یکی از مراکز فرهنگی برجسته در پایتخت ارمنستان است که در خیابان مشتوتس (Mashtots Avenue)، در قلب شهر، قرار دارد. این موزه که در سال ۱۹۷۲ تأسیس شد، اولین موزه هنر مدرن در منطقه قفقاز محسوب می‌شود و مجموعه‌ای ارزشمند از آثار هنرمندان ارمنی قرن بیستم و معاصر، از جمله نقاشی‌ها، مجسمه‌ها و آثار گرافیکی را به نمایش می‌گذارد. هنرمندانی چون میناس آوتیسیان و هاروتیون گالنتس از جمله نام‌های برجسته‌ای هستند که آثارشان در این موزه دیده می‌شود. برای دسترسی، می‌توانید از ایستگاه متروی یریتاسارداکان (Yeritasardakan) استفاده کنید و با چند دقیقه پیاده‌روی به موزه برسید. همچنین، اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) که در مرکز ایروان تردد می‌کنند، گزینه‌های مناسبی برای رسیدن به این مکان هستند.

۴۵.موزه هنر و ادبیات چارنتس (Charents Museum of Literature and Arts)

به افتخار یقیشه چارنتس، شاعر، نویسنده و کنشگر اجتماعی برجسته ارمنی، در سال ۱۹۷۵ در خانه سابق او در خیابان مشتوتس (Mashtots Avenue) تأسیس شد. این موزه مجموعه‌ای غنی از دست‌نوشته‌ها، کتاب‌ها، عکس‌ها و وسایل شخصی چارنتس و دیگر نویسندگان و هنرمندان ارمنی مانند هوهانس تومانیان، آودیک ایساهاکیان و سایات نوا را به نمایش می‌گذارد و کتابخانه‌ای ارزشمند برای پژوهش در حوزه ادبیات و هنر ارمنی دارد. برای دسترسی، می‌توانید از ایستگاه متروی یریتاسارداکان (Yeritasardakan) استفاده کنید و با چند دقیقه پیاده‌روی به موزه برسید یا از اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) که در مرکز شهر تردد می‌کنند، بهره ببرید.

۴۶.موزه هنرهای روسی ایروان (Museum of Russian Art)

یکی از گنجینه‌های فرهنگی منحصر به‌فرد در ارمنستان است که به آثار هنرمندان روسی از دوره‌ی «عصر نقره‌ای» (پایان قرن نوزدهم تا آغاز قرن بیستم) اختصاص دارد. این موزه در سال ۱۹۸۰ بر پایه‌ی مجموعه‌ی شخصی پروفسور آرام آبرامیان، پزشک و کلکسیونر برجسته، تأسیس شد و در سال ۱۹۸۴ در خیابان ایساهاکیان شماره ۳۸ افتتاح گردید. مجموعه‌ی موزه شامل بیش از ۳۵۰ اثر از هنرمندان برجسته‌ای چون میخائیل وروبل، کنستانتین کورُوین، والنتین سِروف، ناتالیا گنچارووا، بوریس کوستودیف و مارتیرُس ساریان است. آثار به نمایش‌گذاشته‌شده شامل نقاشی، طراحی، مجسمه و هنرهای تزئینی است که در هفت سالن بر اساس جنبش‌های هنری مختلف مانند «جهان هنر»، «رز آبی» و «جک الماس» سازمان‌دهی شده‌اند.
برای دسترسی به موزه، می‌توانید از ایستگاه متروی Yeritasardakan استفاده کرده و با پیاده‌روی کوتاه به خیابان ایساهاکیان برسید.

۴۷.موزه هنرهای مردمی ایروان (Yerevan Folk Art Museum)

این موزه در خیابان ابوویان، در مرکز شهر ایروان، قرار دارد و یکی از جاذبه‌های فرهنگی برجسته ارمنستان است. این موزه که در سال ۱۹۳۰ توسط هابتناک بابایان به‌صورت خصوصی تأسیس شد و در سال ۱۹۷۸ تحت مدیریت دولت قرار گرفت، بیش از ۱۲,۰۰۰ اثر هنری و دست‌سازه‌های مردمی را به نمایش می‌گذارد. این مجموعه شامل قلاب‌دوزی، فرش، قالیچه، فلزکاری، نقاشی، طلاکاری، نقره‌کاری و آثار چوبی است که هنر و فرهنگ غنی مردم ارمنستان را بازتاب می‌دهند. برای دسترسی، می‌توانید از ایستگاه متروی یریتاسارداکان (Yeritasardakan) استفاده کنید و با چند دقیقه پیاده‌روی به موزه برسید یا از اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) در مرکز شهر بهره ببرید.

۴۸.موزه یرواند کوچار (Yervand Kochar Museum)

به افتخار یرواند کوچار، نقاش و مجسمه‌ساز برجسته ارمنی، در خیابان مشتوتس (Mashtots Avenue) واقع شده است. این موزه که در سال ۱۹۸۴ تأسیس شد، مجموعه‌ای از آثار متنوع کوچار را به نمایش می‌گذارد، از جمله نقاشی‌ها، مجسمه‌ها و آثار گرافیکی که سبک‌های آوانگارد و مدرنیسم او را نشان می‌دهند. آثار معروفی مانند «نقاشی‌های فضایی» و مجسمه‌های انتزاعی او، که ترکیبی از فرهنگ ارمنی و نوآوری‌های هنری هستند، در این موزه برجسته‌اند. برای دسترسی، می‌توانید از ایستگاه متروی یریتاسارداکان (Yeritasardakan) استفاده کنید و با چند دقیقه پیاده‌روی به موزه برسید یا از اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) که در مرکز شهر تردد می‌کنند، بهره ببرید.

۴۹.خانه‌موزه مارتیروس ساریان (Martiros Saryan House-Museum)

یکی از جاذبه‌های فرهنگی برجسته ایروان است که در خیابان ساریان (Saryan Street)، منطقه کنترون، واقع شده است. این موزه که در سال ۱۹۶۷ تأسیس شد، به زندگی و آثار مارتیروس ساریان، نقاش برجسته ارمنی قرن بیستم، اختصاص دارد. ساریان به‌خاطر نقاشی‌های رنگارنگ و پراحساس خود که مناظر طبیعی ارمنستان، به‌ویژه کوه آرارات، و فرهنگ محلی را به تصویر می‌کشند، شهرت دارد. خانه‌موزه شامل استودیوی شخصی، آثار اصلی، اسناد و اشیای شخصی این هنرمند است که بازدیدکنندگان را با دنیای خلاقانه او آشنا می‌کند. دسترسی به موزه آسان است؛ از ایستگاه مترو میدان جمهوری (Republic Square) یا یریتاسارداکان (Yeritasardakan) با چند دقیقه پیاده‌روی یا تاکسی‌های محلی (مانند Yandex Go) می‌توان به آن رسید. این مکان برای علاقه‌مندان به هنر و تاریخ ارمنستان، تجربه‌ای غنی و الهام‌بخش ارائه می‌دهد.

۵۰.خانه‌موزه هوهانس تومانیان (Hovhannes Tumanyan House-Museum)

یکی از جاذبه‌های فرهنگی مهم ایروان است که در خیابان مشتوتس (Mashtots Avenue)، منطقه کنترون، قرار دارد. این موزه که در سال ۱۹۵۳ افتتاح شد، به زندگی و آثار هوهانس تومانیان، شاعر ملی ارمنستان و یکی از برجسته‌ترین نویسندگان قفقاز در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، اختصاص دارد. تومانیان با داستان‌ها، شعرها و افسانه‌هایش، مانند «آنوش» و «دیوید ساسونی»، نقش مهمی در حفظ فرهنگ و ادبیات ارمنی ایفا کرد. خانه‌موزه شامل اتاق‌های شخصی، دست‌نوشته‌ها، کتاب‌ها و اشیای متعلق به اوست که فضایی نوستالژیک و الهام‌بخش را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند. دسترسی به موزه آسان است؛ از ایستگاه مترو میدان جمهوری (Republic Square) با چند دقیقه پیاده‌روی یا استفاده از تاکسی‌های محلی (مانند Yandex Go) می‌توان به آن رسید. این مکان برای علاقه‌مندان به ادبیات و تاریخ ارمنستان، تجربه‌ای ارزشمند و عمیق ارائه می‌دهد.

۵۱.میدان جمهوری (Republic Square)

قلب تپنده ایروان، پایتخت ارمنستان، و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های شهری آن است که در مرکز شهر، در تقاطع خیابان‌های آبوویان، نعلبندیان، تیگران کبیر و امیریان قرار دارد. این میدان که بین سال‌های ۱۹۲۴ تا ۱۹۵۸ توسط معمار الکساندر تامانیان طراحی و ساخته شد، با ساختمان‌های باشکوه به سبک نئوکلاسیک ارمنی، از جمله موزه تاریخ ارمنستان، گالری ملی، و ساختمان دولت، احاطه شده است. میدان جمهوری با فواره‌های موزیکال و نورپردازی زیبا، به‌ویژه در شب، مکانی محبوب برای گردشگران و محلی‌ها است و اغلب میزبان رویدادهای فرهنگی و جشن‌های ملی است. برای دسترسی، می‌توانید از ایستگاه متروی میدان جمهوری (Hanrapetutyun Square) استفاده کنید یا از اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) که در مرکز شهر تردد می‌کنند، بهره ببرید.

۵۲.میدان شارل آزناوور (Charles Aznavour Square)

یک میدان کوچک و جذاب در ناحیه کنترون ایروان، پایتخت ارمنستان، است که در سال ۲۰۰۱ به افتخار شارل آزناوور، خواننده و هنرمند برجسته ارمنی‌تبار فرانسوی، نام‌گذاری شد. این میدان در نزدیکی خیابان آبوویان قرار دارد و با مکان‌های فرهنگی مهمی مانند تئاتر روسی استانیسلاوسکی، سینما مسکو، و دفاتر اتحادیه هنرمندان ارمنستان احاطه شده است. گرند هتل ایروان نیز مشرف به این میدان است. میدان شارل آزناوور با کافه‌ها، مجسمه‌ها، و فضاهای باز برای رویدادهای فرهنگی، محیطی دلنشین و هنری دارد و میزبان رویدادهایی مانند کنسرت‌ها و جشنواره‌هاست. برای دسترسی، می‌توانید از ایستگاه متروی یریتاسارداکان (Yeritasardakan) استفاده کنید و با چند دقیقه پیاده‌روی به میدان برسید یا از اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) در مرکز شهر بهره ببرید.

۵۳.مجموعه کاسکاد یا هزار پله ایروان (Yerevan Cascade)

یکی از برجسته‌ترین جاذبه‌های معماری و فرهنگی پایتخت ارمنستان است که در ناحیه کنترون، خیابان تامانیان، قرار دارد. این سازه عظیم که بین سال‌های ۱۹۷۱ تا ۲۰۰۹ ساخته شد، توسط معمار الکساندر تامانیان طراحی شده و شامل پله‌های سنگی گسترده‌ای است که طبقات مختلف شهر را به هم متصل می‌کند. در داخل کاسکاد، موزه هنر کافسجیان با مجموعه‌ای از آثار مدرن و معاصر قرار دارد و باغ مجسمه‌های فضای باز آن آثار هنرمندانی چون فرناندو بوترو را به نمایش می‌گذارد. فواره‌ها، نورپردازی زیبا و چشم‌انداز خیره‌کننده شهر از بالای پله‌ها، این مکان را به مقصدی محبوب برای گردشگران و محلی‌ها تبدیل کرده است. برای دسترسی، می‌توانید از ایستگاه متروی یریتاسارداکان (Yeritasardakan) استفاده کنید و با چند دقیقه پیاده‌روی به کاسکاد برسید یا از اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) در مرکز شهر بهره ببرید.

۵۴.یادمان نسل‌کشی ارمنی‌ها (Tsitsernakaberd Armenian Genocide Memorial Complex)

بنایی نمادین است که در تپه تسیتسرناکابرد در ناحیه شنگاویت قرار دارد و به یادبود قربانیان نسل‌کشی ارمنی‌ها در سال ۱۹۱۵ توسط امپراتوری عثمانی ساخته شده است. این مجموعه که در سال ۱۹۶۷ افتتاح شد، شامل یک مناره ۴۴ متری، ۱۲ ستون دایره‌ای به نشانه ۱۲ ولایت ازدست‌رفته ارمنستان غربی، و شعله ابدی است که یاد قربانیان را گرامی می‌دارد. موزه نسل‌کشی ارمنی‌ها نیز در این مکان قرار دارد و اسناد، عکس‌ها و شواهد تاریخی را به نمایش می‌گذارد. برای دسترسی، می‌توانید از ایستگاه متروی زوراوار آندرانیک (Zoravar Andranik) استفاده کنید و با حدود ۱۵ دقیقه پیاده‌روی یا تاکسی به یادمان برسید. اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) نیز به این منطقه تردد دارند.

۵۵.ایروان مال (Yerevan Mall)

یکی از بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین مراکز خرید در پایتخت ارمنستان است که با مجموعه‌ای از فروشگاه‌های برندهای بین‌المللی، رستوران‌ها، کافه‌ها و امکانات تفریحی مانند سینما و زمین بازی کودکان، مقصدی جذاب برای گردشگران و محلی‌ها محسوب می‌شود. این مرکز خرید در خیابان آرشاکونیاتس (Arshakunyats Avenue) واقع شده و به راحتی با تاکسی، اتوبوس یا مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) قابل دسترسی است. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به ایروان مال، ایستگاه ساسونتسی داویت (Sasuntsi Davit) است که در حدود ۱۰ دقیقه پیاده‌روی فاصله دارد. ایروان مال با فضایی مدرن و امکانات متنوع، تجربه‌ای دلپذیر از خرید و سرگرمی را در قلب ایروان ارائه می‌دهد.

۵۶.بازار سرپوشیده ایروان (Yerevan GUM Market یا Pak Shuka)

یکی از جاذبه‌های فرهنگی و تجاری شهر است که در خیابان مشتوتس (Mashtots Avenue) قرار دارد. این بازار سنتی با معماری جذاب و فضای پرجنب‌وجوش، مکانی ایده‌آل برای تجربه فرهنگ ارمنی و خرید محصولات محلی است. در اینجا می‌توانید انواع میوه‌های خشک، شیرینی‌های سنتی مانند گاتا، ادویه‌جات، پنیرهای ارمنی و سوغاتی‌های دست‌ساز را پیدا کنید. دسترسی به بازار آسان است؛ نزدیک‌ترین ایستگاه مترو، ایستگاه میدان جمهوری (Republic Square) بوده و با چند دقیقه پیاده‌روی یا استفاده از تاکسی‌های محلی (مانند Yandex Go) می‌توان به آن رسید. Pak Shuka نه‌تنها برای خرید، بلکه برای حس کردن زندگی روزمره مردم ایروان، مقصدی بی‌نظیر است.

۵۷.بازار گوم (GUM Market یا Pak Shuka)

یکی از معروف‌ترین بازارهای سرپوشیده ایروان است که در خیابان مشتوتس (Mashtots Avenue) واقع شده و قلب تپنده فرهنگ و تجارت محلی ارمنستان محسوب می‌شود. این بازار با فضایی رنگارنگ و پرجنب‌وجوش، مجموعه‌ای از محصولات سنتی ارمنی مانند میوه‌های خشک، شیرینی‌های محلی مثل گاتا، پنیرهای دست‌ساز، زیتون، ادویه‌جات و سوغاتی‌های منحصربه‌فرد را ارائه می‌دهد. بازدیدکنندگان می‌توانند ضمن خرید، از تماشای معماری سنتی بازار و تعامل با فروشندگان محلی لذت ببرند. دسترسی به بازار گوم آسان است؛ نزدیک‌ترین ایستگاه مترو، ایستگاه میدان جمهوری (Republic Square) بوده و با چند دقیقه پیاده‌روی یا استفاده از تاکسی‌های آنلاین مانند Yandex Go قابل دسترسی است. این بازار نه‌تنها برای خرید، بلکه برای تجربه‌ای اصیل از فرهنگ و زندگی روزمره ایروان، مقصدی ضروری است.

۵۸.بازار ورنیساج (Vernissage Market)

یکی از معروف‌ترین بازارهای روباز ایروان است که در نزدیکی میدان جمهوری، بین خیابان‌های هانراپتوتیان (Hanrapetutyun) و خانجیان (Khanjyan) قرار دارد. این بازار که بیشتر در آخر هفته‌ها (شنبه و یکشنبه) از ساعت ۱۰ صبح تا اوایل شب فعال است، بهشتی برای دوستداران صنایع‌دستی و سوغاتی‌های ارمنی است. در ورنیساج می‌توانید انواع فرش‌های دست‌باف، نقاشی‌های محلی، جواهرات نقره، آثار چوبی، سرامیک، کتاب‌های قدیمی و اشیای عتیقه را با قیمت‌های مناسب پیدا کنید. این بازار که در دهه ۱۹۸۰ توسط هنرمندان ارمنی تأسیس شد، نه‌تنها برای خرید، بلکه برای تجربه فرهنگ و هنر اصیل ارمنستان و تعامل با فروشندگان خونگرم محلی، مقصدی بی‌نظیر است. دسترسی به آن آسان بوده و با چند دقیقه پیاده‌روی از ایستگاه مترو میدان جمهوری (Republic Square) امکان‌پذیر است.

۵۹.مرکز خرید تاشیر استریت (Tashir Street Shopping Gallery)

یکی از برجسته‌ترین مراکز خرید ایروان، ارمنستان، است که در خیابان شمالی (Northern Avenue)، یکی از مهم‌ترین خیابان‌های عابر پیاده شهر، به‌صورت زیرزمینی و در دو طبقه واقع شده است. این مرکز خرید که در سال ۲۰۰۴ افتتاح شد، با حدود ۷۰ فروشگاه، مجموعه‌ای متنوع از برندهای بین‌المللی مانند نیو بالانس، اسکچرز و توگاس را ارائه می‌دهد و محصولاتی از جمله پوشاک، کیف و کفش، طلا و جواهرات، لوازم خانگی، مبلمان و لوازم الکترونیکی را در خود جای داده است. تاشیر به دلیل معماری کلاسیک، کافه‌های شیک، رستوران‌ها، سالن‌های ورزشی و پارکینگ با ظرفیت ۲۰۰ خودرو، در میان گردشگران و محلی‌ها محبوبیت زیادی دارد. برای دسترسی، می‌توانید از ایستگاه متروی یریتاسارداکان (Yeritasardakan) استفاده کنید و با چند دقیقه پیاده‌روی به این مرکز خرید برسید یا از اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) بهره ببرید.

۶۰.مرکز خرید دالما گاردن (Dalma Garden Mall)

نخستین مرکز خرید مدرن در ارمنستان است که در اکتبر ۲۰۱۲ در ایروان افتتاح شد. این مجموعه با مساحت ۴۳٬۵۰۰ متر مربع، بیش از ۱۱۶ فروشگاه از برندهای بین‌المللی مانند Zara، Massimo Dutti، Mango، Pull & Bear، Marks & Spencer و Armani Exchange را در خود جای داده است. علاوه بر فروشگاه‌ها، دالما گاردن دارای امکانات تفریحی متنوعی از جمله سینمای چندسالنه «Cinema Star»، سالن بولینگ، زمین بازی کودکان و فودکورت با بیش از ۱۸ رستوران و کافه است. معماری مدرن با سقف‌های بلند و نور طبیعی، فضای دلپذیری برای خرید و تفریح فراهم می‌کند. این مرکز در خیابان Tsitsernakaberd، در نزدیکی مرکز شهر ایروان واقع شده و به‌راحتی از طریق مترو، تاکسی یا خودرو شخصی قابل دسترسی است.

۶۱.مرکز خرید روسیا مال (Rossia Mall)

یکی از مراکز خرید مدرن و محبوب ایروان است که در ۵ مارس ۲۰۱۶ در خیابان تیگران متس، شماره ۱۶ افتتاح شد. این مرکز با ۷ طبقه و مساحت حدود ۲۰٬۰۰۰ متر مربع، میزبان فروشگاه‌های متنوعی از برندهای بین‌المللی مانند LC Waikiki، OVS، Terranova، Miniso و Carrefour است. علاوه بر فروشگاه‌ها، روسیا مال امکاناتی نظیر فودکورت، کافه‌ها، زمین بازی کودکان و سینمای چندبعدی را برای بازدیدکنندگان فراهم کرده است. این مرکز به‌طور مستقیم به ایستگاه متروی ژنرال آندرانیک متصل است و تنها ۳۰۰ متر با میدان جمهوری فاصله دارد. ساعات کاری روسیا مال از ۱۰ صبح تا ۱۰ شب است.

۶۲.مرکز خرید مترونوم (Metronome Shopping Center)

یکی از مراکز خرید مدرن و محبوب در ایروان است که در تقاطع خیابان‌های آبوویان و ایساهاکیان واقع شده است. این مرکز با طراحی معماری توسط شرکت بریتانیایی PRP ARCHITECTS LLP و تحقیقات مفهومی شرکت Knight Frank، در زمینی به مساحت ۹۳۰۰ متر مربع ساخته شده است. مرکز خرید مترونوم میزبان فروشگاه‌هایی از برندهای بین‌المللی مانند آدیداس، نایک، ریبوک، ال‌سی وایکیکی، گلدن رز و جی‌شاک است. علاوه بر فروشگاه‌ها، این مرکز دارای امکاناتی نظیر سینما، سالن آمفی‌تئاتر، فودکورت، کافه‌ها، محوطه بازی کودکان و فواره‌ای زیبا در مرکز ساختمان است. دسترسی به مترونوم آسان است و تنها چند دقیقه پیاده‌روی از ایستگاه متروی یریتاسردکان فاصله دارد. ساعات کاری این مرکز از ۱۰:۰۰ صبح تا ۱۰:۰۰ شب است.

غذاهای ایروان

غذاهای ارمنی ترکیبی از طعم‌های خاورمیانه‌ای، مدیترانه‌ای و قفقازی است. برخی از غذاهای معروف ایروان عبارتند از:
خورواتس (Khorovats): کباب ارمنی که با گوشت گاو، گوسفند یا مرغ تهیه می‌شود و معمولاً با سبزیجات کبابی سرو می‌شود.

دولما (Dolma): برگ مو یا سبزیجات پرشده با برنج، گوشت و ادویه‌جات.

لاواش (Lavash): نان سنتی ارمنی که در تنور پخته می‌شود و در فهرست میراث فرهنگی یونسکو ثبت شده است.

غاپاما (Ghapama): کدو تنبل پرشده با برنج، میوه‌های خشک و عسل، که معمولاً در جشن‌ها سرو می‌شود.

هاریسا (Harissa): نوعی粥 گندم و مرغ که غذای سنتی و مقوی ارمنی‌هاست.
ایروان رستوران‌های متعددی از غذاهای سنتی تا بین‌المللی دارد. کافه‌های دنج در مرکز شهر نیز برای تجربه قهوه ارمنی و شیرینی‌هایی مثل گاتا (Gata) بسیار محبوب هستند.

نحوه دسترسی به ایروان

هوایی: فرودگاه بین‌المللی زوارتنوتس (Zvartnots) در ۱۵ کیلومتری غرب ایروان اصلی‌ترین دروازه ورود به شهر است. پروازهای مستقیم از شهرهای مختلف از جمله تهران، دبی، مسکو و برخی شهرهای اروپایی به این فرودگاه انجام می‌شود. از ایران، پروازهای تهران به ایروان توسط شرکت‌های ایرانی و ارمنی مانند ماهان و Armenia Aircompany ارائه می‌شود.

زمینی: از ایران می‌توان از طریق مرز نوردوز (در استان آذربایجان شرقی) با خودرو یا اتوبوس به ایروان سفر کرد. فاصله تهران تا ایروان حدود ۱۱۰۰ کیلومتر است و سفر زمینی معمولاً ۲۰ تا ۲۴ ساعت طول می‌کشد.

حمل‌ونقل عمومی در ایروان: متروی ایروان، اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های محلی (مارشروتکا) گزینه‌های ارزان و در دسترس برای جابه‌جایی در شهر هستند. تاکسی‌های آنلاین مانند GG و Yandex Go نیز بسیار محبوب‌اند.

گرفتن ویزا برای ایروان

برای ایرانیان: شهروندان ایرانی برای سفر به ارمنستان نیازی به ویزا ندارند و می‌توانند تا ۹۰ روز بدون ویزا در این کشور اقامت کنند. کافی است پاسپورت معتبر (با حداقل ۶ ماه اعتبار) ارائه دهند.

برای سایر ملیت‌ها: بسیاری از کشورها از جمله اتحادیه اروپا، آمریکا و کانادا نیز از رژیم بدون ویزا برای اقامت کوتاه‌مدت (تا ۱۸۰ روز) برخوردارند. برای سایر کشورها، ویزای الکترونیکی (e-Visa) از طریق وب‌سایت رسمی وزارت امور خارجه ارمنستان قابل دریافت است یا می‌توان ویزا را در بدو ورود در فرودگاه زوارتنوتس دریافت کرد.

مدارک لازم: پاسپورت معتبر، بلیط رفت‌وبرگشت و گاهی مدارک رزرو هتل یا دعوت‌نامه ممکن است درخواست شود.

نکات تکمیلی

ایروان شهری امن و مهمان‌نواز است که ترکیبی از جاذبه‌های تاریخی مانند معبد گارنی، صومعه گغارد، و موزه ماتناداران را با فضاهای مدرن مانند کاسکاد و میدان جمهوری ارائه می‌دهد. برای تجربه کامل فرهنگ ارمنی، بازدید از بازارهای محلی مانند ورنیساژ و شرکت در فستیوال‌های محلی توصیه می‌شود.