مراسم سنتی ‘صلات’

منظور از ‘صلات’ اعلان عزا می باشد و مراسم سنتی صلات قرنهاست که بر فراز گلدسته‌ها و ارتفاعات حرم مطهر رضوی انجام می‌شود و پس از طلوع آفتاب روز اول محرم الحرام پس از کسب اجازه از حضرت رضا(ع) و ذکر صلوات خاصه این امام همام، مقابل پنجره فولاد صحن انقلاب اسلامی ذاکرین و پیر غلامان امام حسین(ع) ملبس به لباس خدمت آستان مقدس حضرت رضا(ع) و پیراهن سیاه و شال عزا بر بلندای گلدسته‌ها اقدام به خواندن ترجیع بند معروف محتشم کاشانی و عرض ارادت به ساحت مقدس حضرت رضا(ع) می‌کنند. مراسم سنتی ‘صلات’، به عنوان اعلام عزای سالار شهیدان، روز یکشنبه با حضور زائران و مجاوران در حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) برگزار شد. در اجرای این مراسم براساس سنت هر ساله، صبح نخستین روز از ماه محرم، خادمان حرم مطهر رضوی در رواق دارالحکمه جمع شده و پس از تلاوت قرآن کریم و مداحی یکی از مداحان، در حالی که آوای ‘این هلال ماه غم، یا هلال زینب است، اهل عالم را همه واحسین را برلب است، تسلیت یابن الحسن، تسلیت یابن الحسن’ را سر داده بودند به سوی گلدسته های حرم ملکوتی امام هشتم (ع) حرکت کردند. در ادامه مراسم ، ۳۲ نفر از ذاکرین اهل بیت (ع) از خدمه، خدمتگزاران و کارکنان آستان قدس رضوی در بالای گلدسته های شمالی و جنوبی صحن جمهوری اسلامی(هر گلدسته ۱۶ نفر) و ۲۴ نفر نیز بالای گلدسته های ایوان طلا و ایوان عباسی عباسی صحن انقلاب اسلامی (هر گلدسته ۱۲ نفر) برای اجرای مراسم صلات مستقر شدند. در اجرای این مراسم نوای ‘الصلات ایها المومنین’ از گلدسته های حرم رضوی برخاسته و نگاه همه حاضرین در صحن به گلدسته ها دوخته شد، گویا چشم های عاشقان اهل بیت (ع) در سرمای هوا به دنبال بهانه ای برای باریدن بود. خادمان پس از بانگ ‘الصلات’، ترجیع بند مرحوم محتشم کاشانی را به صورت همخوانی اجرا کردند: ‘باز این چه شورش است که در خلق عالم است، باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است، باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین، بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است، این صبح تیره باز دمید از کجا کزو، کار جهان و خلق جهان جمله در هم است، گویا طلوع می کند از مغرب آفتاب، کاشوب در تمامی ذرات عالم است، گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست، این رستخیز عام که نامش محرم است، در بارگاه قدس که جای ملال نیست، سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است، جن و ملک بر آدمیان نوحه می کنند، گویا عزای اشرف اولاد آدم است، خورشید آسمان و زمین نور مشرقین، پرورده ی کنار رسول خدا حسین،… بعد از اتمام ترجیع بند و عرض تسلیت فرارسیدن ایام محرم حسینی به ساحت امام هشتم (ع) خادمان با قرائت سلام بر سالار شهیدان و دعای فرج گلدسته ها را ترک کرده و بدین ترتیب صلات به پایان رسید. اما صلات پایان راه نیست بلکه مقدمه ای است برای شروع دو ماه عزا، اشک، سوز و ماتم و آه، گویا در این روزها آسمان و دلهای تمام آنان که از جنس نورند عجیب بی قراری می کند و زمین داغ دلش تازه می شود، نقاره ها خاموش و حرم سیاهپوش گشته است. با هرکه در صحن انقلاب حرم رضوی روبرو می شوی گویا نفسهایش سایه ای از غم دارند و در آتشی از حسرت می سوزند، حسرتی برای حضوری با حدود هزار و ۴۰۰ سال تاخیر که ای کاش بودند و در آن زمان که امامشان ندای ‘هل من ناصر ینصرنی’ سر داد به یاریش می شتافتند.