گردشگری و چشم اندازهای توسعه اقتصادی و فرهنگی

مطبوعات کشور به طور روزانه مهمترین و برجسته ترین رخدادهای داخلی و خارجی را پوشش می دهند. این در حالی است که بخش زیادی از خبرها، یادداشت ها، گزارش ها، گفت و گوها و … به انعکاس شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه اختصاص می یابد؛ موضوعی که توجه ویژه به آن اهمیتی فزاینده دارد.

گروه اطلاع رسانی ایرنا در گزارش پیش رو تلاش کرده است با رصد روزنامه های صبح شنبه ایران، مهمترین محورهای اجتماعی- فرهنگی روزنامه ها را بازتاب دهد.

** تبلور اقتصادی در پرتو توسعه گردشگری
گردشگری فرآیندی به شمار می رود که در جریان مسافرت اتفاق می افتد و شامل کسب اطلاعات، برنامه ریزی و تدارک در مبداء سفر، انجام سفر به مقصد و اقامت در آن، خرید کردن، تعامل میزبان و میهمان، بازگشت به مبدا سفر و مرور خاطرات سفر با خود و دیگران می شود. گردشگری، امروزه صنعتی بسیار مهم در تمام جهان و به ویژه ایران است و نقش پر رنگی در شکوفایی اقتصادی و به ویژه گسترش فرهنگ ایرانیان ایفا می کند. اهمیت این امر سبب شد تا روزنامه های امروز در گزارش هایی به این موضوع بپردازند.

روزنامه «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «۹ اصل اساسی گردشگری اجتماع‌‌ محور» نوشت: به باور کارشناسان، گردشگری اجتماع‌محور یکی از موثرترین راه‌ها برای بهبود وضعیت اقتصادی جوامع کمتر برخوردار است. آنها ۹اصل اساسی را برای این نوع از گردشگری برمی‌شمرند و معتقدند که باید در پیاده‌سازی آن مورد توجه قرار گیرد.

در ادامه این مطلب می خوانیم:‌ دامنه و میزان بالای برنامه‌ریزی فعال به‌جای برنامه‌ریزی منفعلانه؛ نظام اقتصادی تطبیق‌یافته با شرایط محلی؛ درجه بالای مشارکت و کنترل محلی در همه مراحل؛ حساس بودن نسبت به اولویت‌های جوامع محلی؛ استفاده همه از ساختار قدرت مثبت در جامعه؛ نقش حیاتی نظام آموزشی در کسب مهارت و آموزش افراد محلی و اصلاح ساختار قدرت؛ رعایت مساوات در توزیع درآمد و ثروت؛ ساختارمند کردن مداخلات دولتی و اصلاحات چارچوب سیاست‌گذاری و درنظر گرفتن گردشگری به‌عنوان صنعت مکمل نه به عنوان تنها صنعت، اصول مهم در شکل‌گیری گردشگری اجتماع‌ محور به‌شمار می‌روند.

روزنامه «قانون» با انتخاب عنوان«معیشت جنگل نشینان را نجات دهیم» می نویسد:‌ اکوتوریسم در بین بخش‌های مختلف گردشگری در سال ‌های اخیر از بیشترین رشد برخوردار بوده است. به گونه‌ای که بر اساس آمار سازمان جهانی گردشگری، این بخش سالانه در جهان بین ۳۰ تا ۴۰ درصد رشد داشته است. گر چه نام ایران در ردیف ۵ کشور برتر دنیا به لحاظ جاذبه‌های طبیعی دیده می‌شود، ولی از اکوتوریسم در ایران به عنوان حلقه مفقوده صنعت توریسم یاد می‌شود.

در ادامه این گزارش آمده است: تعریف «جامعه بین‌المللی اکوتوریسم» (TIES)؛ اکوتوریسم را نوعی از سفر مسئولانه به محیط طبیعی معرفی می کند که در آن از محیط‌ زیست حفاظت می‌شود و نسبت به روش زندگی مردم محلی احترام گذاشته می‌شود. این نوع توریسم همراه با تفسیر فضا و آموزش هر دو طرف گردشگران و ساکنان محلی خواهد بود. این نوع توریسم حداقل تاثیر فیزیکی، رفتاری، اجتماعی و روانی بر روی محیط‌زیست طبیعی دارد و به آگاهی عمومی و احترام در مورد محیط‌زیست و فرهنگ محلی منجر می‌شود.

مصطفی پناهی، استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران در گفت‌وگو با «قانون» می گوید: «از نقطه نظر اقتصادی، برای پاسخ‌گویی صحیح به تقاضای رو به فزونی گردشگری و اکوتوریسم در جامعه صنعتی و شهرزده امروز، ساماندهی و مدیریت موردنیاز است. باید ارزیابی کرد که در هر منطقه، به چه میزان و با چه مشخصاتی تقاضا برای توریسم وجود دارد و چگونه می‌توان چنین تقاضایی را رفع کرد، بی آنکه موجودی و بقای عرصه‌های طبیعی، به خطر افتد.

روزنامه «جوان» در گزارشی با عنوان «تعطیلات سال نو مسیحی و یک فرصت جدید گردشگری» نوشت:‌ در راستای گسترش صنعت گردشگری در کشورمان امسال فرصت مناسبی برای جذب گردشگران خارجی که به مناسبت تعطیلات کریسمس به سفر می‌روند، پیش آمده است. نه‌تنها ایران بلکه دیگر کشورهای دارای جاذبه‌های توریستی نیز می‌خواهند سهم بیشتری از بازار گردشگری کریسمس داشته باشند. مسکو پایتخت روسیه برای میزبانی از ۱۲ میلیون گردشگر داخلی و خارجی برنامه‌ریزی کرده است یا نورنبرگ قرار است از ۲ میلیون گردشگر پذیرایی کند. این ارقام در قیاس با ورود سالانه ۵ میلیون گردشگر به ایران کاملاً چشمگیر است.

در ادامه می خوانیم: همزمان با کاهش سن گردشگران ورودی به کشورمان و عبور میانگین سنی توریست‌ها از کهنسال به میانسال و افزایش تعداد توریست‌های جوان، این امکان به وجود آمده است که سهم ایران امسال از تعطیلات کریسمس بیشتر از سال گذشته باشد.

** آموزش و بالا بردن سطح آگاهی عمومی؛ گامی در جهت کاهش آسیب در فضای مجازی
رشد و توسعه سریع تکنولوژی و به ویژه پیشرفت روزافزون در حوزه های ارتباطی، ماهواره ها و فضای مجازی سبب ایجاد تحول های پرشتاب در جوامع بشری شده و آثار مثبت و منفی فراوانی به دنبال داشته است. در این میان، آثار اینترنت و فضای مجازی در روابط اجتماعی بیش از سایر حوزه ها بوده و تغییرها و دگرگونی های زیادی را به وجود آورده است و این مهم سبب شد تا روزنامه های امروز در گزارش ها و یادداشت هایی این موضوع را برجسته کنند.

روزنامه «جام جم» با انتشار عنوان «فضای مجازی برایم جذابیتی ندارد»به گفت و گو با مهرانه مهین ترابی بازیگر سینما و تلویزیون پرداخت و نوشت:‌ فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی یک تکنولوژی جدید هستند که بتازگی وارد اجتماع شده‌ و اتفاقا مورد استقبال شدید مردم و بویژه جوانان قرار گرفته‌اند. بازیگران سینما و تلویزیون نیز که بخشی از جامعه هستند، رویکردهای مختلفی به این فناوری نوین دارند. برخی از آنها از شبکه‌های اجتماعی به صورت گسترده استفاده می‌کنند و عده‌ای از آنان نیز بهره نبردن از این شبکه‌ها را مناسب‌تر می‌بینند.

در ادامه می خوانیم:‌ مهرانه مهین‌ترابی یکی از بازیگران ایرانی است که حضور فعالی در فضای مجازی ندارد. وی گفت؛ برخی مطرح می‌کنند شبکه‌های اجتماعی شرایطی برای گسترش کسب و کار افراد به وجود آورده و مزایایی از این جهت برای جامعه به دنبال داشته‌اند و حتما هم همین‌طور است. به هر حال فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به یک فرصت مناسب تبدیل شده‌اند که برخی افراد از آنها در راستای کسب و کار خود بهره می‌برند. اما من به‌عنوان یک عضو از جامعه ترجیح می‌دهم در این شبکه‌ها حضور فعالی نداشته باشم. زیاد مایل نیستم در شبکه‌های مختلف به گذاشتن عکس و نوشته‌های شخصی اقدام کنم. افراد زیادی این کار را می‌کنند، اما برای من فضای مجازی جذابیت خاصی ندارد.

آنچه من از فضای مجازی می‌بینم این است که جوانان روزانه ساعات زیادی را در آن می‌گذرانند. معمولا افراد عکس‌های متفاوت از موقعیت‌های مختلف می‌گیرند و آن را در شبکه‌ها قرار می‌دهند و این مسائل واقعا نفعی برای هیچ کسی ندارد.

روزنامه «همدلی» با انتخاب عنوان «دروغی که پول نمی اندازد!» نوشت: با گسترش شبکه های مجازی، توجه به جملات قصار شخصیت ها افزایش پیدا کرده است.روزی نیست که نقل قولی از دکتر شریعتی، پروفسور سمیعی، کوروش، حسین پناهی و… در شبکه های مجازی دست به دست نشود که اغلب آنها از اساس کذب هستند. جالب است که گاهی اوقات این جملات قصار از زبان چند نفر در برهه های زمانی کاملا متفاوت بیان می شود.ی عنی یک جمله امروز از زبان کوروش هخامنشی و فردا از زبان پروفسور سمیعی به اشتراک گذاشته می شود. حال این مساله برای متفکران و اندیشمندان غربی نیز به وفور دیده می شود.

در ادامه این گزارش آمده است: یکی از مضرات گسترش شبکه‌های مجازی و نرم‌افزارهای تصویری این است که هر کسی می‌تواند جمله‌ای ظاهرا قشنگ و هوشمندانه را به یکی از بزرگان نسبت دهد و در صفحه خود منتشر کند. بنابراین اگر زمانی جمله قشنگی به نقل از یک نویسنده معروف در فیسبوک یا شبکه‌های اجتماعی دیگر به چشم‌تان خورد و خواستید آن را نشر دهید، اول چک کنید و از صحت و اعتبار آن مطمئن شوید.

روزنامه «قانون» در گزارشی با عنوان «تجاوزهای مجازی» به گفت و گو با تقی ابوطالبی احمدی، روانشناس و عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان پرداخت و نوشت: اگر والدین به طور افراطی در میان دیگر اعضای خانواده از وسایلی چون گوشی، تبلت و… استفاده نکنند و یا به کودک استفاده صحیح از این ابزار را نشان دهند، زمینه بهره‌مندی صحیح از ابزارها در کودک پدید خواهد آمد.

پس بنده معتقدم، در درجه اول برای سنین زیر هفت سال به هیچ وجه استفاده از ابزارهای دیجیتالی حتی به بهانه بازی توصیه نشود و از سویی دیگر در عین حال که کودک از آن ابزارها استفاده نمی‌کند، اما پدر و مادر شکل درست استفاده را به او ارائه دهند و این روش ها را همراه با ذات معنوی فرزندشان بکنند. در واقع بالابردن هوش عمومی و هوش بدنی کودک را با هوش معنوی او گره بزنند تا در آینده نیز بتواند به طور مناسب از ابزارهای گوناگون استفاده کند».

در ادامه این گزارش می خوانیم: آنچه از پس تمام سخنان اخیر بر می‌آید آن است که هم از حیث روانکاوانه و هم از جهت اجتماعی و حتی قانونی می‌توان متوجه شد که عرصه مجازی برای کودکان اگر کنترل شده نباشد، ممکن است از هر خطر عینی، پرمخاطره‌تر باشد. پس اولا باید از جهت فرهنگی خانواده‌ها متوجه این موضوع باشند که به صرف سرگرم‌شدن کودک نباید در سنین زیر هفت سال، این‌دست ابزار در اختیار کودک قرار بگیرد. از سویی دیگر مدرسه با شیوه هایی نوین، کودکان را به سمت دنیای واقعی سوق دهد و دیگر آن که دولت(به معنای عام) با روش های رسانه ای و فرهنگی روز دنیا سعی کند تا جایگزین های مناسبی برای کودکان مهیا نماید و در نهایت اگر جرمی اتفاق افتاد، ضابطان قضایی و دستگاه قضایی برخوردی عاجل و متناسب انجام دهند تا در خانه های امن و گرم کودکان‌مان، متجاوزان وارد نشوند.

**طنین فریاد گورخواب ها در جامعه
سرمای زمستان کارتن ‌خواب ‌ها را مجبور به زندگی در اطراف و درون گورستان بزرگ نصیرآباد باغستان در حومه شهریار کرده‌است. موضوع گورخوابی مشکل اجتماعی محسوب می شود که افراد بی ‌سرپناه برای رهایی از سرما به جای کارتن ‌خوابی در مکان‌ های عمومی، در گورها به‌سرمی ‌برند. موضوعی که گزارش ها و یادداشت های روزنامه های مختلف امروز به آن اختصاص یافته است.

روزنامه «شهروند» در گزارشی با عنوان «صدای بلند نصیر‌آباد» نوشت:‌ شلوغ بود؛ آن‌قدر شلوغ که جای سوزن انداختن نداشت. هر کس از هر جا که می‌توانست، بعدازظهر پنجشنبه خودش را به قبرستان رسانده بود. جایی برای تکان‌خوردن نبود، در آن تاریکی، چشم چشم را نمی‌دید. ولوله‌ای بین مردم افتاده بود، همه حرف از عکس‌هایی می‌زدند که از قبرستان قدیمی‌شان منتشر شده بود، از گزارشی که هیچ‌وقت دیگر، «نصیرآباد» را به وضعیتی که ۵ روز پیش داشت، بر نمی‌گرداند.

در ادامه این گزارش می خوانیم:‌ نگهبان قبرستان، به میان جمعیت رفت و با صدای بلند فریاد زد: «ما این‌جا از دست معتادان و موادفروشان امنیت نداریم.» مردم، اهالی نصیرآباد، هم تأیید می‌کردند. روز پنجشنبه تنها قبرستان نصیرآباد نبود که حضور مسئولان دولتی را به خود دید، جاده‌ای که به مرکز ترک اعتیاد اخوان می‌رسید هم خودروهای اسکورت‌کننده ربیعی و نهاوندیان و ‌هاشمی و… را دید که می‌روند. شهریار از یک روز قبلش آماده شده بود؛ با شستن و تمیز‌کردن شهر و نصب بنرهای خوشامدگویی و پلیس‌های راهی که مرتب و منظم خبردار ایستاده بودند.

روزنامه «قانون» در یادداشتی با عنوان «از گور ناباوری تا گور خوابی» می نویسد:‌ همه دیدند که افرادی در منتهای فلاکت و فقر مادی و نکبت اعتیاد، شب های زمستانی را در گورهای خالی گورستانی در حاشیه تهران به صبح می رسانده اند. در حاشیه شهری که مرکز تجمع ثروت و قدرت این بوم و بر است. شهری که اختلاف بین فقرمطلق و غنای بی حد در آن به قدری ناچیز است که تصویر فردی در جست‌وجوی روزی میان سطل زباله در خیابان،در کنار خودرویی چند صد میلیونی و در سایه سار برجی چند ده میلیاردی، یک تصویر کاملا آشناست.چه بر این شهر گذشته است که تصویری چنین نفرت انگیز و حُزن آور در آن بسیاردیده می شود؟

در ادامه این مطلب می خوانیم:‌ ثروت، از فعالیت اقتصادی جامعه انسانی ایجاد و تکثیر می شود. این فرایند، متاثر از فرایند های دارای ارزش افزوده واقعی مانند تولید یا استخراج و پالایش و امثال آن است. اما توزیع این ثروت مستحصَل،همواره راه طمع و حرص و آز بشری را پیموده است. سرمایه میل به تکاثر دارد و آز بشر،تکاثر را منحصر می خواهد. هرچه تجمع ثروت بیشتر، آتش حرص بشر آزمند شعله ورتر و تلاش برای انحصار و تکاثر همزمان بیشتر. این است که ثروتمندان، ثروتمندتر می شوند و فقرا فقیرتر.خلقی برای تولید ثروتی کار می کنند که جز به اندکی از آن دست نمی یابند.

روزنامه «ابتکار» در گزارشی با عنوان «گورخوابی و تامین اجتماعی» نوشت: مسئله این نیست که چند نفر در کجای کشور در چه مدتی است که سرما و زمستان را به آغوش گور پناه می برند. مسئله این است که حتی یک نفر در یک شهر جایی برای خفتن و لقمه ای برای سیر شدن نداشته باشد. فقر، بی خانمانی و بی سر پناهی پدیده ای نیست که مختص عصر حاضر و کشور ما باشد، موضوعی است که در هر زمان و در هر سرزمینی وجود داشته است. آنچه معیار سنجش قرار می گیرد، نحوه برخورد جوامع با این ماجراست.

در ادامه این گزارش آمده است: در گذشته های دور کاروانسراها و حتی مساجد مامنی بودند برای در راه ماندگان و بینوایان. خانه های مردم نیز حتی می توانست پذیرای میهمان غریبه ای در بوران شبی سرد و ظلمانی باشد و بود.

گور خوابی هر چند که در مقدار نادر و اندک خود نشان دهنده آخرین حد فقر و نداری در کشور است، ولی فقر در سطوح بالاتر و صورتهای با سیلی سرخ شده از جهت تعداد و آمار، بخشهای بیشتری از جامعه را در بر گرفته است. نگاهی به کهنگی و فرسودگی لباس و پوشاک مردم در کوچه ها، خیابانها و معابر موید این مدعاست.