جستجوی شهر به شهر :
رزرو هتل رزرو هتل های شهر وان ترکیه

مصلی مشهد

تاریخ بروزرسانی :
۱۶ آبان ۱۴۰۰

بنای مصلی مشهد با قدمتی بیش از ۳۵۰ سال در فاصله یک کیلومتری ضلع شرقی میدان پنجراه پائین خیابان معروف به نواب صفوی در کنار بلوار مصلی واقع شده است. ظاهرا در گذشته این بنا از نظر موقعیت در مکانی قرار داشته که نظر هر مسافر یا زائر تازه وارد در عزیمت به مشهد مقدس را از بیرون حصار شهر به سوی دروازه پائین خیابان بخود جلب می‌نموده است. مصلی از نظر نقشه وطرح کلی ساختمان شامل ایوانی مرتفع و دو ایوانچه منتهی به فضاهای چهار ضلعی در طرفین بصورت قرینه است. که ایوان آن رو به قبله و بر فراز فضاهای مربع یا رواق گنبدهایی کم خیز بنا شده است.

مصلی مشهد1 800x629 مصلی مشهد

تاریخچه بنا

پیش از اینکه مصلی پایین خیابان در عهد صفوی ساخته شود، مصلی دیگری در بخش جنوب شرقی حصار وجود داشت. مصلی مذکور را در دوران تیموریان بنا نهادند و مورد استفاده مردم بود. در اوایل حکومت سلسله صفوی، لشگر ازبک‌ها همواره بخش‌هایی از خراسان را تهدید می‌کردند. به این ترتیب بود که مصلی تیموری به مکان ناامنی تبدیل شد زیرا فاصله زیادی با شهر مشهد داشت. در زمان حکومت شاه سلیمان صفوی تعدادی از خیرین شهر مشهد مقدس پیشنهاد ساخت مصلی را ارائه دادند. یکی از این خیرین میرزا صالح نام داشت که مدرسه‌های متعددی همچون مدرسه نواب را در مشهد ساخته بود.
مصلای مشهد را در گذشته با نام مصلای پایین خیابان می‌شناختند. همچنین امروزه هم بسیاری این نام را به کار می‌برند که وجه تسمیه خیابان محل ساخت مصلی است. در‌ واقع بالا خیابان خیابانی است بالای سر مبارک امام رضا (ع) بوده و پایین خیابان پایین پای حضرت قرار داشت.

مصلی مشهد2 800x600 مصلی مشهد

معماری بنا

مصلی پایین خیابان مشهد ایوانی بزرگ و دو ایوانچه در اطراف خود دارد. این دو ایوانچه فضای مربع شکل متقارنی دارند. ایوان اصلی بنا رو به قبله بوده و بر روی فضاهای مربع یا رواق، گنبد هایی با خیز کم ساخته شده است. پوشش داخلی ایوان گنبد، با کاشی های دوران صفویه پوشیده شده و در داخل بنا نیز کتبه ای مزیین به مضامین آیات قرآنی به خط ثلث مشاهده می شود.

علاوه بر کتیبه های معرق کاری شده زیبا، تزییناتی مانند گچ کاری، مقرنس کاری و درود گری نیز در این بنا وجود دارد. تزیینات این بنا دارای نقوش اسلیمی بسیار ظریفی هستند. این نقوش یکی از ویژگی های معماری مصلی خیابان پایین می باشند. این طرح یک شمسه بزرگ مرکزی دارد که درست در تیزۀ ایوان جای گرفته. شمسه های دیگری نیز در پایین ایوان دیده می‌شوند. البته خطوطی مربوط به طرح های گره در دوران اسلامی نیز در این بنا وجود دارد که بخشی اعظمی از آن ها بر اثر حملۀ روس ها به مشهد تخریب شده اند.

تنها محراب بنا در دیوار انتهایی ایوان رو به قبله ایجاد شده و علاوه بر دارابودن تزئینات متنوع نام معمار حاجی شجاع‌بنای اصفهان در کتیبه پیشانی آن نقش شده است در بخش انتهایی تزئینات لبه طاق ایوان ودر دو سوی آن اشعاری به فارسی با قلم شیوای نستعلیق به رنگ زرد بر زمینه آبی نگارش یافته که ماده تاریخ ایجاد بنا در ابیات آن نهفته است. به استناد این کتیبه بنای مصلی در زمان شاه سلیمان از سلاطین صفویه در سنه ۱۰۸۷ ه. ق بنیان گردیده است.

مصلی مشهد4 مصلی مشهد

معمار اصفهانی بنا

حاجی شجاع، بنای اصفهانی است که وظیفه طراحی و معماری مصلای پایین خیابان مشهد را به عهده داشته است. نام این استاد زبردست را می توانید در قسمت پایین ایوان مشاهده کنید. وی از معماران معروف و برجسته قرن ۱۱ محسوب می شود و یکی از مرمت کنندگان بنای مسجد گوهر شاد پس از زلزله مخرب سال ۱۰۸۴ هجری قمری نیز می باشد. در انتهای ایوان محرابی وجود دارد که با کتیبه ای تزیین شده است. روی همین کتیبه نیز سال دقیق ساخت بنا یعنی سال ۱۰۸۶ هجری قمری درج شده است. این سال مقارن با حکومت سلطان سلیمان صفوی بوده است.

نکته آخر

این مصلی در فاصلۀ یک کیلومتری از ضلع شرقی پایین خیابان و درست در حاشیۀ بلوار مصلی واقع شده است. در گذشته، این بلوار مکان رفت و آمد زائران و مسافران زیادی بود. به همین دلیل بنای مصلی خیابان پایین در گذشته نیز یکی از جاذبه های گردشگری شهر مشهد محسوب می شد. در حاضر نیز این مصلی یکی از میراث تاریخی و فرهنگی شهر مشهد است که سالانه توجه بسیاری از زائران و مجاوران حرم رضوی را به خود جلب می کند.

به شما توصیه می کنیم که در سفر خود به مشهد مقدس، از این مکان تاریخی جذاب دیدن کنید.

مصلی مشهد3 مصلی مشهد

این مطلب توسط آقای امیر طاهری ارسال شده است .

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
[امتیاز: 0 میانگین: 0]
           
برو بالا
 

نظر کاربران :

هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *