جستجوی شهر به شهر :
رزرو هتل رزرو هتل های شهر وان ترکیه

یخچال طبیعی چمارسرا

تاریخ بروزرسانی :
۸ بهمن ۱۳۹۸

این یخچال طبیعی در محله چمارسرا ، در گوشه باغ سالار مشکات رشت به صورت متروکه وجود داشت که با بازسازی و احیای باغ سالار مشکات ، یخچال طبیعی چمارسرا رشت هم مرمت شد . معماری یخچال های قدیمی در استان هایی با اقلیم گرم و خشک ، به صورت گودال هایی با سقف گنبدی بود . اما در استان هایی با آب و هوای معتدل و مرطوب ، گودال ها عمیق با تنبوشه های سفالی در کف ساخته می شد و به جای سقف های گنبدی از شلتوک برنج و گیاه باستانی کَرَف به جای سقف استفاده می کردند .
یخچال‌های طبیعی در گذشته محلی برای جمع‌آوری برف در فصل زمستان بودند که از این برف‌های جمع‌آوری شده در فصل تابستان استفاده‌های گوناگونی می‌شد.بنا به گفته این افراد در گذشته افرادی که ثروتمند بوده و زمین یا مسکن بزرگی داشتند گودال‌های عمیقی را در ملک خود حفر کرده و آنجا را برای استفاده به عنوان یخچال طبیعی به مردم اجاره می‌دادند تا برای مصارف خود در فصل تابستان برف ذخیره کنند.

چمارسرا 2 یخچال طبیعی چمارسرا

از برف‌های جمع شده در این یخچال به منظور تهیه مواد خوراکی و همچنین خنک نگه داشتن برخی مواد استفاده می‌شد و همچین برای جلوگیری از آب شدن برف‌ها روی آن را با پوشش گیاهی می‌پوشاندند.در آن زمان‌ها غالباً یخچال‌ها در حاشیه شهر بودند و یخچال “چمارسرا” کاملاً خارج از شهر قرار داشت.نگهداری یخ و برف در گیلان متفاوت از شهرهای دیگر بود.: “برف دوشاب” از خوراکی‌های مختص گیلان است که در زمستان مورد مصرف گیلانی‌ها بوده ترکیب دانه‌های ریز برف و دوشاب تهیه می‌شد.امروزه به‌جز یخچال “چمارسرا” بقیه این یخچال‌های طبیعی رشت در اثر ساخت و ساز شهری از بین رفته است.

تاریخچه محله چمارسرا

محله چمارسرا رشت ، جزء غربی ترین حد شهر رشت بود که مرز این شهر با غرب گیلان به وسیله رودخانه گوهر رود مشخص شده بود . طبق نقشه های سال ۱۳۲۷ شمسی در آن سوی رودخانه ، رشت به صورت کامل باغ بود که از آن جمله باغ ها می توان به باغ گوهری و باغ سالار مشکات اشاره کرد . متاسفانه بخش های بسیار زیادی از این باغ ها در توسعه شهری از بین رفت .جاذبه دیگری که در محله چمارسرا رشت وجود دارد یک چشمه آب معدنی است که در حال حاضر دهانه های آن را مسدود کرده اند .

رشت دارای چندین یخچال بود که یخ مورد نیاز اهالی را در تابستان تامین می کرد . برای مثال : یخچال خیابان لاهیجان است که توسط حاج سمیع بزرگ طایفه سمیعی ساخته شده بود اشاره کرد . محل این یخچال در سه راه پاستوریزه بود که بعد ها تبدیل به پاساژ شد .

ساختار یخچال طبیعی در گیلان

در گیلان گودال های بزرگی که عمق نزدیک به ۱۰ متر و دهانه ۲۰ متری داشتند کنده می شد و خاک حاصل از آن را نیز به صورت دیوار چینی در اطراف گودال استفاده می کردند . در کف یخچال طبیعی نیز تنبوشه های سفالی قرار می دادند تا آب حاصل از آب شدن برف و یخ به بیرون هدایت شود و با این کار مانع از آب شدن مابقی برف ها شوند .
اطراف یخچال های طبیعی را نیز با درخت آزاد محصور می کردند . با این کار درخت ها نقش عایق و خنک کننده و سایه اندازی بر روی یخچال های طبیعی را بازی می کردند و ریشه های بلند و قطور آن ها نیز باعث می شد ، خاک دیواره اطراف یخچال چسبندگی پیدا کند و با باران های فراوان گیلان شسته نشود .
%name یخچال طبیعی چمارسرا

شیوه تولید یخ در یخچال های طبیعی
صاحبان یخچال ها ، معمولا آن ها را اجاره می دادند و یکی از وظیفه های اجاره دار این بود که در زمان بارش برف یخچال را از برف پر کند . جهت ماندگاری بیشتر و فشردگی برف ، یک لایه ۲۰ سانتی از برف را داخل گودال می ریختند و رویش را با سبوس برنج می پوشاندند ، سپس با چوب های مخصوص که به آن تخماق می گفتند ، برف و سبوس را می کوبیدند تا برف کاملا فشرده شود . مخلوط برف و سبوس برنج به صورت لایه لایه در گودال پر شده و سفت می شد . در نهایت روی برف های فشرده شده یک لایه فَل ( شلتوک برنج ) و گیاه کَرَف که از گیاهان قدیمی گیلان است ؛ می پوشاندند . با استفاده از این روش ها یخ تا مدت طولانی باقی می ماند .

موارد استفاده از یخچال طبیعی چمارسرا رشت
معمولا در اواسط اردیبهشت ماه مسئول یخچال در آن را باز می کرد و بخ ها را با نسق خاصی تا شهریور می فروخت . خریداران یخ ها عمدتاً یخ بهشت سازی ها و سازندگان بستنی سنتی بودند که با ظرف های موسوم به ” چیلیک ” از مسئول یخچال ، یخ خریداری می کردند .

یخچال طبیعی چمارسرا یخچال طبیعی چمارسرا

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
[امتیاز: 0 میانگین: 0]
           
برو بالا
 

نظر کاربران :

هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تخت جمشید روستای کندوان زیبایی های گیلان سد شاه عباسی طبس اماکن دیدنی یزد