کارگاههای عبابافی نایین ، در محله ای از نایین واقع شده است که خانه های قدیمی و دستکند در دل زمین دارد. کارگاههای عبابافی به این دلیل در این خانه های قدیمی دستکند قرار داشتند که بافندگان در تابستان از گرمای کویری و آفتاب سوزان در امان باشند. عبابافی یکی از رشته های قدیمی صنایع دستی می باشد که در استان اصفهان بخصوص شهرستان نایین بسیار رایج است. این هنر چند صد ساله بوسیله کرک شتر یا پشم گوسفند بافته می شود.
محله محمدیه
در محله محمدیه مجموعه ای بسیار زیبا از تعدادی کارگاههای زیر زمینی عبابافی وجود دارد. تعداد این کارگاهها در حال حاضر تقریبا ۲۰ کارگاه می باشد ولی تا حدود ۵۰ سال قبل بیش از ۵۰ کارگاه وجود داشته است. این کارگاهها دستکند هستند و در دل زمین حفر گردیده که دلیل آن شرایط آب و هوایی منطقه با زمستانهای بسیار سرد و تابستانهای بسیار گرم است. در هر یک از آنها معمولاً ۸ تا۱۰ نفر مشغول بکار بوده اند ولی در حال حاضر ۱ تا ۲ نفر می باشند. قدمت تخمینی این کارگاهها حدود ۵۰۰ سال بوده که در قدیم ابتدا محل هنر شعربافی (پارچه های بسیار نازک و زیبا) بوده که کم کم اهالی این فن به عبابافی رو آورده اند.
دلیل آن هم استقبال بیشتر مردم بومی و سایر نقاط ایران از پارچه عبا و وجود مواد اولیه در دسترس شامل کرک شتر و پشم گوسفند می باشد که در رنگهای سرخ و خرمایی بیشتر برای فصل زمستان بافته می شود که طول هر طاقه عبا شش متر و وزن آن دو و نیم کیلوگرم است. دستگاه های عبا بافی از جنس چوب و نی بوده و شامل اجزایی مانند نوردهای عقب و جلو دستگاه دفتین و شانه در وسط و دو پدال برای باز کردن بین تارها و… می باشد. این کارگاهها سالانه هزاران گردشگر داخلی و خارجی را به خود می کشاند.
صادرات عبا
آنچه از گفته استاد کاران عبا باف بر می‌آید نشان از تجارت و داد و ستد فراوان کالاهای مختلفی از قبیل همین عبا در گذشته های نه چندان دور با کشورهای مختلف دارد به خصوص با همسایگان عرب زبان، بطوریکه در دهه ۱۳۵۰ سالیانه تا پنج هزار عدد عبا از این شهرستان صادر می شده است. اما اینک کارگاه های فراوان این محله تاریخی یکی پس از دیگری بازار و رونق خود را از دست داده و به ناچار مجبور به تعطیلی شده اند. از مشهورترین عبابافان این منطقه به علی آقا (علی بیگی) و جوان ترین عباباف به علی مدنیان محمدی میتوان اشاره کرد.
مراحل عبابافی
کرک شتر بعد از چیده شدن با آب شسته شده بعد از خشک شدن قسمت های نامرغوب از آن جدا می شود. قسمت های مرغوب توسط زنان خانه دار در چند مرحله موکشی می شود و کرک موکشی شده توسط ماشین برش و حلاجی می شود. کرک حلاجی شده توسط چرخهای نخ ریسی دستی به نخ تبدیل و به شکل دوک در می آید. تا این قسمت کار توسط افراد مختلفی انجام می گیرد. بافنده دوکهای آماده را با چرخ دستی بر روی ماسوره می پیچد.
ماسوره در هنگام بافت در داخل ماکو جای می گیرد. برای بافتن ابتدا بافنده با پای راست پدال راست را پایین می برد تا تارها از هم باز شود. بعد ماکو را از سمت راست از بین تارها عبور داده و از سمت چپ بیرون می آورد. بعد از بیرون آوردن ماکو وسط پود را تا یک وجب بالا می برد. (این کار برای این انجام می گیرد که بعد از دفتین زدن پود در لای تار قرار گیرد) سپس با دست راست دفتین را گرفته و با دو یا سه ضربه آنرا بر روی پود می زند. دوباره با پای چپ پدال سمت چپ را پایین می برد تا تارها به اندازه ماکو باز شود. سپس ماکو را از سمت چپ از بین تارها عبور می دهد. دوباره وسط نخ را بالا می برد و دفتین را دو یا سه مرتبه بر روی پود می زند.
آماده سازی
این کار به همین ترتیب تکرار می شود تا طول آن ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر پیش رود مقرا بافته شده بر روی نورد جلو پیچیده می شود. تا طول آن به ۶ متر افزایش یابد. عبا بعد از بافته شدن از دستگاه جدا شده است. در دستگاه دیگری که فقط شامل دو نورد عقب و جلو می باشد پرداخت و اتوکشی شده است . سپس برای دوخت آماده می گردد. این عباها همواره به کشورهای عربی حاشیهٔ خلیج فارس صادر گردیده و به مرغوبیت مشهور بوده است.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.