موزه نفت سبزوار، نخستین موزه صنعت نفت ایران (پیش از راه اندازی طرح موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت) است که در سال های میانی دهه ۱۳۸۰ در این شهرستان با همت کارکنان شرکت پخش فرآورده های نفتی این منطقه راه اندازی شد.شهرستان سبزوار در حوزه نفت از تاثیرگذاران در ملی شدن صنعت نفت بوده است؛ این درحالی است که شهرستان سبزوار به عنوان نخستین شهر دارای موزه صنعت نفت در کشور مطرح است.
باتوجه به اینکه این پمپ بنزین یکی از باقدمت‌ترین جایگاه‌های عرضه فرآورده‌های نفتی بود، به اولین موزه نفت کشور تبدیل شد. تغییری در نمای بیرونی موزه ایجاد نشد و از این نظر نمای آن دارای ارزش است اما نمای داخلی به کلی تغییر کرد.جایگاه عرضه فرآورده های نفتی در شهر سبزوار در سال ۱۳۱۸ خورشیدی توسط شرکت نفت انگلیس و ایران خریداری شد و تحت عنوان جایگاه شرکتی مورد بهره برداری قرارگرفت. این جایگاه تا سال ۱۳۷۴ به فعالیت ادامه داد و پس از آن بر اساس مصوبه شماره چهارصد و نود هیات مدیره شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران، مقرر شد جایگاهِ شرکتی و غیرعملیاتی سبزوار که بلااستفاده مانده بود، به موزه دائمی صنعت نفت تبدیل شود.
جایگاه موصوف از سال ۱۳۷۴ غیرعملیاتی تشخیص داده شد و با پیگیری های به عمل آمده از سوی منطقه و تصویب هیات مدیره شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران، این محل با مساحتی حدود ۵۰۰ متر مربع با هدف ترویج فرهنگ بهینه سازی مصرف سوخت و به تصویرکشیدن گوشه ای از تلاش خستگی ناپذیر کارکنان صنعت نفت، به موزه نفت تغییر کاربری یافت. سرانجام موزه نفت سبزوار در سال ۱۳۸۲ با حضور مدیرعامل وقت شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران، رسما به بهره برداری رسید.
این موزه که جایگاه پخش بنزین و فرآورده های نفتی بود، ابتدا تحت عنوان ساختمان شرکت ملی نفت انگلیس و ایران شناخته می شد که پس از ملی شدن صنعت نفت در سال ۱۳۲۹ به ساختمان شرکت ملی نفت ایران تغییر نام داد. مرکزیت سبزوار در امر ذخیره سازی و پخش فرآورده های نفتی در بخش های وسیعی از شمال شرق کشور از جمله دلایل شکل گیری این موزه بوده است. در موزه نفت سبزوار، بیش از ۲۱۰ قلم شی شناسایی، ثبت و کدگذاری شده است که از جمله آنها می توان به لوازم ابزار دقیق، لوازم آزمایشگاهی، آتش نشانی، پالایشگاهی، پمپ های روغن و بنزین، ولو، موتورهای دیزلی و انواع پیمانه اشاره کرد.
مجموعه موزه نفت سبزوار از دو بخش بیرونی و داخلی تشکیل شده که در بخش بیرونی آن ، قطعات قدیمی، مکانیکی، ماکت، دکل حفاری، تندیس شهید تندگویان، تلمبه های قدیمی و شیرآلات و … و در بخش داخلی موزه ، گالری عکس از آغاز فعالیت تاکنون، لوازم اندازه گیری فرآورده، ماکت مربوط به مراحل اکتشاف تا مصرف و نمایشگاه کاریکاتور نفت که در کشور بی نظیر است، به نمایش گذاشته شده است .
از سال ۱۳۸۲ تا سال قبل، به مدت ۱۳ سال، این موزه تنها موزه نفت کشور بود تا اینکه در دی ماه سال ۱۳۹۵ موزه نفت آبادان به بهره‌برداری رسید. در شهر مسجد سلیمان نیز یک موزه نفت در آینده‌ای نه چندان دور به بهره‌برداری خواهد رسید.
در حال حاضر نیز این موزه عنوان اولین موزه صنعت نفت ایران را به خود اختصاص داده که قبل از آغاز طرح موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت، راه اندازی شده است. همچنین این مجموعه با توجه به همکاری خوب منطقه با ارگان ها و ادارات سطح شهرستان، خصوصا ارگان های آموزشی و پژوهشی، سالانه میزبان حدود بیش از چهارهزار نفر دانشجو، دانش آموز و دیگر علاقه مندان است.
قرار داشتن موزه نفت در شهرستان سبزوار شاید امری عجیب به نظر برسد و بیشتر مورد انتظار است که این موزه در شهرهای نفت‌خیز و جنوبی کشور وجود داشته باشد، اما با اندک نگاهی به تاریخ شهر سبزوار این مکانیت بی‌ربط به نظر نمی‌آید. در واقع از هفت نماینده‌ای که با پیگیری دکتر مصدق ملی شدن صنعت نفت را دنبال می‌کردند، دو نماینده‌اش، نمایندگان مردم سبزوار در مجلس شانزدهم بودند. ضمن اینکه دانشگاه حکیم سبزواری، دانشکده‌ای با عنوان دانشکده نفت و پتروشیمی با رشته‌های مرتبط دارد.
موزه نفت در بلوار بهار سبزوار واقع شده است و امکان بازدید از این موزه هر روز عصر برای علاقمندان به تاریخ و پژوهشگران به صورت رایگان فراهم است.
رئیس میراث فرهنگی سبزوار با اشاره به ثبت ملی این موزه نیز گفت: میراث فرهنگی با ملی شدن این موزه موافق است زیرا نمای بیرونی قدیمی است و ارزش ثبت دارد. پیگیری می‌کنیم که این اتفاق رخ دهد که نمای بیرونی ساختمان تغییری در آن حاصل نشود. مراحل کارشناسی این امر باید انجام شود و در نهایت اگر اثر قابل ثبت باشد به ثبت ملی خواهد رسید.
همچنین در سال گذشته با توجه به تلاش و پیگیری مدیریت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت، پروانه تاسیس موزه نفت سبزوار در تاریخ ۲۷ تیر صادر شد و مراحل ثبت ملی آن در حال انجام است.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.