رودخانه سفیدرود

سفیدرود دومین رود بلند ایران است. سفیدرود را در باستان رود آمارد می نامیدند.در کتب قدیم سپید رود را با نام های گوناگون از جمله:سپیدرود، اسفیدرود، اسبیذروذ، سپیذروذ و سفیدرود خوانده اند.
رودخانه سفید رود با طول ۷۶۵ کیلومتر طولانی ترین و پر آب ترین رود استان گیلان است.سر چشمه اصلی آن کوه چهل چشمه کردستان است که بعدا” شعبه ای به نام گروس از کوه های پنجه علی و در شمال غربی همدان و شاخه های دیگری در ناحیه بیجار (گروس) به آن متصل شده و به سمت شمال جریان می یابد. در میانه رودهای دیگری به نام قرانقوش چای و میانه چای و هشترودچای و آب های کوه سهند و همچنین بزقوش به آن می پیوندند و بعد به سمت جنوب شرقی تغییر جهت می دهند.
سپس زنجان رود که از چمن سلطانیه سرچشمه می گیرد و شعبات کوچک دیگر جاری شده از کوه های طارم به آن پیوسته و سر انجام به تنگه منجیل می رسد. تا این نقطه رودخانه مذکور با نام قزل اوزن (یا ” خوزوکویا” و یا رود سرخ) نامیده می شود. در این محل شاخه دیگری به نام شاهرود که از کوه های طالقان سرچشمه می گیرد و طول تقریبی آن تا منجیل حدود ۱۸۰ کیلومتر است به آن می پیوندد این شاخه تقریبا” یک چهارم آب رودخانه سفیدرود را تأمین می کند.face mask
از محل تلاقی رودخانه شاهرود و قزل اوزن به بعد رودخانه سفید رود نامیده می شود. در منطقه منجیل سد بزرگ سفیدرود بر روی این رودخانه ساخته شده که دریاچه ای با وسعت ۵۶ کیلومتر مربع در پشت آن پدید آمده، در ادامه مسیر این رودخانه با پیوستن آبراهه هایی که اصلی ترین آنها عبارتند از آبرود، سیاه رودبار، تویسن و آبراهه شلی به سفیدرود و پس از گذر از مزارع حاشیه رودخانه به طرف شمال شرقی و منطقه تجن جاری می شود. در انتها شعبه اصلی این رود از طریق صدها کانال و آبراه زراعی در منطقه حسن کیاده به دریای خزر می ریزد.
آب و هوا در منطقه ی رودبار مدیترانه ای می باشد یعنی زمستان های معتدل و اندکی مرطوب و تابستان های گرم و خشک . این رود درناحیه ی منجیل در مسیر بادهای دائمی دره سفید قرار گرفته که به بادهای منجیل معروف است.سفیدرود را در باستان رود آمارد می نامیدند.

وضعیت رودخانه از نظر قایقرانی:
با قایقرانی د این رودخانه علاوه بر تجربه هیجان گذر از امواج متلاطم، می توان مناظری زیبا و بی نظیر مختص به شمال کشور را تماشا کرد.
قسمت های خروشان (Rapid ها) رودخانه تقریبا” ۵۰۰ متر بعد از سد سفیدرود شروع می شوند، که قایقرانان محلی روی هریک نامی خاص گذاشته اند. درجه قسمت های خروشان این رودخانه بین ۲ تا ۳ می باشد.
جاذبه های سفید رود:
این منطقه دارای جاذبه های فراوان طبیعی، تاریخی و فرهنگی است. چشم اندازهای طبیعی شامل رودخانه سفیدرود، دریاچه سد سفیدرود، دریاچه سد تاریک، ییلاقات و جنگل های عمارلو، کوه درفک، دشت ها و برنج کاری ها، حیات وحش، گل ها و گیاهان وحشی شامل درخت هرزویل، گل سوسن چلچراغ، پوشش گیاهی، چشمه های آب معدنی داماش، سنگ رود و کلشتر، چشمه آبگرم ماست خور و … است.
جاذبه های تاریخی و باستانی شامل تپه های باستانی مارلیک، تپه گرد کول، تپه کلشی، پل خشتی لوشان و …. جاذبه های فرهنگی شامل فرهنگ مردم منطقه، آداب و رسوم، صنایع دستی، لباس محلی، گویش، زندگی کوچ نشینی مردم قسمتی از منطقه عمارلو و سایر جاذبه ها شامل دهکده ییلاقی بره سر، دهکده سالانسر در کنار و … می باشد. در امتداد رودخانه سفیدرود باغ های انبوه زیتون قرار دارد که با قایقرانی بر روی این رودخانه در حالیکه وزش باد خنک و مطبوع گرمای تابستان را با خود می برد می توان به تماشای دورنمای درختان همیشه سبز زیتون در ارتفاعات ، صخره های بلند در کنار دشت های حاصلخیز و شالیزار های برنج نشست.
رودخانه سفید رود طولانی ترین و پر آب ترین رود استان گیلان است

تنوع آبزیان درسفید رود:
بر اساس بررسی های انجام شده در طرح جامع شیلاتی طی سال های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴ در ناحیه دهانه رودخانه سفیدرود تا سد سفیدرود و سر شاخه های قزل اوزن و شاهرود، ۴۵ گونه و زیرگونه ماهی متعلق به ۳۶ جنس و ۱۷ خانواده شناسایی شده که در بین ماهی های مهاجر عمده ترین آنها عبارتند از:اوزون برون، تاس ماهی، ماهی سفید، کپور معمولی، سس ماهی، لای ماهی، اسبله، سفید کولی، شاه کولی، سیاه کولی و البته ماهی های خانواده کپور بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند.
رودخانه سفیدرود از لحاظ مهاجرت و زاد و ولد آبزیان بخصوص گونه های ماهیان خاویاری و گونه های ماهیان استخوانی از رودخانه های منحصربه فرد در حوزه جنوبی دریای خزر می باشد.
سر چشمه اصلی سفید رود، کوه چهل چشمه کردستان است.

مشکلات زیست محیطی:
تخلیه پساب های کارخانه های صنعتی، فاضلاب های خانگی، زباله های شهری و روستایی، سموم شیمیایی کشاورزی، نیترات ها و فسفات ها، انواع حشره کش ها و زباله های کشتارگاه ها باعث شده تا اکوسیستم طبیعی سفیدرود که یکی از مهمترین حوزه های آبخیز ایران به شمار می رود دچار تغییرات زیادی شده که علاوه بر خطر نابودی کامل رودخانه و گونه های متنوع آبزیان موجود در آن، اقتصاد و معیشت هزاران انسان را که در حاشیه رودخانه زندگی می کنند را نیز به خطر بیاندازد.
انتقال این آلودگی ها به دریای خزر سبب بروز پدیده های زیست محیطی مانند کشند قرمز و توده های وسیع فیتو پلانکتونی شده است.
متاسفانه بی توجهی به این اکوسیستم بی نظیر باعث نابودی بخش عظیمی از سفیدرود شده به طوری که هم اکنون سفیدرود از یک اکوسیستم فعال به اکوسیستم غیر فعال تبدیل شده است.
رودخانه سفیدرود به عنوان مهمترین عارضه طبیعی جلگه گیلان را به دو بخش غربی و شرقی تقسیم می کند در قدیم به این دو بخش بیه پیش و بیه پس گفته می شد. این رودخانه به طول ۶۵۰ کیلومتر از سلسله جبال زاگرس سرچشمه می گیرد و پس از عبور از استان های کردستان،‌ آذربایجان و زنجان از دره منجیل و امامزاده هاشم وارد دشت گیلان می شود و در دهستان چهارده به شهرستان آستانه اشرفیه می رسد و پس از عبور از دهستانهای چهارده، کیسم، کورکاء و دهسر در این شهرستان در کیاشهر به دریا می پیوندد. رودخانه سفیدرود که آن را سپیدرود و اسپیدرود هم گفته اند سالانه حدود ۵۹۵۳ متر مکعب آبدهی دارد و حوضه آبریز آن معادل ۵۸ هزار کیلومتر مربع است. عبور این رودخانه زیبا و خروشان از شهرستان جلگه ای آستانه اشرفیه با استمداد از هوای مطبوع استان گیلان جلوه هایی بکر و خدادادی از طبیعت گیلان را به وجود آورده است. ساحل زیبای رودخانه سفیدرود مملو از درختان و گیاهان طبیعی با عبور از لابه لای شالیزارهای چشم نواز آستانه، هر بیننده ای را به خود جلب می کند. در فصول بهار و تابستان بسیاری از مسافران و گردشگران ساحل این رودخانه را برای استراحت و بهره بردن از طبیعت انتخاب می کنند . ماهیگیری در حاشیه این رودخانه یکی از تفریحات مردم گیلان است تا ساعاتی خوش را در کنار طبیعت با تماشای امواج زندگی بخش سفیدرود بگذرانند.