قلعه کنگلو

از جاده خطیرکوه – دوآب، قسمت های اولیه جاده آسفالته و بقیه خاکی است. در سمت چپ با عبور از پل سیمانی جدید الاحداث را پر پیچ و خم و صعب العبور روستای کنگلو ( کنگله لی = زنبور ) منشعب می شود که طول آن ۱۶ کیلومتر است. در فاصله یک کیلومتری جنوب این روستا در ارتفاعی پایین تر، قلعه کنگلو قرار دارد که به تعبیر استاد دکتر منوچهر ستوده به دو بازوی گشوده ای می ماند که واردین را به خود می خواند.از دید من چون عقابی است سرخ گون با بال های گسترده که از آشیان خود محافظت می کند. نمای خارجی قلعه را یک باروی عظیم سنگی تشکیل می‌دهد که در قسمت میانی و طرفین آن، برج‌های دیده‌بانی تعبیه شده‌ است. فضای داخلی این قلعه با توجه به بقایای آن، مدور و در دو طبقه ساخته شده‌ بود که قسمت عمده آن از بین رفته و در حال ویرانی است. عمده مصالحی که در ساختمان قلعه به کار رفته عبارتند از؛ سنگ لاشه با ملات آهک و سنگ ریزه. با توجه به وضعیت معماری و نئناسایی سفال ها، می شود احتمال دادکه این قلعه در دوره ساسانی یا اوایل عهد اسلامی، به تقلید از شیوه معماری دوره ساسانی بنا شده امت . هرچند اثبات این مطلب نیار به بررسی و کاوش بیشتر دارد. قلعه کنگلو زمانی در سه طبقه احداث شده‌ بود. اما با توجه به از بین رفتن بخش اعظمی از معماری طبقه سوم، کار کاوش در فضاهای طبقه دوم به روش ارگانیک آغاز شد. در این طبقه سه فضا، یکی در وسط به شکل مستطیل و دو دیگر به شکل نیم دایره در دو طرف آن کشف شد و حفاری آن ها تا روی کفی از جنس ملات گچ که در نتیجه پر نمودن طبقه اول احداث شده‌ است، ادامه یافت. عناصر معماری مکشوف شامل دیوارهای جدا کننده، طاق و قوس پنجره، طاقچه و ورودی‌ها، با چسباندن شماره‌های لوکس و شناسه‌های عمق و لایه مستند‌سازی و سپس اطلاعات و شناسنامه هر یک از عناصر پس از برداشت‌های فنی، مرقوم شده در کنگلو نشانه‌هایی مانند اشیایی با علائم میتراییسمسی یافته‌ شده که نشان می‌دهد این مکان نیایشگاه مهر (میترا) بوده‌است. بعضی نیز به علت یافته‌شدن چربی در این مکان؛ عقیده دارند این قلعه نیایشگاه آناهیتا (الهه‌ی آب) بوده‌است. قلعه با مساحتی حدود ۳۰۰۰ متر بر فراز تپه ای مخروطی و منفرد به صورت شمالی – جنوبی بنا شده است .ارتفاع این تپه در سمت شمال نسبت به دامنه خود با شیب ۴۰ درجه حدود ۱۰۰ متر و از جنوب با شیب ۹۰ درجه و گاهی با شیب منفی منتهی به دره ای می شود که عمق آن حدود ۳۵۰ متر است . از ضلع جنوبی قلعه به سبب اشرافی که بر کیلومتر ها چشم انداز خود دارد می توان منطقه را کنترل کرد. این دره راه صغب العبوری به شهمیرزاد سمنان دارد. از این رو می توان پذیرفت که قلعه از موقعیت استراتژیک حساسی برخوردار بوده است. روبروی همین ضلع ، آن سوی دره ، کوه قدمگاه باارتفاعی حدود ۱۰۰۰ متر قد برافراشته که به صورت دیواره ای طبیعی ، منطقه را دربر گرفته است و حراست می کرد. دو سوی دیگر قلعه هم با شیب تند به دامنه های خود منتهی می شود.

آدرس: جاده خطیرکوه روستای کنگلو