موزه گرمابه و تاریخ شهر فاروج

موزه گرمابه و تاریخ شهر فاروج یکی از جاهای دیدنی این شهر می باشد . حمام خزینه ای فاروج از بناهای دوره قاجاریه و در جنوب شرقی شهر و در بافت قدیمی واقع شده است . این حمام قدمتی حدود دویست سال قدمت دارد که توسط یزدی های مقیم فاروج ساخته شده است مساحت این حمام۳۳۰ مترمربع می باشد .
حمام فاروج دارای دو در ورودی می باشد، یک در از خانه صاحب حمام (سرایه دار) برای افراد خاص و در دیگر از داخل کوچه که در اصلی و برای عموم بوده که با دو پله وارد هشتی حمام با عرض ۵/۱ و طول ۲۰/۳ می شویم و راهرویی به طول ۳۰/۳ و عرض ۵۰/۱ که با ۷ پله وارد رختکن می شویم. آب حمام از قنات جعفر آباد تأمین می شده و سوخت مخزن آن در ابتدا با چوب و در سال های آخرفعالیت حمام با روغن سیاه بوده است.

در کنار در ورودی، سمت چپ (شرقی) اتاقی ۳ در۳ که محل امانت وسایل می باشد قرار دارد. رختکن به شکل چلیپایی به طول ۵/۸ و عرض ۴ متر و حوض آبی به شکل دایره در وسط با قطر بیرونی ۸۰/۱ و درونی ۲۰/۱ قرار دارد و دور تا دور رختکن دارای سکوهایی جهت نشستن می باشد، در ضلع شمالی آن دریچه ای به ابعاد۶۰ در ۸۰ به آب انبار حمام باز می شود و در ضلع غربی آن نیز دریچه ای با همان ابعاد به محل شتشو (حمام) باز می گردد. سقف حمام نیز کلمبو و ضربی آن با آجر زده شده است. این حمام در تاریخ۲/۵/۸۷ به شماره ۲۳۱۰۷ ثبت شده است.

غرفه های موجود در موزه حمام فاروج

 سربینه

محوطه ورودی حمام به وسیله یک پله و همراه با یک انحنای ملایم به هشتی کوچکی وصل می‌شود. با عبور ازچند پله با همان انحنا به سربینه یا رختکن می‌ رسیم که زیباترین بخش حمام است. سه غرفه استاد حمامی(سر حمومی)، غرفه انگور و غرفه مراسم شیرواره چیدمان شده است .

غرفه استاد حمامی (سر حمومی)

حمامی (استاد حمام ) صاحب یا اجاز ه دار و گرداننده حمام بود كه پشت دخل می نشست و در واقع بالاترین منصب را در حمام او داشت . او افزون بر نشستن پشت دخل و حفظ پول و اشیا ی قیمتی مشتریان، وظایف دیگری نیز بر عهده داشت از جمله آنها گرم نگه داشتن آب، رفت و روب گرمابه، خوشبو كردن فضای آن و … است.

غرفه انگور

انگور از میوه هایی است كه از زمان های بسیار قدیم مورد استفاده بشر قرار گرفته است .از دیرباز کشت انواع انگور در این شهرستان رواج داشته است .انگور فاروج به عنوان برترین و شاخص ترین محصول باغی منطقه مطرح بوده است و به علت وجود آب و هوای مناسب این محصول با کیفیتی مطلوب تولید و عرضه می شود . تاکستان های فاروج شهره خاص و عام می باشد. برخی از انواع انگوری که در این روستا کشت می شود عبارتند از : ۱: عسکری ۲: یاقوتی ۳: شانی ۴: فرخی  ۵: کشمشی ۶: ریش بابا ۷ : چفته(دیوانه) ۸ : خلیلی

غرفه مراسم شیرواره (shir-wara) یا واره یا آلچیق

دامداری در این شهرستان در کنار کار زراعت و باغداری به عنوان شغل دوم محسوب می شود و به علت وجود مراتع خوب و همچنین تامین علوفه دام ها توسط خود کشاورزان، دامداری از رونق نسبتا خوبی برخوردار است. در روزهای سخت كم شیری گوسفندان كه شیر گوسفندان یك خانواده برای گذراندن زندگی آنان بسنده نمی كرد , اهالی دست یاری به سوی هم دراز می كردند و با بستن پیمان « شیرواره » و قرض دادن شیر به هم , باری از دوش هم بر می داشتند .این سنت به هزاران سال قبل برمی گردد و در اغلب مناطق ایران زمین وجود داشته است .

گرمخانه

فضای گرمخانه، مربع شکل است که پوشش گنبدی شکل سقف مشتمل بر نورگیرها قرار دارد. در اطراف گرمخانه ، غرفه های دلاک ، عطاری ، نمازخانه وباستان شناسی و در سمت غربی آن ، خزینه حمام قرارگرفته است كه سطح آن از سطح گرمخانه كمی بلندتر است.

غرفه دلاک

دلاکی از اركان مشاغل حمام بود. دلاکان جزو خدمة حمام بودند وكار شست و شوی مشتریان حمام را بر عهده داشتند. دلاكها بسته به بزرگی حمام بیش از دو یا سه نفر بودند. هر مشتری با دلاك خاصی طرف بود و كار مشتری را تا آخر یك دلاك انجام می‌داد . دلاك ها به غیر از كار استحمام كارهایی نظری حجامت و جراحی های كوچك و كشیدن دندان ، كیسه كشی ،  صابون زنی ، مشت و مال ، خال كوبی ، حنابستن و … را نیز انجام می‌دادند .

غرفه عطاری

در قدیم الایام ، عطاری بنیان طب سنتی این سرزمین را تشکیل می داده اند. شهر فاروج به دلیل داشتن پوشش گیاهی متنوع و کوهپایه ها و دشت های آکنده از انواع گیاهان دارویی یکی از غنی ترین سرزمین های کشور در زمینه گسترده طب گیاهی به شمار می رود. از مهم ترین گونه های دارویی باید ازكانی ، گل گاوزبان ، اسطوخودوس ، آنغوره ، مخلصه ، آویشن ، كاكاتو و ….. نام برد كه در غرفه عطاری با فضا آرایی زیبایی بخشی از گیاهان دارویی به نمایش در آمده است.

غرفه شخصیت های فاروج

به منظور آشنایی هرچه بیشتر با شرح حال بزرگان این دیار، غرفه شخصیت های فاروج برپا شده است و در کنار تندیس های به نمایش درآمده در این موزه ، اطلاعاتی پیرامون شخصیت ها ، ارائه شده است. از جمله این تندیس ها می توان به تندیس آیت الله نجفی قوچانی و … اشاره نمود.

غرفه باستان شناسی

این غرفه شامل ظروف تاریخی ابزارآلات مربوط به زندگی بشر در ادوار مختلف می باشد.

صنایع دستی ، جوراب بافی

صنایع دستی در استان خراسان شمالی كه سكونت گاه اقوام مختلف كرد ، تركمن ، ترك ، كرمانج ، فارس و تات است از تنوع و گوناگونی كم‌نظیری برخوردار می‌باشد جوراب بافی ، كیسه حمام ، سفره محلی(گلیم) ، قالی بافی ،تابلو فرش ، پارچه بافی(چادر شب) که توسط مردم این شهرستان بافته می شود.

غرفه جوراب ها و دستكش ها که مختص این منطقه است ، این جوراب ها و دستكش ها توسط پنج میل كوتاه چوبی و به كمك دستان زنان از پشم های زنگین بافته می شود . نقوش روی جوراب ها و دستكش ها برگرفته از حیوانات واشیائی است كه در آن مناطق وجود دارد .