پل آق قلا ، یادگاری از صفویان که قدمتی ۸۰۰ ساله دارد و در تاریخ ۲۷ خرداد ماه ۱۳۵۱ به شماره ۹۱۹ به ثبت تاریخی رسیده است. این پل در بافت قدیم شهر واقع شده و از آثار تاریخی این شهرستان به شمار می رود. دو قسمت جنوبی و شمالی شهر توسط این پل بهم متصل می شوند و هم اکنون برای وسایل نقلیه کاربرد ندارد. سبک معماری خاص و هوشمندانه این پل تاریخی، از ویژگی های منحصر به فرد پل تاریخی آق قلا می باشد.
پل آق قلا (آق قلعه) که در ابتدای بافت قدیم شهر آق قلا و بر روی رودخانه ی گرگانرود ساخته شده است در دوره صفوی مرمت شده است. دارای آجرکاری های ارزشمند می باشد. این پل، دو قسمت شمالی و جنوبی شهر را به هم متصل می کند. دارای پنج چشمه با ساختمان قدیمی است که تعمیراتی در آن صورت گرفته است. برخی به استناد شباهت تزیینات آجری آن معتقدند که پایه های این پل مربوط به دوران سلجوقی و طاقها و بدنه آن متعلق به دوره صفوی است. در بخش تحتانی این پل از آجرهای دیوار تاریخی گرگان استفاده شده است. همین امر نیز باعث شده است تا برخی ساخت آنرا به دوره ساسانی نسبت داده اند.
معماری پل آق قلا
مصالح ساخت پل، آجر و ملات گچ و آهک می باشد که در تعمیرات و مرمت آن به اجبار از سیمان نیز استفاده کرده اند. پل قدیمی آق قلا از پنج چشمه با طاق جناغی و پایه های مستحکم تشکیل شده است. جالب است بدانید پایه هایی که در جهت شرقی ساخته اند مخالف جریان آب طراحی شده اند تا براحتی جرایان آب را بشکافند. ولی در جهت غربی عکس این مسئله اتفاق افتاده، پایه ها موافق جریان آب و به صورت نیم دایره می باشند. علاوه بر آن نقش پشتیبان بدنه پر را به عهده دارند.
این پل قدیمی با طول ۷۰ متر و عرض گذرگاه چهار متری و ارتفاع تقریبی ۱۴ متر از سطح آب از نمونه های تاریخی و فوق العاده در این شهرستان می باشد. از مدتی پیش، پل دیگری بر رودخانه گرگانرود ساخته شده است که با احداث آن رفت و آمد از روی پل قدیمی صورت نمی گیرد و تنها به عنوان یکی از آثار تاریخی برای عبور و مرور عابران پیاده و گردشگران استفاده می شود.
در گذشته یک باب ساختمان مخصوص انجام امور گمرکی نیز در مجاورت جنوبی پل بوده است که امروز اثری از آن نیست. در عکسی که در دوره ناصرالدین شاه، از این پل گرفته شده، دو مناره در کنار پل دیده می شود. که اکنون از این مناره ها اثری نیست. سبک معماری خاص و هوشمندانه این پل تاریخی، از ویژگی های منحصر به فرد پل تاریخی آق قلاست، بنای آن در دوران شکوفایی هنر آجرکاری در ایران آغاز شده است. قدمت و اهمیت تاریخی و فرهنگی این پل باعث شده که این اثر تاریخی در ردیف یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری کشور قرار گیرد. این پل به شماره ثبت ۹۱۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
مرمت و بازسازی
آنچه در سیل به پل های تاریخی آسیب می رساند معمولا شدت سیل نیست. بلکه تداوم آن است که به ملات و آجرها صدمه میزند از مقاومت آنها می کاهد. از آنجا که دهانه های این پل به خوبی آب را تخلیه می کند. آسیبی به مصالح آن وارد نشده است. سال ۱۳۹۱ بخشی از پل آق قلا در اثر سیلاب دچار آسیب شد كه این قسمت مرمت شده است. هم اکنون با وجود عبور حجم بالای آب از دهانه پل تاریخی شهرستان، خطری این سازه متعلق به دوران صفویه را تهدید نمی كند. قابل ذکر است که در محوطه این پل کاوش های باستان شناسی انجام شده و آثاری به دست آمده که بصورت سایت موزه قابل مشاهده است.
نحوه دسترسی به پل آق قلا
آدرس: استان گلستان، ۱۸ کیلومتری شمال گرگان، آق‌قلا
فاصله آق قلا تا شهر گرگان تقریبا ۲۰ کیلومتر و فاصله این شهر تا بندرترکمن ۴۰ کیلومتر و تا گنبد کاووس ۸۳ کیلومتر است.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.