جستجوی شهر به شهر :
رزرو هتل رزرو هتل های شهر وان ترکیه

مراسم جالب عروسی بختیاری

تاریخ بروزرسانی :
۲ اردیبهشت ۱۳۹۹

مراسم ازدواج و عروسی بختیاری ها از آن دسته مراسم هایی است که توجه زیادی به آن می شود و خیلی مفصل و بسیار زیبا برگزار می شود.مراسم جالب عروسی بختیاری با آداب و رسوم کامل آن برگزار می شود و از خوشرنگ ترین مراسم ها میان قوم های مختلف می باشد.مراسم عروسی بختیاری ها همراه با رنگ های شاد و صدای سرنا و ساز و دهل است.

در این مراسم موسیقی اصیل و غنی و بسیار زیبای بختیاری ها به همراه آواز و زبان شیرین آن ها به گوش می رسد و همچنین رقص قوم بختیاری به این جشن حال و هوای دیگری می بخشد.به ترانه هایی که به مناسبت مراسم ازدواج خوانده می شود دوالالی می گویند که از دو کلمه ” دُوا ” به معنی داماد و” لالْ ” یعنی عروسک تشکیل شده و “ی ” آخر یای نسبت است و ترجمه روان این کلمه عروس دامادی می شود.

ازدواج بختیاری مراسم جالب عروسی بختیاری

در کل شعرها و نغمه هایی که در این مراسم خوانده می شوند ، هر کدام معنا و مفهوم خاص خودشان را دارند و برگرفته از آداب و سنن ازدواج بختیاری ها است.یکی از رقص های معروف بختیاری ها دستمال بازی است که در شب عروسی انجام می شود. در این مراسم زنان، دختران و مردان در یک دایره قرار می گیرند و دو دستمال شروع می کنند به اجرای حرکت های گروهی . آن ها با لباس های رنگی حرکات یکسانی را اجرا می کنند و این حرکات یکی از به یادماندنی ترین بخش هایی است که در عروسی ها اجرا می شود.

این مراسم آداب و رسوم های بسیار جالب و جذابی دارد که نشان از افکار و اعتقادات بختیاری ها می باشد.ایل بختیاری در جنوب غربی ایران یعنی استان های چهار محال و بختیاری، خوزستان، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد و اصفهان زندگی می کنند.بختیاری ها در واقع لر هستند که به گویش بختیاری صحبت می کنند. ایل بختیاری به دو شاخه ی هفت لنگ و چهارلنگ تقسیم میشوند.

این قوم کوچ رو هستند که البته امروزه بسیاری از آن ها یکجانشین شده اند. دشت های خوزستان محلی است که کوچ روهای بختیاری تابستان را در آنجا می گذرانند و زمستان به بخش های غربی چهارمحال و بختیاری می روند.یکی از اولین و مهم ترین چیز هایی که در قوم بختیاری وجود دارد و باید به آن اشاره کرد این است که آن ها معمولا بین خودشان ازدواج می کنند و خیلی کم پیش می آید که یک بختیاری با یک نفر خارج از قوم خودشان ازدواج کند.

ازدواج فامیلی یکی از ریشه‌دارترین و پر جمعیت‌ترین ازدواج در ایل بختیاری به شمار می‌رود، گستردگی این نوع ازدواج زبانزد خاص و عام است، شدت این ازدواج فامیلی به حدی بوده که هر گاه در خانواده‌ای پسر جوانی که هنگام ازدواج او فرا می‌رسید و یکی از دختران عمو، عمه، خاله، دایی و یا دیگر افراد فامیل نزدیک مجرد بود، حق نداشت به خواستگاری دختر بیگانه‌ای برود، زیرا عمل او توهین به خانواده‌های دختردار آن فامیل محسوب می‌شد و چنین عملی را سنت‌شکنی می‌دانستند و آن را مورد نکوهش قرار می‌دادند.

ازدواج بختیاری2 مراسم جالب عروسی بختیاری

هم‌اکنون غالب این سنت‌ها در غالب شهرها و اقوام بختیاری این استان منسوخ شده و در برخی اقوام نیز کم و بیش رایج هستند، اما به تدریج به کهنگی گراییده‌اند.
شادی و سرور این قوم در هنگام مراسم ازدواج، چند روزی طول می کشد و در این جشن مراسم جالبی دارند و تمام طایفه در این مراسم شرکت می کنند پسرها ترکه بازی و سوارکاری می کند. تا پیش از وقت ناهار رقص های محلی و بازی های سنتی قومشان را باهم اجرا می کنند و در این جشن سنگ تمام می گذارند.
پیش از هرچیز خانواده دختر باید بدانند که فردی قصد خواستگاری کردن از دخترشان را دارد، این اطلاع رسانی از خواستگار به خانواده دختر را گوش وَرداری می گویند.
در ازدواج های فامیلی خواستگاری توسط پدر ومادربزرگ صورت می گیرد و اگر خواستگار غریبه باشد یکی از بانوان فامیل وظیفه گوش ورداری را البته به صورت مخفیانه به عهده گرفته و نزد پدر و مادر دختر می آید، آن ها اگر جوابشان مثبت بود، اجازه می دهند تا خانواده پسر برای خواستگاری و آداب آن اقدام کند
انتخاب همسر در میان ایل بختیاری شیوه های مختلفی دارد که البته این شیوه ها بیشتر در گذشته مرسوم بوده و همانطور که گفته شد، منسوخ شده و رواج کمتری پیدا کرده است.

ازدواج فامیلی

از ریشه دارترین انواع ازدواج در این ایل می باشد. این ایل، معمولا برای دخترها و پسرهایشان همراه و همسری از ایل خود برمی گزینند و به ندرت پسر یا دختری بختیاری با غیر بختیاری ازدواج می کند. بیشتر ازدواج ها فامیلی صورت می گیرد و پسر جوانی که قصد ازدواج داشته و دختری در اقوام داشتند، نمیبایست از قوم دیگر یا یک دختر غریبه را نامزد کند.
در واقع پدر و مادر پسر انتخاب می کنند که او با کدام دختر ازدواج کند. والدین پسر درباره دختری که مناسب می دانند با بزرگان و اقوام خود مشورت کرده و بزرگانی را از میان خود به کدخدایی(خواستگاری) دختر می فرستند واگر آن ها پاسخ مثبت بگیرند، یار دیگر با تحفه (لباس و انگشتر و حنا) به خانه دختر می روند

ازدواج ناف برون

هر گاه دختر و پسری تقریبا در یک زمان با هم به دنیا بیایند، والدین بند ناف دختر را به نام پسری که همزمان با او متولد شده می برند تا در زمان بلوغ به عقد هم درآیند. این انتخاب سرنوشت دختر و پسر را از همان بدو تولد توسط والدین مشخص می کنند و آن ها دیگر نمی توانند اعتراضی کنند و باید به این امر تن دهند حتی اگر میل باطنی آن ها به این ازدواج نباشد.

ازدواج هم بهری

اگر پسری از کودکی در خانواده ای کار می کرد و امین صاحبخانه بود، او را شریک یا هم بهر می گفتند و اگر این شخص در جوانی به دختر صاحبخانه خود علاقه مند میشد، پدر دختر بدون گرفتن شیربها یا مهریه و … دخترش را به عقد او در می آورد

ازدواج خون بس

در هنگام نزاع میان دو طایفه بختیاری، اگر کسی کشته می شد؛ بزرگان برای جلوگیری از ادامه این خون و خونریزی، به صحبت و مذاکره می پرداختند وبرای نزدیک شدن دو طایفه، نزدیکترین دختر به قاتل را به عقد پسری از از خانواده مقتول در می آوردند و این وصلت را “خون بس” می نامیدند.

ازدواج گا به گا

اگر در خانواده عروس و داماد دختر و پسر جوانی وجود داشت، به میل خود آنها، داماد خواهر خود را به عقد آن پسر در می آورد و یا بالعکس. و به این نوع ازدواج گا به گا می گفتند و پیوندی محکم بود در میان انواع دیگر ازدواج در میان بختیاری ها.

هدیه قبل از خواستگاری

«زون گشون یکی از جذاب ترین رسوم بختیاری هاست. آن ها قبل از اینکه خواستگاری بروند با پدر و عروس صحبت می کنند و به او و دخترش هدیه می دهند تا آن ها به نوعی قبول کنند که برای خواستگاری به خانه ی آن ها بروند.
مرحله ی بعدی دس بوسون یا شیرینی خوران است که بی شباهت به خواستگاری نیست با این تفاوت که در این مراسم تمام طایفه ی داماد با ساز و دهل و چند راس گوسفند به سمت خانه ی پدر عروس می روند و با شلیک کردن تیرهای هوایی به آن ها می گویند که چقدر به منزل نزدیک هستند.
زمانی که داماد به خانه ی عروس رسید از آن ها پذیرایی می شود و شروع می کنند به صحبت کردن درباره ی عروس و داماد. زمانی که صحبت ها به نتیجه رسید نوبت به شیربها می رسد. شیر بهای متداول بین بختیاری ها اسب ، گاو ، قاطر ، ملک و باغ است. زمانی که حاضرین در مراسم خواستگاری به توافق رسیدند حاضران دست پدر عروس را می بوسند. به همین دلیل است که به این مراسم ، دست بوسون می گویند.

ازدواج بختیاری3 مراسم جالب عروسی بختیاری

مراسم بله برون و دست بوسون

بعد از آن که خانواده عروس اجازه دادند، با توجه به تقویم ماه های قمری، ایام هفته، ستارهٔ سعد ونحس، عدم تداخل با ایام سوگواری ونیزعزادار نبودن طرفین، روز خوبی را برای بله برون انتخاب می کنند و به خانواده عروس خبر می دهند. در آن روز داماد به همراه خانواده و اقوام با شادی و نواختن ساز و دهل و خواندن آوازی به نام “دوالالی ” به سمت خانه عروس راهی می شوند. بختیاری ها برای بزرگان طایفه احترامی قابل توجه قائلند و در این راه بزرگان طایفه بر اسب سوارند و بقیه پای پیاده می آیند. خانواده داماد برای خانواده عروس وسایل پذیرایی و چندین راس گوسفند پیشکش می برند.
در این مراسم خانواده ها راجع به رسم و رسومات و مهریه و شیربها و … با هم صحبت می کنند و به نتیجه می رسند. پس از آنکه حاضرین با هم توافق کردند، داماد به خدمت پدر عروس می رود و دست وی رو می بوسد که به این عمل دست بوسون می گویند.
صورت جلسه ای را مبنی بر توافقات می نویسند و شناسنامه دختر را به یکی از افراد معتمد در مجلس می سپارند تا در روز عقد از وی تحویل گیرند.
برخی از طوایف در انتهای مراسم قندی را به نیت شیرین زندگی عروس و داماد می شکنند که به آن قند اِشکنون می گویند.

عیدی و هدیه

از زمانی که دختر به نامزدی مرد در می آید هر بار که داماد برای سرکشی به خانه ی عروس می رود باید برای او هدیه ببرد و اگر این بازدید هم زمان با عید نوروز باشد مادر و خواهر داماد یک غذای مخصوص از برنج و گوشت درست می کنند و به همراه هدایای دیگر به خانه ی عروس می برند.
بعد از اینکه مقدمات عروسی مهیا شد داماد و برادرش یا یکی از نزدیکانش نزد اقوام طایفه می روند و از آن ها هدیه می گیرند . این هدایا معمولا گوسفند و بز و … است. بعد از آن افراد فامیل جمع می شوند و همگی همراه با ساز و دهل و هدایایی که جمع کرده اند به خانه ی پدر عروس می روند و بعد از اینکه شام شان را آنجا میل کردند نوبت به شروع مراسم سنتی می رسد.
در این مراسم برادر داماد یک تکه قند یا شاخه ی نبات برای شیرین شدن زندگی به کمر عروس می بندد و او را در حالی که چادر سفیدی به تن دارد سوار اسبی می کند یک پسر بچه روی نشسته است. پسر بچه به این نیت روی اسب سوار می شود که ثمره ی ازدواج این دو جوان حتما پسر باشد.

زیر لفظی

مانند بقیه شهرهای ایران بعد از نامزدی، دختر و پسر باید با هم عقد کنند. در این مراسم صدای نواختن نوازندگان محلی با ساز و دهل و سرنا حال و هوایی خاص به مراسم می بخشد و زنان دستمال بازی و زنان چوب بازی می کنند و هرکس شادی خود را به نوبه خود نشان می دهد.تمامی بزرگان و اقوام دو طرف در این جشن شرکت می کنند. سفره عقدی ساده و بی ریا که داخل آن یک جلد قرآن مجید، آینه و شمعدان، ظرفی آب، نان و پنیر و سبزی، یک ظرف عسل و تخم مرغ محلی و… می گذارند و همه دورتا دور سفره منتظر شنیدن بله از عروس هستند.
هنگامی که عاقد صیغه عقد را می خواند عروس قبل از گفتن “بله” زیر زونی میگیرد و پس از دریافت آن، بله را می گوید. زیرزونی رسم جالبی است که این روزها در بین بیشتر ایرانی ها مرسوم است.
و همچنین برگزاری مراسم عقد و عروسی معمولا در عشایر باهم صورت می گیرد.

ازدواج بختیاری4 مراسم جالب عروسی بختیاری

روز قبل از عروسی

خانواده داماد روز قبل از عروسی به خانه پدر دختر بارو بنشن می فرستند و به آن “باروزی” می گویندصبح روز عروسی نیز داماد در میان طایفه خود به جمع آوری “اوزی ” پرداخته؛ اوزی کمک اقوام و بستگان برای شروع زندگی دو جوان است که اغلب گوسفند و بز هدیه می کردند و پس از آن اقوام داماد با پایکوبی و شادی به سمت خانه عروسشان می روند و دختران و زنان طایفه آواز “دوالایی” می خوانند قبل زا آنکه به خانه عروس رسند. خانواده عروس که منتظر میهمانان خود هستند با شنیدن صدای توشمال ها(نوازنده ها) به پیشواز خانواده داماد می آیند و آن ها را به خانه هدایت می کنند
و همچنین در روز عروسی و پیش از حرکت عروس و سوار شدن او بر اسب، مقداری قند داخل یک پارچه می گذارند و آن را توسط برادر عروس به کمر عروس می بندند و عروس را براسب می کنند و جلوی عروس به نیت اینکه فرزند اولش پسر باشد ، پسر بچه ای ۸-۹ ساله را می نشانند.
در میان راه داماد حرکات مخصوص خود را برروی اسب اجرا می کند برای مراسم جذاب سراندازی آماده می شود

مراسم سراندازی داماد

سواربازی و مراسم سراندازی داماد مراسمی است که شور و هیجان خاصی دارد. برای این مراسم بهترین اسب موجود در طایفه را برای داماد آماده می کنند تا پیروز میدان باشد.داماد که سوار بر اسب است با اسب سواران همراه خود به نزدیکی عروس که او نیز سوار بر اسب است می آیند.
سواران به دو گروه تقسیم می شوند و گروهی به نزد عروس و گروهی دیگر نزد داماد می روند. عروس پارچه ای بر دست دارد و بالای سر نگه می دارد و به همراه سورارن گروه خود به سمت خانه داماد می رود، داماد نیز به دنبالشان و باید دستمال را از دست عروس برباید. داماد در این میدان با اسب خود تاخت و تاز می کند و مردم را با حرکات نمایشی خود به وجد می آورد و با مهارت دستمال در دست عروس را از وی میگیرد و فرار می کند. سواران همراه عروس به دنبال او می روند تا دستمال عروس را پس بگیرند. اما همراهان عروس راه را براو می بندند؛ اما داماد باید اینجا خود را نشان دهد و راه خود را باز کند و پیش طایفه خود و همسرش اعتبار کسب کند.
در میان راه حرکت عروس، چوپانانی که در مسیر حضور دارند، قوچی را به نیت فرزند پسر برای عروس به جلوی عروس می آورند و داماد با بکب از وابستگانش به چوپان هدیه یا وجه نقدی را تقدیم می کنند.

مراسم روگشون عروس

بعد از پذیرایی و صرف ناهار یا شام، نوبت مراسم روگشون است که عروس برای اولین بار صورت خود را به میهمانان نشان میدهد و بهمین علت به آن ری گشون یا روگشون می گویند. پس از آن میهمانان با توجه به استطاعت خود هدیه ای را به عروس می بخشند و عروس نیز در جواب این محبت هدیه ی را به آنها می دهد. اگر هدیه را مردی تقدیم کند، وی از عروس یک جفت جوراب و یک دستمال مردانه می گیرد؛ و اگر بانو باشد، عروس به او جوراب و روسری هدیه می کند.

ورود عروس به حجله

حجله یا چادری سفید را به نیت سفید بختی برای عروس تدارک می بینند و آتشی را درکنار چادر است که عروس باید گرد آن بچرخد و داماد که کنار آتش دیگری ایستاده و در دستمالی هفت تخم مرغ گذاشته و آن را بر سر عروس و همراهانش می ریزد و بعد با همسرش وارد حجله می شود.
اینجا ساقدوش داماد پدرش می باشد و در حجله عروس و داماد را دست به دست هم می دهد

برای بردن عروس یه خانه بخت، جلوی عروس سواران تیراندازی می کنند و حرکات نمایشی با اسب اجرا می کنند و با نواختن و خواندن نواهای شادی او را به منزل همسرش می رسانند.عروس به خانه داماد می رسد؛ اما از رفتن به داخل خانه خودداری می کند، در این مرحله خانواده داماد باید خلعتی را که معمولا گوسفند یا بره ای است را باید به عروس پیشکش کند تا وی وارد منزل داماد شود.
گوسفندی را جلوی پای عروس قربان می کنند و باید برای شگون و خیر وبرکت خون حیوان کفش عروس را رنگین کند که.
به این مراسم گِرزَنون می گویند

مراسم شب بعد از عروسی

فردای شب عروسی خانواده دختر، غذایی را تهیه و تدارک دیده و به سمت خانه داماد می روند و غذا را تقدیم می کنند تا در خانه داماد صرف شود و به آن آش بردگونی می گویند.و اقوام عروس و داماد پس از گذشت چند شب از عروسی، آنها را صرف شام یا ناهار دعوت کرده و هدیه ای را بنا بر وسع مالی خود به زوج تازه می دهند و ازین پس زندگی مشترک زوج جوان آغاز می شود و به این رسم پاگشون گفته می شود..

جهیزیه عروس

عروس بختیاری از خانه پدر با خود مقداری وسایل زنانه و لوازم زندگی می برد. از پدر خود یک راس قاطر یا مادیان گرفته و برخی ماده گاوی به دخترشان نیز می دهند .از لوازمی که عروس همراه خود می برد یک عدد بادیه مسی است برای استحمام.
و رسم دیگری که در میان بختیاری ها رواج دارد و بسیار پسندیده نیز می باشد، این است که چند روزی مانده به روز عروسی، جوانان طایفه برای تهیه سوخت مایحتاج پخت غذای عروسی به کوه و صحرا می روند تا هیزم تهیه کنند. جوانان داوطلب علاوه بر هیزم، برای داماد از گله داران ماست و دوغ و کره و… می گیرند
که این نشان از متحد بودن آن ها در انجام امور و کمک به یکدیگر را دارد

سوارکاری و نیزه بازی

یکی دیگر از کارهایی که بختیاری ها در مراسم های خودشان انجام می دهند سوارکاری و نیزه بازی که طرفداران زیادی دارد. این کار حسابی مهمان ها را سرگرم می کند. در نیزه بازی مردان نیزه های خودشان را در دست می گیرند و آن ها را به تخته های خیسی که سر راه گذاشته شده است می زنند. هر کس بتواند تعداد ضربه ی بیشتر به این تخته ها بزند لقب بهترین سوارکار را می گیرد و همه او را تشویق می کنند. در زمانی که این مراسم ها انجام می شود صدای ساز و دهل به گوش می رسد و هر کدام از رقص ها و بازی ها آواز و آهنگ مخصوص به خودشان را دارند.

ازدواج بختیاری5 مراسم جالب عروسی بختیاری

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
[امتیاز: 0 میانگین: 0]
           
برو بالا
 

نظر کاربران :

هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *