جستجوی شهر به شهر :
رزرو هتل رزرو هتل های شهر وان ترکیه

چهار باغ عباسی

تاریخ بروزرسانی :
۲۸ مهر ۱۳۹۸

عدد چهار ، در هنر و معماری ایران باستان بسیار تاثیرگذار بوده است. وجود ۴ عنصر اصلی تشکیل‌دهنده حیات که بر پایه‌ی حکمت ایرانیان شناخته شده و پاک شمرده شده است، برای ایرانیان جنبه‌ی تقدس داشته و نمادین بوده است. از این‌رو بهترین فرم پدید آمده در پلان‌های معماری نیز از ۴ طبعیت کرده و باعث چهار قسمتی شدن حیاط یا صحن تمامی بناهای ایران چه قبل از اسلام و چه بناهای پس از اسلام در ایران شده است. از بناهای تاریخی که از این عدد تاثیر پذیرفته‌اند، باغ‌های ایرانی را می‌توان نام برد. در میان باغ‌های ایرانی، آن دسته از باغ‌هایی که توسط معابر و گذرگاه‌ها به چهار قسمت تقسیم می‌شده‌اند را چهارباغ می‌نامیدند.

چهار باغ 1 چهار باغ عباسی

طبق یافته‌های باستان‌شناسی، اولین باغی که در ایران با فرم چهارباغ ساخته شده است، باغ پاسارگاد بوده که به دستور کوروش کبیر بنا شده است. طرح چهارباغ به دو شیوه در باغ‌های ایران اجرا می‌شده است.

چهار باغ 2 800x501 چهار باغ عباسی

شیوه‌ اول
در این شیوه، باغ را در قالب یک خیابان اصلی که از طول با گذرگاه‌های فرعی به چهار قسمت تقسیم شده است، می‌ساختند؛ مانند چهارباغ عباسی در اصفهان.

شیوه دوم
در این شیوه که نسبت به شیوه‌ی اول، کامل‌تر و دقیق‌تر است، تمامی مساحت باغ را با دو معبر متقاطع به چهار مربع یا مستطیل برابر تقسیم می‌کرده‌اند و در محل تقاطع یک حوض به عنوان عنصر مرکزی می‌ساختند. هر کدام از چهار مربع را هم با معابر متقاطع به چهار قسمت دیگر تقسیم می‌کردند. این تقسیم‌بندی با توجه به مساحت باغ، تا حد ممکن ادامه داشته است؛ مانند باغ گلشن در طبس.

چهارباغ 3 چهار باغ عباسی

این چهارباغ در واقع مجموعه‌ای از چند چهارباغ است که نام یکی از آن‌ها را بر تمامی مجموعه نهاده‌اند و در اطراف یک خیابان اصلی بنا شده‌اند.

چهارباغ عباسی و چهارباغ بالا بعد از تعیین اصفهان به عنوان پایتخت در عصر شاه عباس اول و به دستور ایشان ساخته شده‌اند. چهارباغ پایین به دستور رضاشاه پهلوی و با همان طرح چهارباغ صفوی ساخته شده است.

چهار باغ عباسی 4 چهار باغ عباسی

چهارباغ عباسی از سی‌و‌سه پل شروع می‌شود و به سمت شمال شهر امتداد می‌یابد و چهارباغ بالا نیز از سی‌و‌سه پل شروع می‌شود و به سمت جنوب شهر تا دروازه‌ی شیراز ادامه دارد. در واقع این سی و سه پل است که خیابان اصلی چهارباغ بالا و چهارباغ عباسی را به یکدیگر مرتبط می‌کند. چهارباغ پایین نیز در امتداد چهارباغ عباسی به سمت شمال شهر ساخته شده است.

چهار باغ عباسی 5 چهار باغ عباسی

در گذشته جوی آبی از میان خیابان تا زاینده‌رود جریان داشته است و در محل تقاطع‌ها حوض‌هایی نیز ساخته بودند. در خیابان، مسیری خاص برای افراد سواره تعبیه شده بوده است و در دو طرف خیابان درختان چنار به موازات خیابان و در دو ردیف کاشته شده بودند.

چهار باغ عباسی 6 چهار باغ عباسی

در دوره‌ی صفویه سرتاسر خیابان تا کنار رودخانه پوشیده از باغ‌های باشکوه بوده است که میان امرا برای ساخت عمارت تقسیم شده بودند. البته به عموم مردم هم حق تفریح در باغ‌ها و استفاده از ثمرات آن‌ها را داده بودند. در سمت غرب خیابان، باغ‌های تخت، هشت‌گوشه (هشت بهشت) و تاکستان قرار داشتند و در سمت شرق خیابان باغ‌های بلبل، توت و درویشان قرار داشتند. البته در حال حاضر غیر از باغ هشت‌گوشه مابقی به طور کامل از بین رفته‌اند.

چهار باغ عباسی 7 چهار باغ عباسی

چهارباغ از دید مورخان و جهان‌گردان
توصیف چهارباغ عباسی در بسیاری از متون تاریخی عصر صفوی وجود دارد که از آن میان می‌توان به تاریخ عالم‌آرای عباسی نوشته‌ی اسکندربیگ منشی، تاریخ عباسی (روزنامه‌ی ملا جلال) نوشته‌ی ملا جلال منجم یزدی و روضه‌الصفویه نوشته‌ی جنابدی اشاره کرد.

چهار باغ عباسی 8 چهار باغ عباسی

همچنین جهانگردان بسیاری در دوره‌های صفویه و قاجار بعد از مشاهده‌ی چهارباغ به توصیف آن در سفرنامه‌هایشان پرداخته‌اند. از پی تیرو دلا واله، جهانگرد ایتالیایی گرفته تا سانسون فرانسوی و … .

شوالیه شاردن جهانگرد معروف فرانسوی که در دوره‌ی سلطنت شاه عباس دوم و شاه سلیمان صفوی مدت زیادی را در ایران حضور داشته است، چهارباغ را گردشگاه مشجر عمومی اصفهان نامیده و ضمن توصیف چهارباغ می‌گوید:

این خیابان زیباترین معبری است که من تاکنون دیده و شنیده‌ام.

بی‌لطفی قجری‌ها در حق چهارباغ

بیشتر ابنیه‌ی تاریخی اصفهان در دوره‌ی قاجار با بی‌مهری مواجه شدند و از عظمت و شکوه آن‌ها کاسته شد. چهارباغ نیز از این قاعده مستثنی نبوده و اگر توجه و محافظت مردم مانع نمی‌شد، در همان زمان به کلی از بین می‌رفت.

سلطان مسعود میرزا معروف به ظل‌السلطان، بزرگ‌ترین پسر ناصرالدین شاه که از سوی پدر، حاکم اصفهان شده بود، دستور تخریب چهارباغ را صادر کرد و عمال وی برای تخریب باغ شروع به قطع درختان کردند. خبر این ماجرا به حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی از علمای برجسته‌ی آن زمان اصفهان رسید.

چهار باغ عباسی 6 1 چهار باغ عباسی

ایشان به طلاب مدارس دینی دستور دادند تا مانع تخریب چهارباغ شوند. طلاب فورا به چهارباغ رفته و بعد از درگیری مفصلی که با عمال ظل‌السلطان داشتند، موفق شدند آن‌ها را بیرون کرده و مانع قطع مابقی درختان شوند.

البته امروز نیز باید مسئولین امر هشیار باشند و به بهانه‌ پیشرفت و توسعه‌ شهر اصفهان، مجوز قطع این درختان کهنسال را صادر نکنند تا مانند چندی پیش طرح‌هایی نظیر گسترش شبکه‌ی ریلی قطار شهری، منجر به قطع تعدادی از این درختان نشود.

چهار باغ عباسی 10 چهار باغ عباسی

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
[امتیاز: 0 میانگین: 0]
           
برو بالا
 

نظر کاربران :

  • احمدحمیدی

    سلام از وقتی راه ماشین رویی خیابان چهارباغ عباسی را بستند این خیابان بسیار زیاد خلوت وبی صدا وکم رفت آمد شده وبی رونق بخصوص برای کسبه ومغازه داران این خیابان وخیابانهای اطراف ، که روز به روز این بی رونقی بیشتر داره میشه وواقعا همه کسبه این خیابان روزبه روز ضعیفتر میشوند ،که ایکاش مسئولین وشهرداری اصفهان قبل از اقدام به بستن چهارباغ شرایط بی رونق شدن کار کسبه چهارباغ را درک میکردند واین درحالیست که اداره دارائی همچنان بیرحمانه مالیات کسبه چهارباغ را اضافه میکنندددرحالیکه توان پرداخت ندارندواین ظلم، بسیارظالمانه است ازطرف مسئولین شهرداری،ودارائی ،اماکن و….. به مغازه داران خیابان چهارباغ عباسی ،خداکنه کمی مسئولین بفکر جبران بیفتند ان شاء الله

    ۲۱ تیر, ۱۳۹۸ پاسخ دادن
  • سید محمد حسینی

    دست شهردار اصفهان درد نکنه. خیلی محل زیبایی ساخته .ما ک لذت بردیم

    ۹ اسفند, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • الهام حاجی زاده

    در خیابان چهارباغ نخیلی عمارت ها و بناهای زیبای ساخته شده بود و مربوط به دوران صفویه است ولی دوران قاجار یکم به این بنا ها رسیدگی نشد و کمی از این بناها تخریب شد امیدواریم از این به بعد بیشتر به این بنا ها توجه کنند

    ۹ بهمن, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • مهرنوش زاده رفيع

    خيابان چهار باغ زماني چنان رونق و زيبايي داشت با وجود عمارتها و رودخانه ميان آن كه ضرب المثل كسي كه خود را از شاه هم بالاتر مي بيند از آن اقتباس شده”حتي با شاه هم تو چهار باغ قدم نمي زنه”

    ۱۲ دی, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • آرش واعظی

    هوای بارانی این باغ در شب بسیار دلنشین است روحتان را تازه میکند.

    ۱۰ دی, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    تخت جمشید روستای کندوان زیبایی های گیلان سد شاه عباسی طبس اماکن دیدنی یزد