استانداری آذربایجان شرقی، فرمانداری و مجموعه بانک ملی مرکزی تبریز، همگی در اراضی بسیار وسیع مرکز شهر که قبلاً عالی قاپو یا شمس‌العماره نام داشت ساخته شده‌اند.در محل کنونی استانداری عمارت چهار طبقه زیبایی باکلاه فرنگی بلند بود که آن را شمس‌العماره می‌گفتند. این بنا را نجفقلی خان پسر مرتضی قلی خان دنبلی ساخته بود. درآن هنگام این عمارت را (عالی قاپو) می‌گفتند. در زمان عباس میرزا نایب السلطنه مقر ولیعهد فتحعلی شاه شد و نام آن به عالی قاپو تبدل شد. هنگام ولیعهدی ناصرالدین میرزا به تقلید از کاخ شمس‌العماره تهران نام شمس‌العماره گرفت.
در زمان مظفرالدین شاه تعمیرات کلی و اساسی در آن به عمل آمد و در پشت آن یعنی قسمت شمال باغ عالی قاپو، عمارت حرمخانه احداث گردید. در زمان اقتدار حکومت قاجار صحن و محیط باغ عالی قاپو در روز عاشورا محل عزاداری دسته جات قمه زن و سینه زن بود که از طرف ولیعهد به دسته باشی‌ها، طاقه شال انعام می دادند و مرحوم استاد فقیدابوالحسن خان اقبال آذر در مراسم شبیه خوانی ماه محرم در این محوطه هنرنمایی بی نظیری از خود نشان می‌داد.
پس از انقراض سلسله قاجار مجموعه شمس‌العماره مقر والی و استاندار آذربایجان شد. در سال ۱۳۱۲ شمسی هنگام استانداری ادیب السلطنه سمیعی دراین کاخ آتش افتاد و قبه و قسمت فوقانی آن که شاهکاری از هنر معماری دوره زندیه و قاجاریه محسوب می شد، از بین رفت. گویی این آتش در جان مردم افتاده بود، فردای آن روز ترانه و تصنیف حزن انگیز ساختند.
عده‌ای از محققان عقیده دارند که عالی قاپو اصفهان را از روی نقشه عمارت عالی قاپوی تبریز ساختند، زیرا این عمارت قبلاً در زمان شاه عباس اول نیز وجود داشت.
در سال ۱۳۱۳ بقیه کاخ در اثر جریان سیل وحشتناک، قسمتی از عمارت مزبور خسارت فراوان دید و بقیه و بخشی از تاق‌های آن فروریخت و سرانجام باقی مانده عمارت و اتاق‌های آینه کاری شده و نقاشی شده در سال ۱۳۲۶ شمسی هنگام استانداری علی منصور به کلی تخریب و در جای آن ساختمان جدید استانداری بنا شد که در سال ۱۳۳۳۳ شمسی عملیات ساختمانی آن پایان یافت.
در این ایام تمام درختان بلند و کهنسال و بی‌نظیر عالی‌قاپو نیز در هنگام تجدید بنا قطع گردید. علی منصور نیز مانند ادیب الساطنه سمیعی به اتهام انهدام یک بنای زیبای تاریخی در بین مردم مورد سرزنش و انتقاد قرار گرفت.
بعد در بخش غربی عالی قاپو یا استانداری امروزی تشکیلات معظم بانک ملی ایران شعبه مرکز تبریز احداث شد.
در سال ۱۳۴۸ نیز عمارت حرمخانه در شمال شرقی استانداری تخریب و عمارت امروزی فرمانداری بنا شد.
مجلس عروسی اعتضادالسلطنه
عمارت مبارکه ناصریه تبریز(کاخ شمس العماره و عالی قاپوی تبریز)
حرم خانه و گلخانه کاخ عالی قاپوی تبریز
این بنا توسط اسعد والا ساخته شده بود
عمارت حرم خانه کاخ عالی قاپوی تبریز
مراسم سلام مظفرالدین میرزا در سال ۱۳۰۰ هجری قمری
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.